Βίοι Παράλληλοι; Έλληνες και Αρμένιοι από τα μιλλέτ στα έθνη-κράτη |
![]() |
![]() |
Nέα έκδοση από τα «Αρμενικά»
Τι σκέφτεται κανείς όταν ακούει για τους Έλληνες και τους Αρμενίους; Το πρώτο που έρχεται στο μυαλό είναι ότι οι δύο αυτοί λαοί είναι ομόθρησκοι και αρχαίοι και ότι έχουν κοινά τραγικά βιώματα. Βιώματα που, πέραν του αφανισμού, τους οδήγησαν να πάρουν τον δρόμο της προσφυγιάς. Αυτό που κάνουμε οι περισσότεροι είναι να συνδέουμε την Γενοκτονία των Αρμενίων με εκείνη των Ποντίων, την τραγωδία της Κύπρου αλλά κυρίως την Μικρασιατική Καταστροφή. Συνδέουμε δηλαδή στο μυαλό μας την τραγική μοίρα των Αρμενίων με εκείνη των Ελλήνων της Μικράς Ασίας και του Πόντου. Όμως γιατί να μείνουμε εκεί; Έλληνες και Αρμένιοι έχουν μοιραστεί πολύ περισσότερα. Μικρές και μεγάλες επιτυχίες, κοινές προκλήσεις και κοινές ελπίδες. Πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις του περιοδικού «Αρμενικά» το βιβλιο «Βίοι Παράλληλοι; Έλληνες και Αρμένιοι από τα μιλλέτ στα έθνη-κράτη» από τον διεθνολόγο και συνεργάτη του περιοδικού Γιώργο Μενεσιάν, ο οποίος επιχειρεί να διαφωτίσει το ευρύτερο κοινό για όλες αυτές τις περισσότερο ή λιγότερο γνωστές ιστορικές εξελίξεις του σχετικά πρόσφατου παρελθόντος. Ο συγγραφέας μελετά ενδελεχώς τις σχέσεις Ελλήνων και Αρμενίων αλλά και την στάση του σύγχρονου ελληνικού κράτους και των Ελλήνων έναντι του Αρμενικού Ζητήματος από το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα έως σήμερα. Αφετηρία του αποτελεί η πρώτη μεγάλη κρίση του Ανατολικού Ζητήματος (1876-1878). Ακολουθούν εξαιρετικά κρίσιμες για τα δύο έθνη περίοδοι, οι οποίες περιλαμβάνουν τη δράση πολιτικών και επαναστατικών κινημάτων, πολέμους, διωγμούς και σφαγές. Ποιες οι σχέσεις των Αρμενίων πριν και μετά των ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897; Πώς το Μακεδονικό επηρέασε τις σχέσεις αυτές; Τι επίδραση είχαν η Επανάσταση των Νεότουρκων, οι Βαλκανικοί Πόλεμοι, ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος και η σοβιετικοποίηση της Αρμενίας; Στο βιβλίο γίνεται αναφορά σε εξαιρετικά σημαντικές στιγμές για τους Έλληνες και τους Αρμενίους. Η μελέτη αυτή είναι σφαιρική, δεν αφορά μόνο στις διακρατικές σχέσεις. Ο αναγνώστης μπορεί επομένως να βρει σε αυτήν σημαντικές πληροφορίες για τις σχέσεις των Ελλήνων και Αρμενίων υπηκόων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, των ελληνικών και αρμενικών κοινοτήτων της Διασποράς, καθώς και για τις σχέσεις της ελληνοαρμενικής κοινότητας με το ελληνικό κράτος και τμήματα της ελληνικής κοινωνίας. Δεν παραβλέπονται φυσικά και οι δυσάρεστες αναφορές σε προβληματικές περιόδους ούτε βεβαίως οι κατά καιρούς ανταγωνιστικές σχέσεις. Όμως όπως θα διαβάσετε στους Βίους Παραλλήλους, η συνεργασία των δύο λαών ήταν και είναι σημαντική καθόλη την εξεταζόμενη από τον κ. Μενεσιάν ιστορική περίοδο. Παραδείγματα αυτής της συνεργασίας αποτελούν οι κοινές δράσεις των Αρμενίων και Ρωμιών της Κωνσταντινούπολης υπό την καθοδήγηση των δύο Πατριαρχείων από τα μέσα του 19ου αιώνα έως τον Μεγάλο Πόλεμο, η κοινή ένοπλη δράση Ελλήνων και Αρμενίων σε Μικρα Ασία, Πόντο, Καύκασο και Κιλικία κατά την περίοδο 1916-1922, η δημιουργία ενός ενιαίου ουσιαστικά διπλωματικού μετώπου κατά την διάρκεια της Συνδιάσκεψης Ειρήνης των Παρισίων (1919), η συμμετοχή τής ελληνοαρμενικής κοινότητας στην Εθνική Αντίσταση, η συνεργασία Αρμενίων – Κύπρου, η σύμπραξη των Αρμενίων με τους Ποντίους, Μικρασιάτες και Κωνσταντινουπολίτες πρόσφυγες, καθώς και η πολιτικοστρατιωτική συνεργασία Αθηνών – Γερεβάν από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991 και έπειτα. Το βιβλίο προσπαθεί επίσης να απαντήσει στο ερώτημα του ίδιου του τού τίτλου: είναι οι βίοι των δύο λαών παράλληλοι ή τα κοινά βιώματά μας στην Μικρά Ασία και τα Αρμενικά Υψίπεδα μας παραπλανούν στο να πιστέψουμε ότι αυτό συνέβη Η σημαντική αυτή, κατά την γνώμη μας, μονογραφία -της οποίας την έκδοση με πολλή χαρά αναλάβαμε- καλύπτει ένα σημαντικό κενό στην βιβλιογραφία για τις σχέσεις Ελλήνων και Αρμενίων και αποτελεί την πρώτη ολοκληρωμένη μονογραφία που καταγράφει, περιγράφει και αναλύει τις ελληνοαρμενικές σχέσεις καλύπτοντας περίπου την χρονική περίοδο των τελευταίων 150 ετών. Το βιβλίο προλογίζει ο καθηγητής Διεθνούς Δικαίου & Εξωτερικής Πολιτικής και βουλευτής Α’ Αθηνών Άγγελος Συρίγος, ο οποίος, αφού μας κατατοπίζει στην θεματική του βιβλίου, μας λέει γιατί το νέο αυτό βιβλίο, που καλύπτει τόσο σημαντικά ιστορικά κενά, είναι αναγκαίο για την ορθή κατανόηση των ελληνοαρμενικών σχέσεων καθώς Ελλάδα και Αρμενία βαζίδουν προς το μέλλον. |