|
Η συνομιλία μας διεξάγεται διαδικτυακά. Στην οθόνη του υπολογιστή μου μιλάει ο Χρήστος Γαλιλαίας, ο ταλαντούχος βιολονίστας που πρόσφατα ανέλαβε το δύσκολο και απαιτητικό έργο του καλλιτεχνικού διευθυντή του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης.
Ο λόγος του είναι πειθαρχημένος, μια έμφυτη ευγένεια διακρίνεται στις εκφράσεις του, δίχως κομπασμούς και περιττές αναφορές στον εαυτό του. Παρ’ όλες τις διεθνείς επιτυχίες και τις κατακτήσεις του, ο Χρήστος Γαλιλαίας παραμένει ένας απλός και ελκυστικός συνομιλητής, σεμνός όπως ο φημισμένος πατέρας του, ο αείμνηστος αρχιμουσικός Κοσμάς Γαλιλαίας.
Μιλήσαμε για τα νέα του σχέδια στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, για τη μουσική πορεία και τα βιώματά του.
Στον Κερόπ Εκιζιάν
Ιανουάριος- Απρίλιος 2021, τεύχος 106
Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1975. Πήρε τα πρώτα μαθήματα βιολιού από τον πατέρα του, τον βιολονίστα και αρχιμουσικό Κοσμά Γαλιλαία. Συνέχισε με τον Στέλιο Καφαντάρη, ο οποίος υπήρξε και ο κυρίως δάσκαλός του.
Συνέχισε τις σπουδές του στο Oberlin Conservatory των ΗΠΑ με υποτροφία του ΙΚΥ (Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών) και στην Juilliard School της Νέας Υόρκης, συγκεκριμένα στην τάξη της διάσημης καθηγήτριας Dorothy Delay, με υποτροφία της Juilliard School και με την υποτροφία «Αλεξάνδρα Τριάντη» του Συλλόγου «Οι Φίλοι της Μουσικής». Το 2005 ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Διδακτορικό Πρόγραμμα του Πανεπιστημίου State University of New York at Stony Brook.
Έχει διδάξει σε διεθνή σεμινάρια και «masterclasses» στα σπουδαιότερα πανεπιστήμια και μουσικές σχολές του κόσμου, όπως The Juilliard School, Manhattan School of Music, Indiana University, Oberlin Conservatory κ.ά. o Δρ. Χρήστος Γαλιλαίας είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Μουσικής του Πανεπιστημίου Georgia State University στην Ατλάντα των ΗΠΑ, όπου είναι και υπεύθυνος του προγράμματος Μουσικής Δωματίου.
Έχει εμφανιστεί ως σολίστ σε περισσότερες από 40 χώρες, συμπράττοντας με σημαντικές ορχήστρες όπως η Συμφωνική Ορχήστρα του Βερολίνου, η Φιλαρμονική του Βουκουρεστίου «George Enescu», η Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της Λετονίας, η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, η Συμφωνική Ορχήστρα της Πράγας, η Talich Chamber Orchestra, η Φιλαρμονική Ορχήστρα της Αρμενίας, η Canadian Chamber Orchestra του Τορόντο, η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, η Καμεράτα-Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής, η Ορχήστρα Δωματίου της Λισαβόνας, η Ορχήστρα «Gustav Mahler», η Camerata Stuttgart κ.ά.
Έχει συμμετάσχει σε πολλά διεθνή φεστιβάλ όπως Rencontres Musicales Internationales des Graves, Διεθνές Φεστιβάλ Ναυπλίου, Διεθνές Φεστιβάλ Ρόδου, Masterclass Al Andalus, Δημήτρια, Διεθνές Φεστιβάλ Πατρών, Festival Lago Di Como κ.ά., ενώ έχει εμφανιστεί στις σπουδαιότερες αίθουσες συναυλιών παγκοσμίως όπως Musikverein, Rudolfinum, Gasteig, Smetana Hall, Kennedy Center, Hercules Saal, Konzerthaus, Teatro Nacional (Κόστα Ρίκα),Khachaturian Hall κ.ά.
Ο Χρήστος Γαλιλαίας έχει συνεργαστεί με διεθνούς φήμης, ξένους και Έλληνες, καλλιτέχνες και σχήματα όπως οι Δημήτρης Σγούρος, Mischa Maisky, Andris Nelsons, Roberto Paternostro, Louis Lane, Otto Werner Mueller, Roberto Minczuk, Ilarion Ionescu Galati, Αλέξανδρος Μυράτ, Βύρων Φιδετζής, Νίκος Αθηναίος, Κάρολος Τρικολίδης, Μύρων Μιχαηλίδης, Ηλίας Βουδούρης, τα κουαρτέτα Borodin και Komitas κ.ά.
Σημαντικοί Έλληνες και ξένοι συνθέτες έχουν αφιερώσει σε εκείνον έργα τους, όπως ο κορυφαίος Έλληνας δημιουργός Θόδωρος Αντωνίου το Κοντσέρτο για Βιολί και Ορχήστρα.
Ηχογραφήσεις του κυκλοφορούν από την Albany Records.
O Χρήστος Γαλιλαίας παίζει με βιολί Giuseppe Guarneri (1705) και Jean-Baptiste Vuillaume (1847).
Το 2002 ίδρυσε την Ορχήστρα «Ελληνική Καμεράτα», με την οποία περιόδευσε στη Βόρεια, Νότια και Κεντρική Αμερική, δίνοντας περισσότερες από 35 συναυλίες.
Aπό το 2015 είναι εκτελεστικός και καλλιτεχνικός διευθυντής και συνιδρυτής του Διεθνούς Προγράμματος Μουσικής του Αμερικανικού Κολλεγίου Ανατόλια.
Είναι καλλιτεχνικός διευθυντής του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης από τον Ιανουάριο του 2021.
Περίγραψέ μας τη νέα σου θέση ως καλλιτεχνικός διευθυντής. Πώς προέκυψε η διαδικασία επιλογής;
Γνώριζα ότι στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης για ένα διάστημα δεν υπήρχε καλλιτεχνικός διευθυντής. Κάποια στιγμή ανακοινώθηκε η έναρξη των διεργασιών για την πλήρωση της θέσης με τη διαδικασία ανοιχτού διαγωνισμού, όπου και υπέβαλα την υποψηφιότητά μου.
Ασφαλώς, είναι μια πολύ σημαντική θέση -από τις πιο σημαντικές στον τομέα του πολιτισμού στη χώρα- και νιώθω ιδιαίτερη χαρά και τιμή για αυτή την εξέλιξη.
Η ανάληψη των καθηκόντων μου έρχεται σε μια δύσκολη χρονικά συγκυρία λόγω της πανδημίας και των ανακατατάξεων που αυτή έχει προκαλέσει παγκοσμίως, σε όλα τα επίπεδα: πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό, και φυσικά στις τέχνες και στον πολιτισμό. Σε αυτά πρέπει κανείς να συνυπολογίσει την προϋπάρχουσα οικονομική δυσπραγία στην οποία είχε περιέλθει η χώρα την τελευταία δεκαετία.
Στην παρούσα φάση, λόγω των συνθηκών, οι προσπάθειές μας περιορίζονται σε διαδικτυακές παραγωγές, ώστε, αφενός, να μένουμε ενεργοί και αφετέρου να στηρίζουμε τους Έλληνες καλλιτέχνες, τους οποίους έχει πλήξει ιδιαίτερα η πανδημία.
Αυτές οι ιδιάζουσες συνθήκες αποτελούν για εμένα μια μεγάλη πρόκληση και ένα επιπλέον κίνητρο για να φέρω εις πέρας το δύσκολο αυτό έργο. Πεποίθησή μου είναι ότι θα τα καταφέρουμε και ότι το Μέγαρο θα ανακτήσει τη θέση που του αρμόζει στα καλλιτεχνικά δρώμενα της πόλης.
Ποια είναι τα σχέδιά σου ως νέος καλλιτεχνικός διευθυντής; Ποιες είναι οι κατευθύνσεις και τα σχέδια που έχεις κατά νου για την επόμενη τριετία;
Τα σχέδιά μου είναι τα εξής:
- Να επανέλθει το Μέγαρο στην ελίτ των σπουδαίων μουσικών κέντρων σε παγκόσμιο επίπεδο και να ανακτήσει την αίγλη του. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με τη συμμετοχή κορυφαίων καλλιτεχνών και σχημάτων του εξωτερικού, ώστε το Μέγαρο να αποκτήσει και πάλι περίοπτη θέση στη διεθνή μουσική σκηνή και να τονιστεί ο διεθνής χαρακτήρας του. Με αυτό τον τρόπο θα καταφέρουμε να προσφέρουμε και πάλι στο κοινό της Θεσσαλονίκης κάποιες σπάνιες καλλιτεχνικές εμπειρίες που κανένας άλλος φορέας της πόλης δεν μπορεί να παράσχει.
- Να στηρίξουμε, να αναδείξουμε και να προβάλουμε τα νέα ταλέντα της χώρας μας, τους νέους καλλιτέχνες που κάνουν τα πρώτα τους βήματα και να τους δώσουμε την απαραίτητη ώθηση ώστε να καταφέρουν να έχουν μια επιτυχημένη διεθνή σταδιοδρομία.
- Σημαντικός είναι ο εκπαιδευτικός χαρακτήρας του Μεγάρου. Πρέπει να δοθεί μεγάλη βαρύτητα στα εκπαιδευτικά προγράμματα. Όλα ξεκινούν από εκεί. Να μπει η κλασική μουσική στα σχολεία. Να δώσουμε την ευκαιρία στα παιδιά να γνωρίσουν, να έρθουν σε επαφή, να εκτιμήσουν και γιατί όχι να αγαπήσουν την κλασική μουσική. Έτσι, ετοιμάζουμε το μελλοντικό κοινό φιλόμουσων, που θα στηρίξουν με την παρουσία τους την κλασική μουσική.
- Να υπάρχει μια ποικιλία δράσεων που δεν θα περιορίζεται στη μουσική αλλά θα περιλαμβάνει και άλλες μορφές τέχνης, όπως ο χορός, τα εικαστικά, ο κινηματογράφος, ο συνδυασμός όλων των παραπάνω, κλπ.
Πόσο έχουν συμβάλει οι σπουδές και η διεθνής καριέρα που έχεις χαράξει έως σήμερα, στα νέα σου καθήκοντα στο Μέγαρο;
Έχω την τύχη να απολαμβάνω μια διεθνή καριέρα ως σολίστ από τα 17 μου χρόνια, παίζοντας σε πάνω από 40 χώρες, με συχνές εμφανίσεις στα σπουδαιότερα μουσικά κέντρα του κόσμου συνεργαζόμενος με κορυφαίους καλλιτέχνες και σύνολα. Από το 2007 είμαι καθηγητής βιολιού στο Πανεπιστήμιο Georgia State στην Ατλάντα των ΗΠΑ.
Ο συνδυασμός αυτός της διδασκαλίας και των εκπαιδευτικών καθηκόντων με την ιδιότητά μου ως «περφόρμερ» έχει υπάρξει ιδιαίτερα εποικοδομητικός και έχει συμβάλει στην ανάπτυξη της καλλιτεχνικής μου προσωπικότητας. Το ένα συμπληρώνει το άλλο.
Πώς ξεκίνησε η σπουδαία σχέση που έχεις με τη μουσική; Μίλησέ μας για βιώματά σου και τους πιο σημαντικούς σταθμούς στη ζωή σου.
Το γεγονός ότι μεγάλωσα σε μια μουσική οικογένεια ασφαλώς και έπαιξε βασικότατο ρόλο στην εξέλιξή μου. Όπως γνωρίζετε, ο πατέρας μου, ο αείμνηστος Κοσμάς Γαλιλαίας, υπήρξε από τις πιο εμβληματικές μορφές του καλλιτεχνικού χώρου της Ελλάδας και άφησε τεράστια παρακαταθήκη στα μουσικά δρώμενα του τόπου.
Η μητέρα μου, η Ντιρουί Καλφαγιάν Γαλιλαία, είναι επίσης μουσικός με σημαντικότατο έργο στην έρευνα και καταγραφή της αρμενικής μουσικής.
Η αδερφή μου Νβαρτ-Βερόν Γαλιλαία είναι φλαουτίστα με σπουδαία καριέρα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Τα βιώματα που απέκτησα σε ένα τέτοιο εμπνευσμένο περιβάλλον σίγουρα στάθηκαν καταλυτικά στη διαμόρφωσή μου όχι μόνο ως καλλιτέχνη αλλά και ως προσωπικότητα εν γένει.
Τεράστια και καθοριστική συμβολή στη διαμόρφωσή μου ως βιολονίστα είχε ο αγαπημένος μου δάσκαλος, ο αείμνηστος Στέλιος Καφαντάρης, στον οποίο οφείλω πολλά, πάρα πολλά!
Υπήρξαν πολλοί σημαντικοί σταθμοί στην καριέρα μου και μου είναι δύσκολο να ξεχωρίσω κάποιους. Θα έλεγα πως η παρουσία μου ως φοιτητή στην Juilliard School της Νέας Υόρκης ήταν κάτι το ξεχωριστό. Οι δε συχνές προσκλήσεις που έχω από τη θρυλική αυτή σχολή για να προσφέρω σεμινάρια εξειδίκευσης («masterclasses») είναι κάτι ιδιαίτερα τιμητικό. Η συνεργασία μου με τον Δημήτρη Σγούρο σίγουρα κατέχει περίοπτη θέση και υπήρξε σημείο αναφοράς. Οι εμφανίσεις μου στις σημαντικότερες αίθουσες συναυλιών του κόσμου, όπως Musikverein της Βιέννης, Gasteig του Μονάχου, Rudolfinum της Πράγας, Kennedy Center της Ουάσινγκτον, Carnegie Hall της Νέας Υόρκης. Οι συνεργασίες μου με κολοσσούς της κλασικής μουσικής, όπως ο βιολοντσελίστας Mischa Maisky, ο μαέστρος Andris Nelsons, τα κουαρτέτα Borodin και Komitas κ.ά.
Η σχέση σου με την αρμενική κοινότητα της Θεσσαλονίκης είναι άρρηκτη. Παρ’ όλες τις καλλιτεχνικές δραστηριότητές σου, βρίσκεσαι πάντα μέσα στη ζωή της κοινότητας.
Η σχέση μου με την αρμενική κοινότητα Θεσσαλονίκης είναι κομμάτι του εαυτού μου και είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη ζωή μου, από τα παιδικά χρόνια έως και σήμερα, ανελλιπώς και αδιαλείπτως. Είμαι εξαιρετικά υπερήφανος για την αρμενική καταγωγή μου. Είμαι ενεργό μέλος της Αρμενικής Εθνικής Επιτροπής Ελλάδας και μέλος του Αρμενικού Πολιτιστικού Συλλόγου «Χαμασκαΐν».
Η παρουσία της οικογένειάς μου στα κοινά της αρμενικής κοινότητας είναι πολύ έντονη. Ο προπάππος μου Γκαραμπέτ Γαζαριάν υπήρξε από τους βασικούς δωρητές που συνέβαλαν στην ανέγερση της αρμενικής εκκλησίας στη Θεσσαλονίκη.
Ο παππούς μου Ρουπέν Καλφαγιάν υπήρξε πρόεδρος της κοινότητας για πάνω από 25 χρόνια. Ο θείος μου Γκαραμπέτ Καλφαγιάν υπήρξε ο πρώτος επιτετραμμένος της Δημοκρατίας της Αρμενίας στην Ελλάδα. Ήταν επίσης από τους πρωτεργάτες για την ιδέα και την πραγματοποίηση της αρμενικής κατασκήνωσης στη Χαλκιδική και έπαιξε κομβικό ρόλο στη συγκέντρωση και στην αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας στην Αρμενία τη δεκαετία του ’90.
Η μητέρα μου Ντιρουί Καλφαγιάν Γαλιλαία είναι πρόεδρος του Αρμενικού Πολιτιστικού Συλλόγου «Χαμασκαΐν» στη Θεσσαλονίκη τα τελευταία 30 χρόνια, με έντονη και πολυσχιδή δραστηριότητα.
Τέλος, τα ξαδέρφια μου Ρουπέν και Αρσέν Καλφαγιάν συνεχίζουν τη μακρά παράδοση της οικογενείας ως συλλέκτες και έμποροι έργων τέχνης. Η ιδιωτική συλλογή Καλφαγιάν με έργα αρμενικής τέχνης είναι μνημειώδης και αποτελεί εθνική πολιτιστική κληρονομιά για την πατρίδα μας.
Σημαντικότατο ρόλο σε αυτή την προσπάθεια έπαιξε η θεία μου, η αείμνηστη Αναΐτ Καλφαγιάν. Όπως αντιλαμβάνεστε, οι επιρροές που είχα και συνεχίζω να έχω από την οικογένειά μου αποτέλεσαν τον καταλύτη της παρουσίας μου στα δρώμενα της κοινότητας.
Μίλησέ μας για τις καλλιτεχνικές σχέσεις σου με την Αρμενία. Από τη νέα σου θέση πώς βλέπεις την προοπτική συνεργασίας με τον μουσικό πλούτο της Αρμενίας;
Ιδιαίτερης μνείας χρήζει η επίσκεψή μου στην Αρμενία το 1994, προσκεκλημένος της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Αρμενίας, όπου σε ηλικία 19 χρονών ερμήνευσα το κοντσέρτο για βιολί και ορχήστρα του Sibelius υπό τη διεύθυνση του Loris Tjeknavorian.
Ήταν μια ανεπανάληπτη εμπειρία, τόσο καλλιτεχνικά όσο και συναισθηματικά. Ένιωσα βαθιά συγκίνηση και υπερηφάνεια βρισκόμενος στην πατρίδα για πρώτη φορά.
Ασφαλώς και βλέπω προοπτική συνεργασίας με την Αρμενία από τη νέα μου θέση. Είναι βασική και πρωταρχική μου επιδίωξη.
Μην ξεχνάμε ότι η Αρμενία διαθέτει καλλιτέχνες και μουσικά σύνολα διεθνούς κύρους, και μια πιθανή παρουσία τους στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης θα σηματοδοτούσε ένα σημαντικότατο καλλιτεχνικό γεγονός για την πόλη.
|
