Πηγή: Περιοδικό Yerevan
Μετάφραση: Έλεν Καραογλανιάν
Τευχος: Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2010

Τέτοιου είδους κατατάξεις δεν είναι τέλειες, είναι υποκειμενικές και φυσικά μπορεί να προκαλέσουν πολλές αντιδράσεις. Είμαστε αρκετά σίγουροι ότι η λίστα των καλύτερων αρμενίων συνθετών δεν θα αποτελέσει την εξαίρεση και υποθέτουμε ότι, όταν τη διαβάσετε,
θα έχετε πολλές ερωτήσεις και ίσως υπάρξει και κάποιος εκνευρισμός. Μερικοί ίσως σκεφτούν ότι ξεχάσαμε τον σπουδαίο Σαγιάτ Νοβά, άλλοι θα μας κατηγορήσουν ότι δεν συμπεριλάβαμε τον παγκοσμίου φήμης Σαρλ Αζναβούρ. Επίσης, η απουσία των πιο ξακουστών από τη βιομηχανία του Χόλυγουντ, του αρμένιου μουσικού Τζιβάν Κασπαριάν ή του Κεβόρκ Γκαρβαρέντς, οι οποίοι έγραψαν τραγούδια για τους περισσότερους γάλλους τραγουδιστές, ίσως φανεί άδικη. Όμως δεν παραβλέψαμε αυτά τα ονόματα. Επίσης, αναγνωρίζουμε τον Κονστανίν Ορμπελιάν, την κορώνα της σοβιετικής τζαζ, καθώς και το βασιλιά της τζαζ, Αρτέμι Αϊβαζιάν, τους διακεκριμένους μουσικούς Εντουάρ Μιρζογιάν και Αλεξάντερ Χαρουτουνιάν. Με άλλα λόγια, η σχολή της αρμενικής μουσικής σύνθεσης δεν χωράει σε αυτήν τη μικρή λίστα κι έτσι προσπαθήσαμε να περιλάβουμε τους συνθέτες του παρελθόντος ή αυτούς που έχουν αποβιώσει πρόσφατα. Πριν καταλήξουμε στην κατάταξη αυτή, συζητήσαμε με πολλούς ιστορικούς της μουσικής και κάναμε μια σφυγμομέτρηση, στην οποία ανταποκρίθηκαν πάνω από 100 άτομα από την Αρμενία, τη Ρωσία, τον Καναδά, τη Γερμανία, την Ισπανία και τις Η.Π.Α..

Ντικράν Τσουκχατζιάν (1837 - 1898). Σπούδασε στην Κωνσταντινούπολη και στο Μιλάνο και είναι ο ιδρυτής της αρμενικής τέχνης του μουσικού θεάτρου καθώς και ο συνθέτης των πρώτων αρμενικών έργων όπερας και οπερέτας. Συνέθεσε αμέτρητες οπερέτες και μουσικές κωμωδίες. Το μεγαλύτερο κατόρθωμα του Τσουκχατζιάν είναι η δημιουργία της πρώτης αρμενικής όπερας «Αρσάκ Β’» (1868), που είναι βασισμένη στα ιστορικά θέματα των εθνικών πολέμων ανεξαρτησίας των Αρμενίων έναντι των Περσών και του Βυζαντίου.

Μαγκάρ Γεκμαλιάν (1856 - 1905). Αποφοίτησε από το Σχολείο Μουσικής της Αγ. Πετρούπολης υπό τη διδασκαλία του Νικολάι Ρίμσκι-Κορσακόφ. Είναι δημιουργός πολλών δημοφιλών ρομάντζων και έργων πιάνου, καθώς και της καντάτας «Ταξίδια του Ρόδου». Θεωρούσε καλύτερο επίτευγμά του τη διασκευή της θείας λειτουργίας «Μπανταράκ», η οποία εκδόθηκε το 1896 στη Λειψία της Γερμανίας.

Κομιτάς (Σογομόν Σογομονιάν) (1869 - 1935). Είναι ένας από τους μεγαλύτερους αρμένιους συνθέτες. Ήταν δάσκαλος της πολυφωνικής χορωδίας και ιδρυτής της αρμενικής μουσικής εθνογραφίας. Οι επιρροές του στη δημιουργία και την ανάπτυξη της αρμενικής εθνικής σχολής μουσικής σύνθεσης είναι τεράστια. Ο Κομιτάς έγινε το σύμβολο της τραγικής ιστορίας της Αρμενίας. Το έργο του μεταφέρει την πνευματικότητα του αρμενικού λαού με εκπληκτική ακρίβεια.

Αρμέν Τιγκρανιάν (1879 - 1950). Ήταν μαθητής του Γεκμαλιάν. Δημιούργησε την πρώτη αρμενική εθνική όπερα «Ανούς» (βασισμένη στο έργο του Οβαννές Τουμανιάν). Ο Τιγκρανιάν συνέθεσε αμέτρητες καντάτες, έργα για πιάνο και ορχήστρα, ρομάντζα και τραγούδια, κατά κύριο λόγο βασισμένα στα ποιήματα του Αβεντίκ Ισαακιάν. Πρόλαβε να τελειώσει και την πατριωτική όπερα «Ταβίτ Πεκ» (βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Ραφφί).

Ρομανός Μελικιάν (1883 - 1935). Απόφοιτος της Μουσικής Σχολής της Μόσχας, ο Μελικιάν ήταν ένας πολύ μορφωμένος μουσικός, συνθέτης και μαέστρος χορωδιών. Το 1921 ίδρυσε τη Μουσική Σχολή του Ερεβάν, που συνδέθηκε στενά με το όνομά του.
Ήταν δημιουργός αμέτρητων έργων για πιάνο και δημοφιλών ρομάντζων.
Ήταν ο πρώτος καλλιτεχνικός διευθυντής της Όπερας και της Λυρικής Σκηνής του Ερεβάν.

Αράμ Χατσατουριάν (1903 - 1978). Αποφοίτησε από τη Μουσική Σχολή της Μόσχας. Είχε παγκόσμια αναγνώριση
για τα κοντσέρτα για πιάνο, βιολί και τσέλο με ορχήστρα.
Δύο από τα μπαλέτα του, η «Καγιανέ» (1942) και ο «Σπάρτακος» (1954), θεωρούνται κορυφαία έργα της μουσικής όλου του κόσμου. Ήταν συνθέτης τριών συμφωνιών, καθώς και συνθέσεων για το θέατρο και τον κινηματογράφο. Ο Χατσατουριάν συνέθεσε τον ύμνο της Σοβιετικής Αρμενίας. Ο Χατσατουριάν έγινε μια εικονοκλαστική φιγούρα δίπλα στον Ντιμίτρι Σοστακόβιτς.

Αλάν Οβαννές (1911 - 2000). Αποφοίτησε από τη Μουσική Σχολή της Νέας Αγγλίας. Στην ηλικία των 24 ταξίδεψε από την Αμερική στη Φιλανδία για να γνωρίσει τον Γιαν Σιμπέλιους. Ήταν ο συνθέτης περίπου 70 συμφωνιών, εκ των οποίων οι πιο αξιοσημείωτες είναι η 6η, η 16η, η 17η, η 22η και η 50η και τα μουσικά έργα «Ετσμιατζίν», «Πιλατέ» και «Ο Δρόμος του Ιησού». Ο Οβαννές ήταν ένας μεγάλος συνθέτης και ένας ταλαντούχος δάσκαλος, μαθητές του οποίου ήταν, μεταξύ άλλων, και οι τζαζ μουσικοί Sam Rivers και Gigi Gryce.

Αρνό Μπαμπατζανιάν (1921 - 1983). Αποφοίτησε από τη Μουσική Σχολή της Μόσχας. Ήταν συνθέτης και πιανίστας. Συνέθεσε τη φημισμένη «Ηρωική Μπαλάντα» για πιάνο και ορχήστρα. Ο Μπαμπατζανιάν συνέθεσε πολλά δημοφιλή τραγούδια τις δεκατίες 1960 και 1970 και κατέκτησε τον τίτλο του «βασιλιά της ρωσικής ποπ». Η μουσική που έγραψε για την ταινία «Το Τραγούδι της Πρώτης Αγάπης» έγινε ύμνος για το Ερεβάν και τους κατοίκους του.

Ναι, η μουσική είναι ο παλμός του σύμπαντος. Παραθέτουμε τη λίστα αυτή στους αναγνώστες με έναν και μόνον σκοπό - να επαναφέρουμε στη συλλογική μας μνήμη τα ονόματα των συνθετών που συνέβαλαν στον «παλμό του σύμπαντος» και τον μετέτρεψαν σε μελωδίες. Μελωδίες των οποίων η κάθε νότα τραγουδά με νοσταλγία τα γνωστά αρμενικά μοτίβα.

Tweet

Share