Οι προσπάθειες των Γιαζίντι να προστατέψουν τους Αρμένιους

---

Η προσφορά των Γιαζίντι

Η Γενοκτονία των Αρμενίων ξεκίνησε στις 24 Απριλίου 1915, όταν η οθωμανική κυβέρνηση συνέλαβε και εκτέλεσε εκατοντάδες Αρμένιους διανοούμενους και ηγέτες της κοινότητας στην Κωνσταντινούπολη. Αυτό σήμανε την έναρξη μιας μαζικής εκστρατείας αφανισμού που σχεδιάστηκε και εκτελέστηκε από το κράτος, με αποτέλεσμα την εξόντωση περίπου 1,5 εκατομμυρίου Αρμενίων μέσω μαζικών δολοφονιών, αναγκαστικών απελάσεων και θανάτων από λιμό στην έρημο της Συρίας.

Το σχέδιο της Γενοκτονίας στόχευε και άλλες χριστιανικές κοινότητες, όπως αυτές των Ασσυρίων και των Ελλήνων, καθώς η οθωμανική κυβέρνηση επεδίωκε να ομογενοποιήσει την αυτοκρατορία εξαλείφοντας τους μη μουσουλμανικούς πληθυσμούς. Ενώ ορισμένες κουρδικές και αραβικές ομάδες συμμετείχαν στη διάπραξη βιαιοτήτων, άλλες όπως οι Γιαζίντι αντιτάχθηκαν στις φρικαλεότητες, προσφέροντας προστασία στους διωκόμενους Αρμένιους.

Εν μέσω των μαζικών δολοφονιών, οι Γιαζίντι παρείχαν μια κρίσιμη σανίδα σωτηρίας στους Αρμένιους που διώκονταν.

Τα βουνά Σιντζάρ στο σημερινό Ιράκ και το τραχύ έδαφος της Ανατολίας έγιναν καταφύγια όπου οι Γιαζίντι προστάτευαν τους πρόσφυγες. Σε αυτές τις απομακρυσμένες περιοχές προμήθευαν τους Αρμένιους με τροφή και νερό, ενώ παράλληλα τους προστάτευαν από τις οθωμανικές δυνάμεις και τις ληστοσυμμορίες που τους καταδίωκαν με σκοπό να τους σκοτώσουν ή να τους υποδουλώσουν.

Ένα καλά τεκμηριωμένο παράδειγμα προστασίας των Γιαζίντι αφορά τον Χεμόγιε Σέρο, ηγέτη φυλής Γιαζίντι στο Σιντζάρ.

Ο Σέρο μνημονεύεται για την προσπάθειά του να διασώσει τους Αρμένιους, τόσο προσφέροντάς τους ένα καταφύγιο όσο και οργανώνοντας αμυντικά μέτρα για να αποκρούσει τις οθωμανικές και κουρδικές πολιτοφυλακές που προσπαθούσαν να συλλάβουν όσους φιλοξενούσε. Η ανυπακοή του εναντίον των οθωμανικών αρχών υπογραμμίζει το ηθικό ανάστημα πολλών Γιαζίντι που ρίσκαραν τη ζωή τους για να προστατεύσουν τους Αρμένιους.

Πέρα από το Σιντζάρ, οι Γιαζίντι παρείχαν βοήθεια και σε άλλες περιοχές. Γιαζίντι που ζούσαν σε περιοχές της σημερινής Αρμενίας και της Γεωργίας υιοθέτησαν παιδιά Αρμενίων παρουσιάζοντάς τα ως δικά τους για να τα σώσουν από τις σφαγές. Στην περιοχή Τουρ Αμπντίν της νοτιοανατολικής Τουρκίας, Γιαζίντι σε συνεργασία με Ασσύριους και χριστιανούς Κούρδους σχημάτισαν αμυντικές συμμαχίες εναντίον οθωμανικών στρατευμάτων και άτακτων συμμοριών.

Μια κοινή ιστορία διώξεων

Η προθυμία των Γιαζίντι να βοηθήσουν τους Αρμένιους μπορεί να αποδοθεί στην ιστορία καταπίεσης που υπέστησαν υπό την Οθωμανική Αυτοκρατορία και τα προηγούμενα ισλαμικά χαλιφάτα. Ως μη μουσουλμανική ομάδα με ξεχωριστές θρησκευτικές πεποιθήσεις, οι Γιαζίντι συχνά χαρακτηρίζονταν ως «άπιστοι» και αντιμετώπιζαν περιοδικές σφαγές, βίαιο προσηλυτισμό και υποδούλωση.

Στις αρχές του 20ού αιώνα, οι Γιαζίντι είχαν βιώσει πολλαπλά κύματα βίας, τα οποία οδήγησαν σε βαθιά αμφισβήτηση της οθωμανικής κυριαρχίας. Αυτή η ιστορία κοινών δεινών έκανε τους Γιαζίντι να δείχνουν συμπάθεια προς τη δυσχερή κατάσταση των Αρμενίων, καθώς έβλεπαν σε αυτή τα δικά τους βιώματα από τις βάναυσες πολιτικές του οθωμανικού κράτους. Η απόφασή τους να προστατεύσουν τους Αρμένιους πρόσφυγες δεν ήταν απλώς μια πράξη καλοσύνης αλλά και μια πράξη αντίστασης ενάντια σε ένα σύστημα που τους καταδίωκε συνεχώς.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι Γιαζίντι έκαναν περισσότερα από το να παρέχουν απλώς καταφύγιο· αντιστέκονταν ενεργά στις οθωμανικές δυνάμεις. Ένοπλες ομάδες Γιαζίντι, συμπεριλαμβανομένων εκείνων με επικεφαλής τον Χεμόγιε Σέρο, ενεπλάκησαν σε αψιμαχίες εναντίον Οθωμανών στρατιωτών και των ντόπιων συνεργατών τους. Επιτέθηκαν σε καραβάνια που μετέφεραν Αρμένιους απελαθέντες, διασώζοντας όσους επέζησαν και παρέχοντάς τους ασφαλή διέλευση από τις περιοχές που έλεγχαν οι ίδιοι.

Παρά τους κινδύνους, πολλοί Γιαζίντι συνέχισαν να αντιστέκονται, αξιοποιώντας την καλή τους γνώση ως προς το ορεινό έδαφος της περιοχής έτσι ώστε να αποφεύγουν τα οθωμανικά στρατεύματα και να προστατεύουν όσους αναζητούσαν καταφύγιο. Αν και λιγοστά τεκμηριωμένη, η αντίστασή τους αποτέλεσε ένα σημαντικό μέρος των ευρύτερων προσπαθειών για τη διάσωση ζωών κατά τη διάρκεια της γενοκτονίας.

Οι προσπάθειες των Γιαζίντι να προστατεύσουν τους Αρμένιους κατά τη διάρκεια της Γενοκτονίας άφησαν ανεξίτηλα σημάδια και στις δύο κοινότητες. Πολλοί Αρμένιοι που επέζησαν με τη βοήθεια των Γιαζίντι αργότερα εγκαταστάθηκαν σε περιοχές όπου ζούσαν και Γιαζίντι, ιδιαίτερα στην Αρμενία. Η Αρμενία φιλοξενεί σήμερα τον μεγαλύτερο πληθυσμό Γιαζίντι στον κόσμο εκτός του Ιράκ, με περίπου 30.000 εξ αυτών να ζουν σε χωριά σε όλη τη χώρα, σύμφωνα με απογραφή που έγινε στην Αρμενία το 2022.

Η αλληλεγγύη μεταξύ Αρμενίων και Γιαζίντι συνεχίζεται και σήμερα. Το 2014, όταν η κοινότητα των Γιαζίντι αντιμετώπισε Γενοκτονία στα χέρια του Ισλαμικού Κράτους (ISIS) στο Ιράκ, η Αρμενία ήταν μία από τις λίγες χώρες που αναγνώρισε επίσημα τη γενοκτονία των Γιαζίντι. Η αρμενική κυβέρνηση καταδίκασε τις φρικαλεότητες που διαπράχθηκαν εναντίον τους και παρείχε ανθρωπιστική βοήθεια στους πρόσφυγες. Αυτή η αναγνώριση υπογραμμίζει τους βαθείς ιστορικούς και συναισθηματικούς δεσμούς μεταξύ των δύο λαών, οι οποίοι σφυρηλατήθηκαν μέσα από κοινές εμπειρίες Γενοκτονίας και αντίστασης.

Συμπερασματικά, ο ρόλος των Γιαζίντι στην προστασία των Αρμενίων κατά τη διάρκεια της Γενοκτονίας είναι μια πραγματική ιστορία ανθεκτικότητας και αλληλεγγύης που συχνά παραβλέπεται. Παρά τις δικές τους δυσκολίες και τους ιστορικούς διωγμούς, οι Γιαζίντι ρίσκαραν τα πάντα για να προστατεύσουν τους Αρμένιους από την εξόντωση. Η αναγνώριση και η μνήμη αυτών των πράξεων ηρωισμού είναι απαραίτητη, όχι μόνο ως απόδειξη του θάρρους του λαού Γιαζίντι αλλά και ως υπενθύμιση της σημασίας της αλληλεγγύης απέναντι στη Γενοκτονία. Ρίχνοντας φως σε αυτή την ιστορία, τιμούμε τη μνήμη όσων έχασαν τη ζωή τους και όσων στάθηκαν ενάντια στην καταπίεση, διασφαλίζοντας ότι οι ιστορίες τους δεν θα ξεχαστούν.

* Ο Αρμάν Μουραντιάν είναι 19χρονος φοιτητής ψυχολογίας στο Τορόντο.
Το γραπτό του επικεντρώνεται στην πολιτική και στην ιστορία της Μέσης Ανατολής και της Αρμενίας, με έμφαση στις παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου. Σκοπεύει να ασχοληθεί με τη νομική και ελπίζει να ρίξει φως στις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Tweet

Share