Τζούρου Ήρα

Ο Ρουπέν Αλτιπαρμακιάν γεννήθηκε στα Άδανα της Τουρκίας στις 28 Μαΐου 1919. Την άνοιξη του 1922, η οικογένειά του, μαζί με όλους τους Αρμένιους της περιοχής, αναγκάστηκε μέσα σε μια νύχτα να αφήσει όλα της τα υπάρχοντα και να αναχωρήσει αρχικά προς την Κύπρο, ενώ στη συνέχεια, ύστερα από μεγάλες ταλαιπωρίες, κατάφερε να φτάσει με πλοίο στη Σμύρνη.

Από όσα έχει εξιστορήσει στον γιο του, τον Λεβόν, μαθαίνουμε πως ο ίδιος δεν θυμόταν καθόλου την παιδική του ηλικία στην πατρίδα του στα Άδανα της Κιλικίας, αλλά δεν ξέχασε ποτέ τις ημέρες της Μικρασιατικής Καταστροφής, και ιδιαίτερα την ημέρα που, μαζί με όλους τους χριστιανούς της Σμύρνης, πήδηξαν στη θάλασσα για να σωθούν, καταφέρνοντας τελικά να φτάσουν με κάποιο πλοίο στην Αθήνα.

Ήταν μόλις οκτώ χρονών όταν ο πατέρας του του αγόρασε μια κιθάρα κι ένα μαντολίνο, ενώ αργότερα, το 1939, ξεκίνησε μαθήματα βιολιού στο Ωδείο Αθηνών. Κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου το Ωδείο κλείνει και ο Ρουπέν βγάζει τα προς το ζην παίζοντας βιολί με διάφορα σχήματα στην επαρχία, κυρίως στην ορεινή Ελλάδα. Μετά τον πόλεμο, η φήμη του έφτασε στους λαϊκούς οργανοπαίκτες της εποχής, με τους οποίους έπαιξε σε γνωστά μουσικά καφενεία, ταβέρνες και κέντρα.

Παράλληλα συμμετείχε με συγκροτήματα στον ραδιοφωνικό σταθμό των Ενόπλων Δυνάμεων, όπου για χρόνια παρουσιαζόταν το λαϊκό τραγούδι σε ζωντανή μετάδοση. Παίζοντας βιολί εμφανίστηκε και σε αρκετές ελληνικές κινηματογραφικές ταινίες.

Ο Ρουπέν συνεργάστηκε με πολλούς διάσημους ρεμπέτες, όπως ο Στελλάκης Περπινιάδης και ο Λουκάς Νταράλας στο κέντρο «Στελλάκης». Εμφανίστηκε στο πάλκο με τους «Μπέμπη» (Δημήτρη Στεργίου) και Βαγγέλη Περπινιάδη την περίοδο που γραφόταν η ιστορία του ρεμπέτικου στην Κοκκινιά, στο κέντρο «Κεφάλα».

Μετά από προσκλήσεις των υπευθύνων της Οντεόν, μπήκε στη δισκογραφία, συμμετέχοντας σε δεκάδες ηχογραφήσεις.
Ύστερα από προσκλήσεις που έλαβε, κατά τα τέλη της δεκαετίας του ’50 άρχισε να ταξιδεύει συχνά στην Αμερική. Από προφορικές μαρτυρίες μαθαίνουμε ότι αρχικά φοβόταν να ταξιδέψει με αεροπλάνο, ώσπου από τα πολλά πήγαινε-έλα συνήθισε, και πλέον το ταξίδι προς την Αμερική έγινε για τον Ρουπέν «ένα τσιγάρο δρόμος».

Κατά το 1962 εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αμερική. Ξεκίνησε μια δεύτερη καριέρα παίζοντας αρχικά κυρίως βιολί, αλλά και κιθάρα, πιάνο και ούτι. Με το ούτι τελικά καθιερώθηκε, παίζοντας μαζί με Έλληνες, Αρμένιους και Τούρκους δεξιοτέχνες σε μικτά σχήματα, τα οποία έκαναν θραύση σε Σικάγο, Νέα Υόρκη, Βοστόνη, Ντιτρόιτ, Καλιφόρνια και αλλού.

Το 1965 ηχογράφησε τον δίσκο «Armenian Love Songs» με τον Οννίκ Ντινκτζιάν (πατέρας του Αρά Ντινκτζιάν, γνωστού μουσικού στην Ελλάδα που έχει συνεργαστεί με την Αρβανιτάκη). Στο κλαρίνο τούς συνόδεψε ο Παναγιώτης Χαλιγιάννης, ένας από τους πιο γνωστούς κλαριντζήδες τις δεκαετίες ’50 και ’60, ο οποίος επίσης εργαζόταν χρόνια στην Αμερική. Το τραγούδι με τίτλο «Hayvalla» αυτού του άλμπουμ έγινε μεγάλη επιτυχία μεταξύ των Αρμενίων της Αμερικής. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά τραγούδια που έγραψε ο Αλτιπαρμακιάν με τον Ντινκτζιάν ήταν το «New York, Boston, California», ή «Papak Amerika Kalu», που εξέφραζε τα συναισθήματα των μεταναστών που μετακόμιζαν από πολιτεία σε πολιτεία.

Ο Οννίκ Ντινκτζιάν κατάγεται από το Ντικρανακέρτ (σήμερα Ντιάρμπεκιρ). Είναι γνωστός ειδικά για τα τραγούδια που τραγουδά με τη χαρακτηριστική τοπική αρμενική διάλεκτο του Ντικρανακέρτ.

Η δήλωση του Αλτιπαρμακιάν «αν θέλετε να διασκεδάσετε με τους Αρμένιους, πρέπει να βρείτε τους Ντικραναγκερτσί (ανθρώπους από το Ντιάρμπεκιρ)» είναι αποκαλυπτική της στάσης του απέναντι σε αυτόν τον αφανισμένο πλέον παλιό πολιτισμό.

Μπορεί ο Ρουπέν Αλτιπαρμακιάν να έφυγε από τη ζωή το 1999, όμως ο Οννίκ Ντινκτζιάν, γεννηθείς το 1929, συνεχίζει να τραγουδά στην ιδιαίτερη αρμενική διάλεκτό του ως σήμερα. Η μουσική του Kef, η οποία έχει ιδιαίτερη θέση στην ιστορία των Αρμενίων της Αμερικής, γεννήθηκε στα προάστια του New Jersey τη δεκαετία του 1920 και έζησε τη χρυσή εποχή της στη Νέα Υόρκη. Μεταξύ των γνωστών Kefs της περιόδου είναι οι: Σεκέρ Μαρί, Τζορτζ Μικιρντιτσιάν, Μάρκος Μελκόν, Κανουνί Γκαρμπίς, Νισάν Σεντεφιάν, Μαντλέν Αραρατιάν, Βικτόρια Χαζάν , Τζίκ Χανικιάν , Αχιλλέας Πούλος, Τζον και Ντίνο Πάππας, τα αδέλφια Λουί και Νατάν Ματαλόν, Νικ Ντόνεφ και πολλοί άλλοι. Το όνομα του ουτίστα Ρουπέν Αλτιπαρμακιάν αποτυπώνεται με χρυσά γράμματα δίπλα τους.

Το Kef (Kef Time), που προέρχεται από την τουρκική λέξη «κέφι», συνόδευε τις κοινωνικές εκδηλώσεις σε συνεστιάσεις για διασκέδαση. Οι καλλιτέχνες που άφησαν το στίγμα τους στην ψυχαγωγική ζωή της εποχής μετέφεραν τη βαθιά τους νοσταλγία και έπαιξαν τη μουσική της γης από την οποία προέρχονταν, χτίζοντας στις ΗΠΑ έναν μικρόκοσμο πλαισιωμένο από την οθωμανική κοινωνική ζωή. Όταν οι Αρμένιοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους, άφησαν πίσω τους όχι μόνο τα σπίτια τους αλλά και ένα μέρος μιας τεράστιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Η μουσική, που αποτελεί μέρος αυτής της κληρονομιάς, ήταν ένας κοινός χώρος δημιουργίας για τους λαούς που έζησαν στα εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Αυτή η μουσική, η οποία δημιουργήθηκε στα «Cafe Aman» της Όγδοης Λεωφόρου της Νέας Υόρκης, ανάμεσα στις κραυγές του «αμάν-αμάν», έχασε τη ζωτικότητά της με την πάροδο του χρόνου. Έδωσε τη θέση της στα πιο πολιτικά, πιο εθνικιστικά, πιο αραβικά εμπνευσμένα θέματα που εξαπλώθηκαν από τον Λίβανο στον Νέο Κόσμο. Το επίκεντρο του αρμενικού πολιτισμού στην Καλιφόρνια μετατοπίστηκε προς την εθνική και πολιτική ταυτότητα. Οι καλλιτέχνες, που έπρεπε να μεταναστεύσουν από την Κωνσταντινούπολη και την Ανατολία στον Νέο Κόσμο, είδαν την πολιτιστική κληρονομιά που κουβαλούσαν μαζί τους σταδιακά να εξαφανίζεται σε μια προσπάθεια να σβήσουν τα ίχνη τους στην παλιά πατρίδα μαζί με το παρελθόν και την ιστορία τους, ενώ ταυτόχρονα μια νέα εθνικιστική αρμενική ταυτότητα πήρε τη θέση της. Όμως, συνέχισαν να ακούν «Στο δρόμο προς το Σκουτάρι», «Περιμένοντας στις ακτές του νησιού», «Τα καλώδια του τηλέγραφου», «Farfara», «Magnolia»…

Το 1968, στην Αμερική, ο ουτίστας Αλτιπαρμακιάν συνεργάστηκε με την Τουρκάλα τραγουδίστρια και ηθοποιό Mine Coshkun από τη Μαλάτια. Σε αυτή την ηχογράφηση το σχήμα αποτελούσαν ο Eddie στο τύμπανο, ο Παναγιώτης Χαλιγιάννης στο κλαρίνο, ο Άγγελος Σαρίδης στην κιθάρα, ο Orhan Yeghinsoy στο κανονάκι, ο Στέλιος Λαζάρου στο βιολί, και ο συνθέτης-ατζέντης Στέλιος Κορσαβίδης. Τα πιο δημοφιλή ονόματα της μουσικής σκηνής που διαμορφώθηκε από τις κοινότητες που μετανάστευσαν στη Νέα Υόρκη ερχόμενες από την οθωμανική γεωγραφία κατά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα δημιούργησαν 12 τραγούδια σε αυτόν τον «πολυεθνικό» δίσκο.

Ο Ρουπέν Αλτιπαρμακιάν είχε μοναδικό μουσικό στιλ και ρυθμό που του χάρισαν τεράστια φήμη. Μετέφερε τον ανατολικό άνεμο πρώτα στην Ελλάδα και ύστερα σε μετανάστες στην Αμερική, με το βιολί και το ούτι του. Σε παραγωγή του Ρίτσι Μπερμπεριάν, ηχογράφησε και συνεργάστηκε μαζί με τους Μαλ Μπαρσαμιάν, Τζον Μπρασελετζιάν,Ρόμπερτ Τακουσιάν, Ρόμπερτ Τσιλινγκιριάν, Αρά Τοπουζιάν και Μάικ Γκοστανιάν.

Η σύνθεσή του με τίτλο «Lucy» έγινε μεγάλη επιτυχία χάρη στη φωνή του τραγουδιστή Αντίς (Aβεντίς) Χαρματνιάν. Μετά τον θάνατό του το 1999, τα άλμπουμ του Ρουπέν Αλτιπαρμακιάν κυκλοφόρησαν από την οικογένειά του.

Πρόσφατα, το ethno-rock συγκρότημα «Eastern Winds» συμπεριέλαβε στο τελευταίο του άλμπουμ το αξέχαστο όνομα του Ρουπέν Αλτιπαρμακιάν των «Kef Time Bands».

Ο Ρουπέν Αλτιπαρμακιάν πέθανε στις 13 Μαρτίου 1999 στη Νέα Υόρκη. Η κόρη του Αρμινέ και ο γιος του Λεβόν ζουν στην Αμερική.

Πηγές:
-Armenian Oud Players - Daron Malakian, Udi Hrant Kenkulian, Roupen Altiparmakian (Paperback).
-Βαγγέλης Αρναουτάκης, Ogdoo Music Group.
-Harry Kezelian, Kef Time USA, 2015.
-Levon Altıparmakyan.

Tweet

Share