www.aratherat.com
Μετάφραση: Αγκόπ Χανικιάν

Ο 22χρονος Αρμένιος, Ταβίτ Βαρτανιάν, διέφυγε από την καταρρέουσα Οθωμανική Αυτοκρατορία και εξασφάλισε ένα εισιτήριο για το παρθενικό ταξίδι του Τιτανικού προς την Αμερική το 1912. Όπως πολλοί νεαροί Αρμένιοι της εποχής, το σχέδιό του ήταν να εγκατασταθεί στο Νέο Κόσμο και να φέρει στη συνέχεια τη νεαρή σύζυγό του Μαίρη, την οποία είχε πρόσφατα παντρευτεί στη γενέτειρά του, Κεγκί του Ερζερούμ, στην ανατολική Τουρκία.

Έναν χρόνο νωρίτερα, μερικές χιλιάδες νέοι άνδρες από το Κγκι είχαν μεταναστεύσει στις ΗΠΑ ως ανειδίκευτοι εργάτες με σκοπό να εργαστούν σε βιομηχανίες της Βόρειας Αμερικής. «Μάθαιναν από γνωστούς και φίλους ότι είχε αρχίσει η επιστράτευση νεαρών Αρμενίων ανδρών από τα χωριά τους, και οι φήμες έλεγαν ότι θα τους προωθούσαν στην πρώτη γραμμή του μετώπου, χωρίς όπλα. Έτσι, στο χωριό του ξεκίνησαν τις προσπάθειες να φυγαδεύσουν κάποιους νέους στο εξωτερικό για να σωθούν» αφηγείται η δισέγγονη του Ταβίτ Μελίσα Βαρτανιάν.

Με την ηρωική χειρονομία των Τούρκων γειτόνων του, οι οποίοι έδωσαν στον Ταβίτ τα έγγραφα του νεκρού γιου τους ώστε να μπορέσει να φύγει από τη χώρα, ο Ταβίτ περπάτησε για επτά ημέρες μέχρι την Τραπεζούντα στη Μαύρη Θάλασσα, και απέπλευσε για τη Μασσαλία της Γαλλίας, όπου επιβιβάστηκε στον Τιτανικό, στο λιμάνι του Χερβούργου ως επιβάτης τρίτης θέσης με αριθμό εισιτηρίου 2658.

Μετά από ταξίδι τεσσάρων ημερών, στις 14 Απριλίου, λίγο πριν από τα μεσάνυχτα, ο Τιτανικός προσέκρουσε σε παγόβουνο. Η σύγκρουση ήταν μοιραία και το πλοίο άρχισε να βυθίζεται. Ο Ταβίτ ξύπνησε στη μέση της νύχτας από έναν δυνατό χτύπο και κατευθύνθηκε στο πίσω μέρος του πλοίου. Εκεί είδε γυναίκες και παιδιά να επιβιβάζονται σε σωσίβιες λέμβους, αλλά καθώς ο αριθμός των λέμβων που είχαν απομείνει μειωνόταν, έγινε φανερό πως ο καθένας προσπαθούσε να σώσει εαυτόν με κάθε τρόπο.

Ο Ταβίτ κατάφερε κάποια στιγμή να φτάσει στο κατάστρωμα του πλοίου και σύντομα διαπίστωσε πως για να έχει ελπίδα σωτηρίας, θα έπρεπε να πηδήξει από το πλοίο. Την ημέρα εκείνη ήταν τα 22α γενέθλιά του. Ο ίδιος γνώριζε κολύμπι, συχνά κολυμπούσε σε ένα ποτάμι κοντά στο χωριό του· αργότερα θα ισχυριζόταν ότι αυτή η συνήθεια του έσωσε τη ζωή εκείνη τη μοιραία νύχτα στον Ατλαντικό Ωκεανό.

Η δισέγγονή του Μελίσα αναφέρει: «Όταν το πλοίο άρχισε να βυθίζεται, ο Ταβίτ πάντα έλεγε ότι οι επιβάτες της τρίτης θέσης ήταν κλειδωμένοι προκειμένου να παραμείνουν στη θέση τους και έπρεπε να σπάσουν τις πύλες για να ανέβουν σε υψηλότερα επίπεδα του πλοίου. Το έκαναν, και έτσι τελικά κατάφερε εκείνος να φτάσει στο πάνω κατάστρωμα, από όπου πήδηξε από το πλοίο και κολύμπησε προς μια σωσίβια λέμβο. Όταν έφτασε στη σωσίβια λέμβο, αποφάσισε να κρατηθεί από το πλάι της. Οι επιβάτες, ωστόσο, θεώρησαν ότι θα προσπαθούσε να μπει στη βάρκα, οπότε χτύπησαν τα χέρια του με τα κουπιά και προσπάθησαν να τον πνίξουν, φοβούμενοι ότι αν έμπαινε στη λέμβο, αυτή θα αναποδογύριζε».

Λόγω του γλωσσικού εμποδίου, οι επιβάτες χρειάστηκαν λίγο χρόνο για να καταλάβουν ότι το μόνο που ήθελε εκείνος ήταν να κρατηθεί από το πλάι. Όταν λιποθύμησε, τον τράβηξαν στη βάρκα, και στη συνέχεια τον επιβίβασαν στο πλοίο διάσωσης Καρπάθια (HMSCarpathia). Αφού νοσηλεύτηκε για λίγες ημέρες σε νοσοκομείο της Νέας Υόρκης, ο Ταβίτ μετακόμισε στο Οντάριο του Καναδά. Λίγο αργότερα έμαθε ότι το χωριό της γυναίκας του είχε καταληφθεί από τουρκικές δυνάμεις. Αυτό τον έκανε να πιστέψει ότι η αγαπημένη του σύζυγος Μαίρη ήταν νεκρή.

Ο Ταβίτ δεν εγκατέλειψε ποτέ την αναζήτησή της. Έγραψε επιστολές σε εφημερίδες, εκκλησίες και συγγενείς. Πέρασαν έξι χρόνια, και τελικά έφτασε ένα γράμμα που έλεγε ότι η Μαίρη ήταν ζωντανή.
Είχε φύγει από το χωριό της κατά τη διάρκεια της Γενοκτονίας, αλλά είχε επιστρέψει ξανά για να ζήσει με την αδελφή της. Η ίδια, έχοντας ακούσει για το ναυάγιο του Τιτανικού, πίστεψε ότι ο Ταβίτ είχε χαθεί οριστικά.

Για τα επόμενα πέντε χρόνια, ο Ταβίτ έστελνε χρήματα στη Μαίρη, ώστε να έχει τελικά αρκετά για να μπορέσει να εξαγοράσει την έξοδό της από τη χώρα. Σύμφωνα με την οικογένεια Βαρτανιάν, εκείνη κρατούσε τα χρυσά νομίσματα και τα φορούσε ως κολιέ. Όταν ήρθε η ώρα για τη Μαίρη να σαλπάρει, η οικογένειά της την έπεισε να αφήσει πίσω το κολιέ καθώς, όπως επαναλάμβανε η κόρη της Ρόζη Βαρτανιάν για δεκαετίες, «εκεί που πηγαίνεις, οι δρόμοι είναι στρωμένοι με χρυσό».

Πήρε το πλοίο για τον Καναδά το 1923, και οι φίλοι του Ταβίτ την πήγαν στους καταρράκτες του Νιαγάρα. «Της είπαν να διασχίσει τη γέφυρα διατηρώντας έναν φυσιολογικό ρυθμό, και να μην κοιτάξει πίσω, γιατί προφανώς εισερχόταν παράνομα στη χώρα» διηγείται η Μελίσα. Όταν κατάφερε να περάσει τη γέφυρα στους καταρράκτες του Νιαγάρα (κοινώς γνωστή ως γέφυρα του ουράνιου τόξου), ο Ταβίτ βρισκόταν στην άλλη άκρη (στην αμερικανική πλευρά) και περίμενε τη χαμένη του νύφη. Δεν είχαν δει ο ένας τον άλλον επί έντεκα χρόνια.

Οι Βαρτανιάν εγκαταστάθηκαν στο Μίντβιλ της Πενσιλβάνια, όπου εκείνος ήταν γνωστός στην περιοχή ως «Τιτανικός Ταβίτ». Απέκτησαν τρία παιδιά, τον Τζακ, τη Ρόουζ και την Άλις. Μέχρι τη δεκαετία του 1940 είχαν μετακομίσει στο Ντιτρόιτ, όπου ο Ταβίτ εργαζόταν για την εταιρεία McLouthSteel. Για το υπόλοιπο της ζωής του, εκείνος υπέφερε από βλάβη των νεύρων στα πόδια, με αποτέλεσμα να περπατά κουτσαίνοντας, με τη βοήθεια μπαστουνιού, ενώ οι γάμπες του είχαν πάντα μια μπλε απόχρωση. «Το κάτω μέρος του σώματος του παππού μου είχε μια γαλαζωπή απόχρωση που οφείλεται στην παραμονή του στο παγωμένο νερό για πολλή ώρα» δήλωσε ο εγγονός του Γκρεγκ σε μια εφημερίδα το 2009. Ο Ταβίτ πέθανε το 1966 σε ηλικία 76 ετών.

Το 2009, ενενήντα επτά χρόνια μετά τη βύθιση του Τιτανικού, η Μελίσα Βαρτανιάν και ο αρραβωνιαστικός της Βατσέ Μικαελιάν παντρεύτηκαν στον χώρο της έκθεσης «Τιτανικός: Έκθεση των ευρημάτων» που πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο του Μιλγουόκι, μιας και το ζευγάρι είχε κερδίσει σε διαγωνισμό έναν δωρεάν γάμο στον χώρο της έκθεσης.

«Ο Βατσέ και εγώ ήμασταν αρραβωνιασμένοι εκείνη την εποχή, και σχεδιάζαμε ο γάμος μας να γίνει σε έναν ξεχωριστό τόπο. Στάθηκα στον συγκεκριμένο διαγωνισμό μονάχα επειδή αναφερόταν στον Τιτανικό, γεγονός που μου κέντρισε το ενδιαφέρον» δήλωσε η Μελίσα. «Το ζευγάρι που θα κέρδιζε θα παντρευόταν δωρεάν στον χώρο της έκθεσης! Έτσι, αποφάσισα να υποβάλω αίτηση». Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι κέρδισαν τον διαγωνισμό, αν αναλογιστεί κανείς την εκπληκτική τραγωδία αλλά και τον θρίαμβο των προπαππούδων της Βαρτανιάν και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.

«Αν και συμφωνώ ότι το ναυάγιο οδήγησε σε μεγάλες απώλειες και οδυνηρές καταστροφές, ο Τιτανικός αποτέλεσε επίσης ένα πλοίο ελπίδας για πολλούς ανθρώπους που διέφευγαν από άγριες διώξεις ή απλώς αναζητούσαν μια καλύτερη ζωή» ισχυρίζεται η Μελίσα. «Ήταν μια τραγωδία, μια απόλυτη τραγωδία αυτό που συνέβη. Η διαφορά για την οικογένειά μου είναι ότι τελικά επρόκειτο για την ελπίδα και την ελευθερία. Για την οικογένειά μου, ο Τιτανικός έφερε τη ζωή».

Tweet

Share