Του Τα­νέρ Α­κτσάμ

Μετάφραση: Άνι Ντεοκμετζιάν

Απρίλιος-Ιούνιος 2012 Τεύχος 73

Ο Χράντ Ντιν­κ ας γί­νει ο δι­κός μας Μάρ­τιν Λού­θερ Κιν­γκ. Ό­πως οι άλ­λοι συ­γκε­ντρώ­νο­νται γύ­ρω α­πό τους Ρα­ούφ Ντεν­κτάς και Τα­λα­άτ Πα­σά, ας συ­σπει­ρω­θού­με και ε­μείς γύ­ρω α­πό τον Χράντ. Ο Ντιν­κ και το «1.500.000 + 1» ας γί­νει λοι­πόν το ση­μεί­ο διά­κρι­σης α­νά­με­σα στη δη­μο­κρα­τί­α που α­ξιώ­νου­με και τη “δη­μο­κρα­τί­α” που μας ε­πι­βά­λουν.*

Η α­πό­φα­ση της δί­κης για τον φό­νο του Χράντ Ντιν­κ προ­κά­λε­σε με­γά­λη σύγ­χυ­ση. Αυ­τό εί­ναι θε­τι­κό. Α­πο­τε­λεί δείγ­μα ά­δο­λης κι α­γνής σκέ­ψης, α­πό­δει­ξη ό­τι α­κό­μη υ­πάρ­χουν κα­θα­ρές συ­νει­δή­σεις. Ω­στό­σο θα εί­χα­με α­πο­φύ­γει ό­λη αυ­τή τη σύγ­χυ­ση, ε­άν γνω­ρί­ζα­με τις θέ­σεις και τα σχέ­δια ό­λων αυ­τών που υ­πο­θάλ­πουν τους φο­νιά­δες του Χράντ Ντιν­κ. Αν τους ξέ­ρα­με, πι­θα­νό­τα­τα θα τους α­κού­γα­με να λέ­νε: «Τρε­λα­μέ­νοι εί­ναι τού­τοι; Πώς πι­στεύ­ουν ό­τι θα ε­πι­τρέ­ψου­με να βγει έ­στω και μια πέ­τρα α­πό τα θε­μέλια του (τουρ­κι­κού) κρά­τους;».

Το γε­γο­νός ό­τι δεν βλέ­πα­με κα­θα­ρά τη σχέ­ση με­τα­ξύ της Γε­νο­κτο­νί­ας του 1915 και της δο­λο­φο­νί­ας του Χράντ Ντιν­κ προ­κά­λε­σε την πα­ρα­πά­νω α­ντί­δρα­σή μας. Η α­λή­θεια εί­ναι ό­τι θα έ­πρε­πε να α­πο­ρού­με με το πό­σο α­νυ­πο­ψί­α­στοι εί­μα­στε. Στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, η δο­λο­φο­νί­α του Χράντ Ντιν­κ α­πο­τε­λεί πρά­ξη εκ­δίκη­σης για το θά­να­το του Τα­λα­άτ Πα­σά. Ό­λα σχε­διά­στη­καν έ­τσι ώ­στε να θυ­μί­ζουν την ε­κτέ­λε­ση του 1921. Μά­θα­με ό­τι ο Για­σίν Χα­ϊ­άλ, ένας από τους οργανωτές της ε­κτέ­λε­σης του Χράντ, ζη­τού­σε πλη­ρο­φο­ρί­ες α­πό τον πα­τέ­ρα του για τον τρό­πο με τον ο­ποί­ο είχε δο­λο­φο­νη­θεί ο Τα­λα­άτ.

Α­λή­θεια, για­τί δεν δο­λο­φό­νη­σαν τον Χράντ Ντιν­κ μπρο­στά α­πό το σπί­τι του; Ή για­τί δεν τον α­πή­γα­γαν πρώ­τα, ώ­στε να έ­χουν το χρό­νο να τον σκο­τώ­σουν και να πε­τά­ξουν κά­που το πτώ­μα του χω­ρίς να τους α­ντι­λη­φθεί κα­νείς; Α­ντί­θε­τα, προ­τί­μη­σαν να τον πυ­ρο­βο­λή­σουν πι­σώ­πλα­τα στην εί­σο­δο του πο­λυ­σύ­χνα­στου δρό­μου που βρι­σκό­ταν η ε­φη­με­ρί­δα Α­γκός, μπρο­στά στα μά­τια ό­λων. Κά­τι α­ντίστοι­χο συ­νέ­βη και στο Βε­ρο­λί­νο στις 15 Μαρ­τί­ου του 1921, ό­ταν ο Σο­γο­μόν Τε­χλιριάν ε­κτέ­λε­σε τον Τα­λα­άτ. Με τον τρό­πο που ε­πέ­λε­ξαν, και εκ­δί­κη­ση πή­ραν για λο­γα­ρια­σμό του Τα­λα­άτ και α­να­κά­λε­σαν στη μνή­μη των Αρ­με­νί­ων ό­τι η Γε­νο­κτο­νί­α του 1915 πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε με σκο­πό να πνί­ξουν μια για πά­ντα την α­νε­ξάρτη­τη φω­νή τους.

Η δι­κή μας σύγ­χυ­ση σχε­τι­κά με τα γε­γο­νό­τα και την έκ­βα­σή τους δεν μας ε­πέτρε­πε να συν­δέ­σου­με τη δο­λο­φο­νί­α του Χράντ Ντιν­κ με τη Γε­νο­κτο­νί­α του 1915. Ευτυ­χώς, ο Με­γα­λο­δύ­να­μος έ­τει­νε χεί­ρα βο­η­θεί­ας και την ί­δια μέ­ρα που το δικα­στή­ριο ε­ξέ­δι­δε την α­πό­φα­ση για την δο­λο­φο­νί­α του Ντιν­κ κά­λε­σε κο­ντά του τον Ρα­ούφ Ντεν­κτάς. Σαν να μας έ­λε­γε: «Εί­στε τυ­φλοί; Α­νοίξ­τε τα μά­τια σας, αντι­λη­φθεί­τε ε­πι­τέ­λους!». Προ­σπα­θού­σε να μας φω­τί­σει, δεί­χνο­ντάς μας ξε­κάθα­ρα ό­λους αυ­τούς -τα α­νώ­τε­ρα στε­λέ­χη του κρά­τους μας- που εί­χαν πα­ρα­τα­χθεί στην κη­δεί­α του Ντεν­κτάς.

Ε­πι­τρο­πή… μί­σους

Ποιος ή­ταν ό­μως ο Ρα­ούφ Ντεν­κτάς; Πρό­κει­ται για τον ε­πι­κε­φα­λής της ομά­δας που με­θο­δι­κά προ­ε­τοί­μα­ζε το έ­δα­φος για τη δο­λο­φο­νί­α του Χράντ Ντινκ. Η «Ε­πι­τρο­πή Τα­λα­άτ Πα­σά», της ο­ποί­ας πρό­ε­δρος ή­ταν ο Ντεν­κτάς, εί­χε ε­πανει­λημ­μέ­νως ορ­γα­νώ­σει πα­νευ­ρω­πα­ϊ­κές συ­γκε­ντρώ­σεις στη μνή­μη του: στη Λω­ζά­νη το 2005, στο Βε­ρο­λί­νο το 2006, στο Πα­ρί­σι και στη Βό­ρεια Κύ­προ το 2007. Ο σκο­πός για τον ο­ποί­ο ι­δρύ­θη­κε η εν λό­γω ε­πι­τρο­πή ή­ταν ξε­κά­θα­ρος: η ορ­γα­νω­μέ­νη καλ­λιέρ­γεια μί­σους έ­να­ντι των Αρ­με­νί­ων σε Ευ­ρώ­πη και Τουρ­κία. Πολ­λοί εκ των ι­δρυ­τών της δε, αυ­τή τη στιγ­μή δι­κά­ζο­νται με την κα­τη­γο­ρί­α της τρο­μο­κρα­τί­ας στην υ­πό­θε­ση «Ερ­γκέ­νε­κον».

Την ί­δια ώ­ρα λοι­πόν που α­φέ­θη­καν ε­λεύ­θε­ροι οι πραγ­μα­τι­κοί ε­γκλη­μα­τί­ες -αυ­τοί δη­λα­δή που σχε­δί­α­σαν και α­πο­τέ­λε­σαν ου­σια­στι­κά τους η­θι­κούς αυ­τουργούς της ε­κτέ­λε­σης του Χράντ Ντιν­κ- τα στε­λέ­χη και οι α­νώ­τε­ροι υ­πάλ­λη­λοι του κρά­τους μας έ­σπευ­δαν σύσ­σω­μοι να πα­ρα­στούν στην κη­δεί­α του Ντεν­κτάς. Κα­τά τη διάρ­κειά της μά­λι­στα μας έ­λε­γαν: «Ε­σείς με ποια λο­γι­κή α­παι­τείτε τη δια­λεύ­καν­ση της δο­λο­φο­νί­ας του Χράντ Ντιν­κ; Α­κό­μα δεν έ­χε­τε κα­τα­λάβει ό­τι ό­λοι μας εί­μα­στε με τον Ρα­ούφ Ντεν­κτάς και ό­τι βρισκό­μα­στε στο πλευ­ρό του Τα­λα­άτ Πα­σά;»!

Η πο­λι­τι­κή της άρ­νη­σης της γε­νο­κτο­νί­ας ε­πί 97 χρό­νια, μας πα­ρα­πλά­νη­σε. Τυφλω­θή­κα­με. Ε­κεί­νοι βε­βαί­ως γνώ­ρι­ζαν ε­ξαρ­χής, αλ­λά ε­μείς δεν βλέ­πα­με τη σχέ­ση με­τα­ξύ του 1915 και του Χράντ Ντιν­κ. Ε­κεί­νοι πο­τέ δεν ξέ­χα­σαν, αλ­λά ε­μάς μας έ­κα­ναν να ξε­χά­σου­με. Μας μπέρ­δε­ψαν τό­σο πο­λύ, ώ­στε υ­πάρ­χουν με­τα­ξύ μας ο­ρι­σμέ­νοι, οι ο­ποί­οι α­κό­μη νιώ­θουν ά­βο­λα στο ά­κου­σμα της λέ­ξης Γε­νο­κτο­νία.

Ο Χράντ ω­στό­σο εί­ναι το κλει­δί. Σαν και ε­κεί­νο που πα­ρα­δό­θη­κε στον ή­ρω­α παλιού πα­ρα­μυ­θιού για να α­νοί­ξει την πόρ­τα της τεσ­σα­ρα­κο­στής α­πό­κρυ­φης αίθου­σας με τα πο­λύ­τι­μα μυ­στι­κά. Ε­άν δια­λευ­καν­θεί η δο­λο­φο­νί­α του θα φω­τιστούν και τα α­πό­κρυ­φα της ί­δρυ­σης της (Τουρ­κι­κής) Δη­μο­κρα­τί­ας μας. Ω­στό­σο η τω­ρι­νή κυ­βέρ­νη­ση δεν έ­χει ού­τε τη βού­λη­ση, ού­τε και τη διά­θε­ση να το κά­νει. Ο πρω­θυ­πουρ­γός, ο α­ντι­πρό­ε­δρος της κυ­βέρ­νη­σης Μπου­λέ­ντ Α­ρέ­ντς κι άλ­λα κυ­βερ­νη­τι­κά στε­λέ­χη ε­ξέ­φρα­σαν τη δυ­σα­ρέ­σκειά τους για την α­πό­φα­ση της δί­κης. Δή­λω­σαν ό­τι τους τρώ­νε οι τύ­ψεις. Σαν να βρή­καν τον κα­λύ­τε­ρο τρό­πο να μας κο­ρο­ϊ­δέ­ψουν.

Ε­σείς, που εί­χα­τε πρό­σβα­ση στις κρυ­ψώ­νες των α­ξιω­μα­τού­χων, στα πιο α­πό­κρυ­φα των «κο­σμι­κών δω­μα­τί­ων», ε­πι­μέ­νε­τε α­κό­μη ό­τι εί­στε α­νί­κα­νοι να φα­νερώ­σε­τε αυ­τό που έ­χει ή­δη α­ντι­λη­φθεί ό­λη η κοι­νω­νί­α.

Α­πό τα μά­τια σας κυ­λούν κρο­κο­δεί­λια δά­κρυα, ε­νώ τα λό­για σας προ­σβά­λουν ε­κεί­νους που α­παι­τούν τη δια­λεύ­καν­ση της υ­πό­θε­σης Χράντ Ντιν­κ. Ό­ταν πα­λαιό­τε­ρα τον κρί­να­τε έ­νοχο [άρ­θρο 301], ο Χράντ εί­χε σκε­φτεί να ε­γκα­τα­λεί­ψει μα­ζί με την οι­κο­γέ­νειά του τη γε­νέ­τει­ρά του την Μα­λά­τια [Με­λι­τη­νή] και να φτά­σει πε­ζός ως την έ­ρη­μο του Ντερ Ζορ, «…ό­πως α­κρι­βώς υ­πο­χρε­ώ­θη­καν να κά­νουν α­μέ­τρη­τοι πρό­γο­νοί μου στις πο­ρεί­ες θα­νά­του προς την έ­ρη­μο».

Ύ­ψι­στο χρέ­ος

Αλ­λά ο Χράντ εί­χε βα­θιά ε­πί­γνω­ση του 1915. Έ­νιω­θε ως το με­δού­λι του τη σχέ­ση με­τα­ξύ αυ­τών που ο ί­διος εί­χε υ­πο­στεί και της Γε­νο­κτο­νί­ας. Πριν τη δο­λο­φονί­α του, μι­λώ­ντας για την ε­περ­χό­με­νη δί­κη του σχε­τι­κά με τη χρή­ση της λέ­ξης Γε­νο­κτο­νί­α, εί­χε δη­λώ­σει πως: «…Ναι, το 1915 έ­γι­νε Γε­νο­κτο­νί­α! Και το δι­κα­στήριο θα γί­νει έ­δρα Ι­στο­ρί­ας…»! Η ευ­και­ρί­α δεν του δό­θη­κε. Το νή­μα κό­πη­κε.

Έ­χου­με χρέ­ος ν’ α­νοί­ξου­με τα μά­τια μας και να α­φή­σου­με το φως να διώ­ξει το σκο­τά­δι α­πό τα μυα­λά μας. Η δο­λο­φο­νί­α του Χράντ Ντιν­κ ή­ταν η εκ­δι­κη­τι­κή απά­ντη­ση για τη ε­κτέ­λε­ση του Τα­λα­άτ. Ο Χράντ εί­ναι «1.500.000+1». Ε­άν δεν συ­νει­δη­τοποι­ή­σου­με αυ­τήν την α­λή­θεια, εί­ναι α­δύ­να­τον να κα­τα­νο­ή­σου­με το έ­γκλη­μα και να το δια­λευ­κά­νου­με.

Το 2015 πλη­σιά­ζει. Ε­άν δεν βρο­ντο­φω­νά­ξου­με: «Το 1915 έ­γινε Γε­νο­κτο­νί­α, ο­φεί­λε­τε να το α­να­γνω­ρί­σε­τε!», ε­άν δεν τολ­μή­σου­με να πού­με: «Δο­λο­φο­νή­σα­τε τον Χράντ, για να υ­πεν­θυ­μί­σε­τε τους Χράντ του 1915!», δεν θα διαλευ­καν­θούν πο­τέ τα αί­τια της ε­κτέ­λε­σής του. Αν θέ­λου­με να α­πε­λευ­θε­ρω­θούν α­πό τα χέ­ρια των σύγ­χρο­νων ε­γκλη­μα­τιών, δεν έ­χου­με άλ­λη ε­πι­λο­γή.

Γνω­ρί­ζω τις δυ­σκο­λί­ες που α­ντι­με­τω­πί­ζει έ­νας Αρ­μέ­νιος που ζει στην Τουρκί­α. Κα­τα­νο­ώ και νιώ­θω αυ­τούς που σκο­πεύ­ουν να α­φή­σουν τη γε­νέ­τει­ρα γη επει­δή α­πλά δεν α­ντέ­χουν. Δεν ξέ­ρω ε­άν αρ­κεί η δύ­να­μή μου, μα θέ­λω να κραυ­γάσω: «Ε­σείς εί­στε για μας το φως με το ο­ποί­ο θα ε­πα­να­προσ­διο­ρί­σου­με τον τουρκι­σμό μας. Ε­σείς εί­στε η α­φορ­μή για να υ­πεν­θυ­μί­σου­με στους σύγ­χρο­νους μωα­με­θα­νούς της Α­να­το­λί­ας ό­τι η ε­ξο­λό­θρευ­ση των Αρ­με­νί­ων το 1915 δεν έ­χει θέση στο Κο­ρά­νι. Φεύ­γο­ντας ε­σείς α­πό ε­κεί, θα χα­θεί μια για πά­ντα το νό­η­μα και η πι­θα­νό­τη­τα ε­ξα­γνι­σμού του τουρ­κι­σμού και του μω­α­με­θα­νι­σμού. Χά­ρη σε εσάς και την ε­πι­μο­νή σας θα δο­θεί η ευ­και­ρί­α ώ­στε αυ­τός ο τό­πος να α­πε­λευ­θερω­θεί απ’ τους ε­γκλη­μα­τί­ες και απ’ αυ­τούς που τους υ­πο­θάλ­πουν».

Δεν προ­σπα­θώ να σας πεί­σω. Α­πευ­θύ­νο­μαι στους Φί­λους του Χρά­ντ. Ε­σείς γρά-φε­τε Ι­στο­ρί­α. Πραγ­μα­τώ­νε­τε το α­δύ­να­το σ’ αυ­τόν τον τό­πο. Ε­πί πέ­ντε χρό­νια πα­ρα­κο­λου­θεί­τε τη δί­κη λέ­γο­ντας «Μέ­χρι ε­μείς να πού­με Ε­ΛΗ­ΞΕ, αυ­τή η δίκη δεν θα τε­λειώ­σει». Εκ­προ­σω­πεί­τε την α­ξιο­πρέ­πεια και το μέλ­λον της Τουρκί­ας. Α­πο­δει­κνύ­ε­τε ό­τι αυ­τή η χώ­ρα δεν α­νή­κει στους ε­γκλη­μα­τί­ες και σ’ αυ­τούς που τους υ­πο­θάλ­πουν αλ­λά εί­ναι η πα­τρί­δα ό­λων, α­νε­ξαρ­τή­τως θρη­σκείας και ε­θνό­τη­τας. Ο Χράντ Ντιν­κ ας γί­νει το σύμ­βο­λό σας.

Ο Χράντ Ντιν­κ ας γί­νει ο δι­κός μας Μάρ­τιν Λού­θερ Κιν­γκ. Ό­πως ε­κεί­νοι συ­γκεντρώ­νο­νται γύ­ρω α­πό τους Ρα­ούφ Ντεν­κτάς και Τα­λα­άτ Πα­σά, ε­μείς ας συ­σπειρω­θού­με γύ­ρω α­πό τον Χράντ.

Ο Χράντ και το «1.500.000 + 1» ας γί­νει το ση­μεί­ο διά­κρισης α­νά­με­σα στη δη­μο­κρα­τί­α που α­ξιώ­νου­με και τη «δη­μο­κρα­τί­α» που μας ε­πιβά­λουν.

*Το άρ­θρο του Τα­νέρ Α­κτσάμ δη­μο­σιεύ­τη­κε:

στα τουρ­κι­κά στην ε­φη­με­ρί­δα «Τα­ράφ» στις 24.1.2012 και στα αρ­με­νι­κά στην ε­φη­με­ρί­δα «Α­γκός» στις 27.1.2012

Tweet

Share