Τατέβ |
Πνευματικότητα - Παράδοση - Εκσυγχρονισμός
Νουνιά Γεραμιάν
Τον Οκτώβριο του 2010, εγκαινιάσθηκε και λειτούργησε ο μεγαλύτερος στον κόσμο εναέριος σιδηρόδρομος (τελεφερίκ) μήκους 5,7 χλμ. (ή 3.50 μιλίων), καθιστώντας το ως ένα μηχανολογικό και επιστημονικό επίτευγμα που συνδέει τις δύο πλευρές ενός θαυμαστού φαραγγιού, με ένα από τα παλαιότερα μοναστήρια της χώρας, αυτό του Τατέβ. Στα εγκαίνια του τελεφερίκ το οποίο ονομάσθηκε «Τα φτερά του Τατέβ», παρευρέθηκαν ο Πρόεδρος της Αρμενίας Σερζ Σαρκισιάν, ο Πρόεδρος του Αρτσάχ Μπακό Σαχακιάν, ο Παναγιότατος Καθολικός της Αρμενικής Αποστολικής Εκκλησίας Καρεκίν Β΄, κυβερνητικοί αξιωματούχοι και άλλοι εξέχοντες προσκεκλημένοι οι οποίοι απόλαυσαν πρώτοι την εναέρια διαδρομή που ενώνει το χωριό Χαλιτζόρ της επαρχίας Σιουνίκ με το μοναστήρι Τατέβ του 9ου αιώνα μ.Χ., ενός εκ των πλέον σπουδαίων θρησκευτικών κέντρων της χώρας, το οποίο προσελκύει πολυάριθμους επισκέπτες. Το τελεφερίκ θα λειτουργεί καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους και θα δέχεται επισκέπτες, οι οποίοι μέσω αυτού θα μπορούν να αποφύγουν μια εξαντλητική διαδρομή οδήγησης διάρκειας 90 λεπτών μέσα και έξω από το βραχώδες φαράγγι του ποταμού Βοροντάν. Ο Πρόεδρος Σαρκισιάν στην ομιλία του τόνισε ότι αυτό το έργο της διασύνδεσης ήταν υψίστης σπουδαιότητας για το Τατέβ και τις περιοχές οι οποίες το περιβάλλουν και επαίνεσε την υλοποίηση του σχεδίου, το οποίο πραγματοποιήθηκε με την υπέρβαση τεράστιων δυσκολιών κατά τη διάρκεια της κατασκευής του. «Αυτός ο εναέριος σιδηρόδρομος αποδεικνύει ότι ακόμη και τα όνειρα τα οποία φαίνονται ουτοπικά μπορούν να πραγματοποιηθούν όταν υπάρχει πίστη και προσήλωση στο στόχο», υπογράμμισε. Το μοναστήρι του Τατέβ συγκαταλέγεται μεταξύ των παλαιοτέρων και πασίγνωστων μοναστηριών της Αρμενίας, έχοντας ιδρυθεί τον 9ο μ.Χ. αιώνα. Υποψήφιο προστασίας από την Ουνέσκο ως μνημείο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, παίζει σπουδαίο ρόλο στη ζωή της περιοχής ως μείζον πνευματικό-πολιτικό-πολιτιστικό και μορφωτικό κέντρο. Λόγω της αρχιτεκτονικής, της ιστορίας και της θεαματικής φυσικής τοποθεσίας του, είναι επίσης ένα ανεκτίμητο κεφάλαιο με δυνατότητα προσελκύσεως και αναπτύξεως του τουρισμού στην ευρύτερη περιοχή. Επίσης, εξαιτίας της ομορφιάς και της εκπληκτικής του κατασκευής, το μοναστήρι Τατέβ συγκαταλέγεται μεταξύ των πλέον έξοχων δημιουργημάτων της αρμενικής αρχιτεκτονικής, το οποίο για αιώνες υπήρξε ένα παλλόμενο - ένα δραστήριο κέντρο της αρμενικής πνευματικής ζωής, των επιστημών και του πολιτισμού. Ο Παναγιότατος Καθολικός Καρεκίν Β΄ ανέφερε ότι η λειτουργία του τελεφερίκ ήταν ένα σημαντικό βήμα προσεγγίσεως σε «έναν ιερό τόπο αιώνων, προσκυνήματος των λειψάνων του Αγίου, ήδη από τους αποστολικούς χρόνους». Το έργο κόστισε 18 εκατομμύρια δολάρια (13 εκατομμύρια ευρώ), το μεγαλύτερο μέρος των οποίων προήλθε από δωρεές ιδιωτών, σύμφωνα με το ίδρυμα Ανταγωνιστικότητας της Αρμενίας, το οποίο είχε την επίβλεψη του έργου μέσω του Σχεδίου Αναζωογόνησης του Τατέβ. Κινείται από το χωριό Χαλιτζόρ κοντά στον αυτοκινητόδρομο ο οποίος συνδέει την πρωτεύουσα της Αρμενίας Ερεβάν με το χωριό Τατέβ και βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από το μοναστήρι. Αναπτύσσει ταχύτητα 37 χλμ./ώρα (23 μίλια/ώρα) και η μονή διαδρομή διαρκεί 11 λεπτά της ώρας. Το ψηλότερο σημείο πάνω από το φαράγγι είναι 320 μέτρα (1,056 πόδια) από την επιφάνεια του εδάφους. Διαθέτει δύο θαλάμους, το κάθε ένα από τα οποία είναι ικανό να μεταφέρει περισσότερους από 25 επιβάτες. Οι κάτοικοι της περιοχής θα έχουν τη δυνατότητα να επιβαίνουν δωρεάν, ενώ οι υπόλοιποι θα πληρώνουν 3000 ντραμ (8 δολάρια ή 6 ευρώ). Μια πρώην σοβιετική δημοκρατία η οποία συνορεύει με την Τουρκία, το Ιράν, το Αζερμπαϊτζάν και τη Γεωργία - η ΑΡΜΕΝΙΑ - αναπτύσσει έντονα την τουριστική της βιομηχανία, αναδεικνύοντας την ιστορία της, ως η πρώτη χώρα στον κόσμο η οποία ασπάσθηκε, υιοθέτησε και ανακήρυξε το Χριστιανισμό ως επίσημη θρησκεία του κράτους το 301 μ.Χ. Οι κάτοικοι ελπίζουν ότι το νέο συνδετικό μέσον θα βοηθήσει στην ανόρθωση της οικονομίας της περιοχής, η οποία όπως και η υπόλοιπη ύπαιθρος της Αρμενίας, υπέφερε από μεγάλη φτώχεια και την αναχώρηση των νέων που έψαχναν αλλού εργασία. «Ελπίζω ότι η λειτουργία του τελεφερίκ θα βοηθήσει στην αναζωογόνηση του τουρισμού έτσι ώστε να δημιουργηθούν νέα ξενοδοχεία και νέες θέσεις εργασίας, ώστε οι νέοι μας οι οποίοι αναγκάστηκαν να φύγουν προς τη Ρωσία ή άλλες χώρες να έχουν τη δυνατότητα να μείνουν στην πατρίδα τους και να εργάζονται εδώ», είπε ο Αρμαΐς Μινοσιάν - ένας χωρικός 80 ετών. Το τελεφερίκ είναι μέρος μιας δημόσιας και ιδιωτικής προσπάθειας ύψους 50 εκατομμυρίων δολαρίων (36 εκατομμυρίων ευρώ), για την ανάπτυξη του Τατέβ και της γύρω περιοχής, μιας εκ των 15 παραδοσιακών επαρχιών του αρχαίου βασιλείου της Αρμενίας. Το σχέδιο αναζωογόνησης του Τατέβ θα επαναπροσδιορίσει την έννοια τόσο του κλασικού όσο και του θρησκευτικού τουρισμού ως ενός ελκυστικού προορισμού, ο οποίος θα υποστηρίζεται από μία ευημερούσα τοπική κοινότητα. Το σχέδιο συνίσταται από διάφορα στοιχεία, δηλαδή βασίζεται σε στόχους όπως η διαφύλαξη του μοναστηριού, η αναγέννηση των σοφών μοναστικών παραδόσεων και η ανάπτυξη του τουρισμού στο κοντινό φαράγγι του ποταμού και στις έξι τοπικές κοινότητες. Επίσης, από την κυβέρνηση εξετάζεται η επισκευή 26 χλμ. (16 μιλίων) της Εθνικής οδού από το Ερεβάν στο Τατέβ και την αναστήλωση μερών του μοναστηριακού συγκροτήματος. Είθε ο Θεός να με προστατεύει Σε υψόμετρο πάνω από 1500 μέτρα, στο μέσον των πανύψηλων βουνών του Σιουνίκ, το μοναστήρι του Τατέβ χαρακτηρίζεται ως ένα… διαμάντι στην αιωνιότητα. Κτισμένο επάνω σε ένα πετρώδες οροπέδιο, στους απόκρημνους - στο χρώμα της ώχρας - βράχους που στέκονται κάθετα ως την κατεβασιά του ποταμού, το Τατέβ και οι γκρίζες πέτρες του μοιάζει να καλούν σε περισυλλογή. Το περιφερειακό τείχος του φρουρίου και οι οχυρωμένοι του πύργοι δεν ήταν πάντα ικανά να το προστατεύσουν κατά τη διάρκεια της ιστορίας του. Γνώρισε καταστροφές, λεηλασίες και σεισμούς. Ο τελευταίος ο οποίος έγινε το 1931, προκάλεσε σοβαρές ζημιές. Ωστόσο, καθ’ όλη τη διάρκεια της σοβιετικής περιόδου, το μοναστήρι αφέθηκε στην τύχη του, παραδόθηκε στα… στοιχεία της φύσης, σχεδόν εγκαταλείφθηκε. Μόλις κατά τα χρόνια του ’90 άρχισε μια μακρά προσπάθεια ανακαινίσεως η οποία όμως δεν έχει ολοκληρωθεί έως σήμερα. Η λειτουργία του τελεφερίκ τον Οκτώβριο του 2010 επέτρεψε στους επισκέπτες (τουρίστες) να φθάνουν στο μοναστήρι από την κοιλάδα, καθώς επίσης και στην εκπόνηση ενός νέου προγράμματος για την πλήρη αποκατάσταση του μοναστηριακού συγκροτήματος. Οι εργασίες θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί το 2016. Εν τω μεταξύ, ένας ιερέας υπηρετεί στο μοναστήρι, αντιμετωπίζοντας το κρύο του σκληρού αρμενικού χειμώνα. Μια ζωή αφιερωμένη στη μελέτη και τις προσευχές ανάμεσα στις βουνοκορφές!! Μετά από σπουδές επτά ετών στη Θεολογική Σχολή του Αγίου Ετσμιατζίν, ο Μικαέλ, ένας μοναχός -(απεγά)- 32 ετών, απεδέχθη με μεγάλη χαρά την αποστολή του, προκειμένου να επανέλθει η πνευματικότητα στο μοναστήρι του Τατέβ ύστερα από την πολύχρονη εγκατάλειψή του. Οφείλουμε να υπενθυμίσουμε ότι το Τατέβ ήταν ένα από τα πλέον σημαντικά αρμενικά μοναστηριακά συγκροτήματα, όπου προφυλάσσονταν αλλά και δραστηριοποιούνταν έως και 1000 άτομα, μεταξύ αυτών μοναχοί αλλά και λαϊκοί, οι οποίοι έκαναν τις απαραίτητες καθημερινές εργασίες σε μια υπέροχη αλλά και την πλέον απομονωμένη τοποθεσία της Αρμενίας. Σήμερα, ο Μικαέλ είναι ο μοναδικός μοναχός ο οποίος μαζί με τον Χαρουτιούν, τον νεωκόρο, ζωντανεύει τους χώρους και επαναφέρει τη λειτουργία τους στην πρότερη κατάσταση. Κατά την άφιξή του, τον Αύγουστο του 2007, κανένα από τα παλαιά κτίσματα δεν ήταν κατοικήσιμα. Με τη βοήθεια του πατρός Σαμβέλ, του αδελφού του Γκουργκέν και με λίγα χρήματα τα οποία προήλθαν από χορηγούς, κατέστησε κατοικήσιμους δύο χώρους, τοποθετώντας πόρτες και παράθυρα και επισκευάζοντας τις οροφές. Μια θολωτή αίθουσα χρησιμοποιείται ως υπνοδωμάτιο και χώρος εργασίας του , ενώ ένα μικρό κελί έχει μετατραπεί σε τραπεζαρία. Παρά τους χοντρούς τοίχους, η θερμοκρασία το χειμώνα παραμένει πολύ χαμηλή. Οι συνθήκες ζωής είναι δύσκολες, όμως ο Μικαέλ μένει πιστός στην αποστολή του. «Η ηρεμία η οποία απορρέει από τα βουνά με γεμίζει με ευτυχία» εξηγεί, «μια πνοή αγιότητας πλανάται παντού. Το μοναστήρι είναι εμποτισμένο με αυτήν. Υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις για μια πνευματική ζωή. Είμαι ευτυχισμένος και θέλω να παραμείνω εδώ για πάντα». Ομολογεί ότι η επιστροφή του στο Ερεβάν τον προβληματίζει. Ύστερα από κάποιες ημέρες στην πόλη, δεν έχει παρά μια επιθυμία: να επιστρέψει για να ξαναβρεί το ασφαλές λιμάνι της ηρεμίας του. Ωστόσο, η ζωή ενός μοναχού παραμένει πολύ δύσκολη μέσα σ’ ένα τέτοιο οικοδόμημα το οποίο στερείται όλων των στοιχειωδών υλικών ανέσεων. Οι επιταγές της Εκκλησίας απαιτούν καθημερινά εννέα προσευχές. Η πρώτη στις 06:30. Ο Χαρουτιούν, ο νεωκόρος, τον συντροφεύει έως τις 12:30 και το πρωινό κυλά τακτικά με προσευχές, εργασίες, λειτουργίες και τροπάρια. Το απόγευμα, σύμφωνα με ένα ακριβές χρονοδιάγραμμα, ο Μικαέλ πηγαίνει στα γειτονικά χωριά να συναντήσει τα παιδιά για τη διδασκαλία των θρησκευτικών. Είναι ένα από τα λειτουργικά του καθήκοντα σύμφωνα με τις αρμενικές μοναστικές επιταγές, παρά το γεγονός ότι σήμερα η κατήχηση έχει περιορισθεί στη μάθησή της μέσω της παρακολούθησης των λειτουργιών. Περίπου έξι χωριά είναι συνδεδεμένα με το μοναστήρι και 120 μαθητές περιμένουν με ανυπομονησία την επίσκεψη του μοναχού Μικαέλ, προκειμένου να παρακολουθήσουν την ανάγνωση των ιερών κειμένων. Περισσότερες από 500 βαπτίσεις κατ’ έτος Το 2007, η πλειονότητα των χωρικών δεν είχε βαπτισθεί. Εκεί, όπως και σε άλλα μέρη της Αρμενίας, ήταν διαποτισμένα από τον σοβιετικό αθεϊσμό και οι εκκλησίες καθώς και τα μοναστήρια ήταν σχεδόν έρημα, με την προτροπή της καταπολεμήσεως των ιερών θρησκευτικών μυστηρίων. Ξεκινώντας από τα παιδιά, έως σήμερα, έχουν τελεσθεί περισσότερες από 500 βαπτίσεις στο Τατέβ, δηλαδή στα χωριά και στα περίχωρά του καθώς επίσης και βαπτίσεις Αρμενίων της διασποράς. Ο μοναχός Μικαέλ εξηγεί ότι, με τη λειτουργία του τελεφερίκ ήταν αναμενόμενη η αύξηση της τουριστικής κίνησης, χωρίς όμως πραγματικά ο κόσμος να συνειδητοποιεί, να αισθάνεται, την ενέργεια η οποία ελευθερώνεται -προκαλείται- από τα βουνά και που για τον ίδιο είναι ζωτικής σημασίας. «Αντιθέτως, εξηγεί, εγώ μπορώ να κατανοήσω με μεγάλη έκπληξη, την αλλαγή η οποία επιδρά στους πολυάριθμους προσκυνητές, διότι το Άγιο Πνεύμα είναι απολύτως παρόν στο Τατέβ». Μετά την επίσκεψή του στα χωριά, ο μοναχός επιστρέφει στο μοναστήρι και με κατάνυξη ευλογεί το γεύμα το οποίο έχει ετοιμάσει η Οφηλία, η μαγείρισσα από την πόλη Χραζντάν, και η ημέρα του τελειώνει με τη βραδινή προσευχή, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι οι καθημερινές προσευχές κάποιες φορές διαρκούν περισσότερο από επτά ώρες. Όσον αφορά τον Χαρουτιούν, τον νεωκόρο, βοηθά τον Μικαέλ σε όλες τις προσευχές, όμως έχει και τις «οικιακές» φροντίδες: την καθημερινή διατροφή, το κόψιμο των ξύλων για τη θέρμανση κλπ. Δύο φορές την εβδομάδα, το απόγευμα, επιστρέφει στο χωριό του Τατέβ, στο προσκέφαλο των ηλικιωμένων ατόμων και των αρρώστων για να τους παρηγορήσει και να τους διαβάσει τη Βίβλο και όταν δεν προσεύχεται στο κελί του, περνά πολλές ώρες αντιγράφοντας ολόκληρες σελίδες της Βίβλου. Ο νεωκόρος λέει ότι, για να επικοινωνήσει με το Θεό πρέπει να ξεκόψει από τον έξω κόσμο. «Δεν υπάρχει τίποτε άλλο εκτός από την προσευχή προκειμένου να βοηθηθώ και να μην υποκύψω στον πειρασμό» δηλώνει. Στο Τατέβ δεν υπάρχει τηλεόραση ούτε διαδίκτυο, διότι σύμφωνα με αυτόν: «όλα τα άσχημα πράγματα προέρχονται από αυτά, περνούν μέσω της ακοής στο πνεύμα και καταστρέφουν την ψυχή». Άλλωστε, τον Αύγουστο, όταν φθάνει η πλημμυρίδα των τουριστών, αναχωρεί σε ένα απομονωμένο μέρος - στο μοναστήρι Μακενοτσάτς, κοντά στο Βαρτενίς… μακριά από όλους τους επίγειους πειρασμούς!!!
Πηγή: Νouvelles d’ Armenie
|