Τεύχος: Mάρτιος-Απρίλιος 2009

Όταν βάζω με το νου μου το Γενάρη εκείνης της χρονιάς, κρυώνω. Νιώθω έναν πόνο βαθιά μέσα μου. «Να εδώ, εδώ είναι ο πόνος», έλεγε η μαμά μου κρατώντας το χέρι της πάνω στο αριστερό της στήθος, όταν ήθελε να εξηγήσει ότι είχε αβάσταχτη τη λύπη. Ακριβώς έτσι κι εμένα πονάει ένα μέρος βαθιά στην καρδιά μου στη σκέψη εκείνου του Γενάρη.

Είμαι στον αυλόγυρο ενός τζαμιού. Ψυχρό, περιφραγμένο με ψηλό τοίχο από τεράστιες παλιές μαυρισμένες πέτρες. Ένα φέρετρο είναι πάνω στο μουσαλά να σου πιάνεται η ψυχή. Η πλάκα του μαρμάρου κάτω από το φέρετρο είναι τόσο παγωμένη, που μου φαίνεται πως, αν την ακουμπήσω, το χέρι μου θα κολλήσει πάνω της. Στέκομαι μακριά. Λες κι όλα, ο τεράστιος τοίχος, αυτές οι πέτρες, έχουν σχεδιαστεί για να νιώσει ο άνθρωπος την απελπισία του, την κακομοιριά του.

Όταν η Φετχιέ Τσετίν μεγάλωνε σε μια μικρή επαρχιακή πόλη της Τουρκίας, είχε την εικόνα της γιαγιάς της ως μιας ευτυχισμένης και αξιοσέβαστης μουσουλμάνας νοικοκυράς. Πέρασαν δεκαετίες μέχρι να της αποκαλύψει η ίδια την αλήθεια: γεννήθηκε χριστιανή και Αρμένισσα, το όνομα της ήταν άλλο, οι περισσότεροι άντρες στο χωριό της σφαγιάστηκαν το 1915 και τα γυναικόπαιδα του χωριού στάλθηκαν σε πορεία θανάτου. Εκείνη την έσωσε (αρπάζοντάς την από την αγκαλιά της μάνας της) ένας τούρκος αξιωματούχος, που έγινε ο πατέρας της. Αυτό που ήξερε η γιαγιά ήταν πως είχε ακόμη συγγενείς στην Αμερική. Θα μπορούσε η Φετχιέ να τη βοηθήσει να τους εντοπίσει προτού κλείσει τα μάτια της;

Σε αυτήν τη συγκλονιστική μαρτυρία, η Φετχιέ Τσετίν σπάει τη σιωπή, σε μια χώρα όπου η γενοκτονία των Αρμενίων απλώς δεν είχε συμβεί...

Το βιβλίο «Η γιαγιά μου» το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη, σε μετάφραση της Φραγκώς Καράογλαν, είναι βασισμένο στη βιογραφία μιας ακόμη αρμενοπούλας, η οποία επιβίωσε από τη γενοκτονία, με τίμημα να ζήσει για όλη της τη ζωή ως Τουρκάλα. Η εγγονή της και συγγραφέας του βιβλίου, Φετχιέ Τσετίν, θέλησε να σπάσει τη σιωπή και έκανε γνωστά σε όλον τον κόσμο τα προσωπικά βιώματα της γιαγιάς της, αποτίοντας φόρο τιμής στη μνήμη της. Η δικηγόρος Φετχιέ Τσετίν γεννήθηκε και μεγάλωσε στη νοτιοανατολική Τουρκία, σπούδασε στη νομική σχολή του πανεπιστημίου της Άγκυρας και υπήρξε μέλος της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Δικηγορικού Συλλόγου της Κωνσταντινούπολης και εκπρόσωπος της Ομάδας Εργασίας για τα Μειονοτικά Δικαιώματα του ίδιου συλλόγου.

Σε σχόλιο της Μορίν Φρίλι στην εφημερίδα The Guardian αναφέρεται, «αυτό που περισσότερο θαυμάζω στη «Γιαγιά μου» είναι ότι το βιβλίο δεν λυγίζει από το βάρος των θεμάτων που θέτει. Είναι ένας φόρος τιμής στη γυναίκα, η έκφραση του κοινού μας πόνου καθώς και μια έκκληση για συμφιλίωση. Το ότι ένα τέτοιο βιβλίο είχε τόσο μεγάλη επιτυχία στην ίδια την Τουρκία θα έπρεπε να μας λέει πολλά».

Tweet

Share