Αρμέν Γκριγκοριάν

Τεύχος: Οκτώβριος - Δεκέμβριος 2008

Ίδρυση και περιγραφή

Το Λορί-Μπερντ (επί λέξη το κάστρο του Λορί) χτίστηκε από τον Νταβίντ Ανχογίν (τον Ακτήμονα) (989-1048 μ.Χ.), βασιλιά του Τασίρ - Ντζοραγκέτ, ενός βασιλείου υποτελούς στην αρμενική δυναστεία των Βαγρατιδών. Γύρω από το κάστρο θεμελιώθηκε η ομώνυμη πόλη και οχυρώθηκε με πέτρινα τείχη.

Η πόλη Λορί-Μπερντ με την πάροδο του χρόνου εξελίχθηκε σε ένα απόρθητο φρούριο. Το γεγονός αυτό μαρτυρά ένας από τους αρμένιους ιστορικούς του μεσαίωνα, ο Βαρντάν Μπαρτζραμπερτσί (13ος αιώνας μ.Χ.).

Το κάστρο και η πόλη που δημιουργήθηκε γύρω του είχαν έκταση 330 στρέμματα. Το κάστρο καταλάμβανε τα 250 στρέμματα, η υπόλοιπη έκταση άνηκε στην πόλη. Το κάστρο ήταν σχεδιασμένο έξυπνα από στρατηγική άποψη: οι υπερασπιστές έπρεπε να προστατεύουν μόνο τη μία πλευρά των τειχών, καθώς στις τρεις πλευρές του Λορί-Μπερντ υπήρχε φαράγγι. Ήταν και η πόλη περιτειχισμένη, ενώ μια μικρή γέφυρα κάτω στο φαράγγι προστατευόταν από δύο πύργους.

Τα τείχη του κάστρου, μήκους 700 μέτρων, σώζονται. Υποτίθεται πως το ύψος τους έφτανε στα 21,4 μέτρα. Υπήρχε μυστική σήραγγα για διαφυγή από το κάστρο, όπως και μια δεξαμενή η οποία προμήθευε πόσιμο νερό στους κατοίκους σε περίπτωση πολιορκίας. Ήταν ο λεγόμενος δρόμος του νερού (“τζρι τσαμπά” στα αρμενικά).

Το Λορί-Μπερντ λειτουργούσε και ως εμπορικό κέντρο, αφού βρισκόταν στο σταυροδρόμι σημαντικών εμπορικών δρόμων: από τη Γεωργία στο Ιράν και από την Κίνα στη Βυζαντινή αυτοκρατορία.

Στις μέρες μας διατηρείται η εκκλησία, η βιβλιοθήκη, αλλά και δυο λουτρά με υπόκαυστο σύστημα θέρμανσης: δηλαδή στα λουτρά αυτά υπήρχε χώρος όπου καίγονταν τα ξύλα για να ζεσταθεί το νερό, το οποίο μετά κυκλοφορούσε στους σωλήνες κάτω από το πάτωμα και πίσω τους τοίχους των λουτρών.

Σύντομη ιστορία

Το Λορί-Μπερντ υπέστη την πρώτη καταστροφή από ξένους κατακτητές το 1105 μ.Χ. Ήταν οι ορδές των Σελτζούκων Τούρκων του Εμίρ Κιζίλ. Ο βασιλιάς της Γεωργίας Δαβίδ Δ’ (1089-1125 μ.Χ.) απελευθέρωσε το κάστρο από το ζυγό των Σελτζούκων και η περιοχή περιήλθε στο βασίλειο της Γεωργίας, άνηκε δε από το έτος 1118 μ.Χ. στους αρμένιους ηγεμόνες Ορμπελιάν.

Η δισέγγονη του Δαβίδ Δ’, η βασίλισσα Ταμάρα (1184-1213 μ.Χ.), με σκοπό να ανταμείψει του αρμένιους πρίγκιπες, αδελφούς Ιβανέ και Ζακαρέ Ζαχαριάν, για τη συνεισφορά τους στην εκδίωξη των Σελτζούκων από την Αρμενία και τη Γεωργία, τους παραχώρησε το 1185 μ.Χ. την πόλη Λορί-Μπερντ μαζί με το κάστρο.

Το 1228 μ.Χ. ο Χαν της Χορέζμης (σημερινού Ουζμπεκιστάν), ο Τζαλάλ αντ-Ντιν, επιτέθηκε στο κάστρο και το λεηλάτησε.

Το 1238 μ.Χ. το Λορί-Μπερντ αποτέλεσε την έδρα του γιου του Ζακαρέ, του πρίγκιπα Σαχανσάχ. Το ίδιο έτος έφτασαν στα τείχη του κάστρου οι Μογγόλοι υπό την καθοδήγηση του Χαν Τσαχάτ. Οι Μογγόλοι κατέστρεψαν την πόλη, πολιόρκησαν το κάστρο και το κατέλαβαν. Η λεπτομερής περιγραφή της πολιορκίας σώζεται χάρη στον αρμένιο ιστορικό της εποχής, τον Γκιρα-γκός Γκαντζακετσί (1200-1271 μ.Χ.), ο οποίος υπήρξε μάρτυρας της κατάληψης του κάστρου από τους Μογγόλους.

Το κάστρο δεν ορθοπόδησε ξανά μετά την ολοσχερή καταστροφή την οποία προκάλεσαν οι Μογγόλοι. Οι ξένοι κατακτητές και οι ποικίλοι επιδρομείς που ακολούθησαν, όπως ο Λενκ-Τιμούρ και οι Πέρσες, συνέβαλαν μόνο στην περαιτέρω παρακμή της κάποτε ανθούσας πόλης. Από τον 16ο αιώνα μ.Χ. οι κάτοικοι της περιοχής εγκατέλειψαν σιγά σιγά τα απομεινάρια του κάστρου και μετακόμισαν σε άλλες περιοχές.

Με την εγκαθίδρυση του σοβιετικού καθεστώτος στην Αρμενία, στο χρονικό διάστημα 1925-1931, δυτικά του κάστρου δημιουργήθηκε το ομώνυμο χωριό Λορί-Μπερντ.

Αρμένιοι αρχαιολόγοι έκαναν ανασκαφές στην περιοχή το 1966-1967 και το 1969-1973. Μάλιστα, αρχηγός της δεύτερης αποστολής ήταν ο γνωστός ιστορικός και αρχαιολόγος Σ. Ντεβετζιάν. Κατά τις ανασκαφές βρέθηκαν διάφορα αντικείμενα, τα οποία χρονολογούνται από την Εποχή του Χαλκού και την Εποχή του Σιδήρου.

Πηγές:www.armeniapedia.org - www.free.of.pl - www.rosfoto.ru
www.stepanavaninfo.am - www.wikipedia.org - www.ziran.ch

Tweet

Share