“Το Μου­σεί­ο μας θα γίνει ένα

ε­πι­στη­μο­νικό

κέ­ντρο πα­γκο­σμί­ου εν­δια­φέ­ρο­ντος”

Στον Μί­κυ Μοβ­σε­σιάν

«Aρμενικά» Απρίλιος - Ιούνιος 2014. Τεύχος 81

Μου­σεί­ο Γε­νο­κτο­νί­ας. Α­ναμ­φί­βο­λα, έ­νας χώ­ρος που α­ντα­να­κλά την ι­στο­ρι­κή, πο­λι­τική, πο­λι­τι­σμι­κή και κοι­νω­νι­κή διά­στα­ση της Γε­νο­κτο­νί­ας. Ου­σια­στι­κά, ο ρό­λος του, αν και πο­λυ­διά­στα­στος, ε­πι­κε­ντρώ­νε­ται στη διαιώ­νι­ση της μνή­μης. Ποια εί­ναι η απο­στο­λή του μου­σεί­ου ό­πως δια­μορ­φώ­νε­ται σή­με­ρα, τό­σο σε το­πι­κό ό­σο και πα­γκόσμιο ε­πί­πε­δο και ποιες οι προ­ο­πτι­κές του;

Το μου­σεί­ο λει­τουρ­γεί α­πό το 1995. Ά­νοι­ξε τις πόρ­τες του με α­φορ­μή την 80η επέ­τειο της Γε­νο­κτο­νί­ας των Αρ­με­νί­ων. Εί­ναι έ­να α­πό τα πρώ­τα κτί­ρια που ανεγέρ­θη­καν με­τά την α­νε­ξαρ­τη­σί­α της χώ­ρας.Η α­πο­στο­λή του μου­σεί­ου ε­κεί­νον τον και­ρό εί­χε τρεις συ­νι­στώ­σες. Πρω­τί­στως, έ­πρεπε το υ­λι­κό να συ­γκε­ντρω­θεί, να συ­ντη­ρη­θεί -ε­φό­σον εί­χε υ­πο­στεί βλά­βες- και να δια­φυ­λα­χτεί. Κα­τά δεύ­τε­ρον, έ­πρε­πε να με­λε­τη­θεί, να α­να­λυ­θεί ε­πι­στημο­νι­κά και να κα­τα­χω­ρη­θεί και τέ­λος, έ­πρε­πε να ε­κτε­θεί έ­να μέ­ρος του στον εκ­θε­σια­κό του χώ­ρο. Σή­με­ρα, η α­πο­στο­λή του δια­μορ­φώ­νε­ται και πά­λι σε τρεις κατευ­θύν­σεις. Πρώ­τον, της ε­πι­στη­μο­νι­κής μελέ­της, δεύ­τε­ρον, της μου­σεια­κής έκ­θε­σης, η ο­ποί­α πε­ρι­λαμ­βά­νει και το συ­γκε­ντρω­τι­κό έρ­γο της με­λέ­της των εκ­θε­μά­των και τρί­τον, της εκ­παιδευ­τι­κής δρα­στη­ριό­τη­τας, με τη μορ­φή σχο­λι­κών ε­πι­σκέ­ψε­ων και σε­μι­να­ρί­ων σε ει­δι­κή αί­θου­σά, στα πλαί­σια της εκ­παί­δευ­σης της νέ­ας γε­νιάς γύ­ρω α­πό τη γε­νο­κτο­νί­α (genocide education).
Η τε­λευ­ταία θε­ω­ρεί­ται μί­α α­πό τις σο­βα­ρό­τε­ρες πτυ­χές της α­πο­στο­λής μας. Στην ει­δι­κή αυ­τή αί­θου­σα, με τη μορ­φή ε­πι­στημο­νι­κών εκ­δη­λώ­σε­ων και μα­θημά­των, με τη συμ­βο­λή και ψυ­χο­λό­γων, γί­νε­ται πρώ­τα η εκ­παί­δευ­ση των δα­σκά­λων, τό­σο της Αρ­με­νί­ας ό­σο και αυ­τών της δια­σπο­ράς, ώ­στε κα­τό­πιν αυ­τοί να με­τα­λα­μπα­δεύ­σουν με τον κα­λύ­τε­ρο δυ­να­τό τρό­πο την ι­στο­ρι­κή α­λή­θεια στους μα­θη­τές και σπου­δα­στές.

Ο ο­λο­έ­να αυ­ξα­νό­με­νος ό­γκος του υ­λι­κού, οι νέ­ες αί­θου­σες αλ­λά και οι δρα­στη­ριό­τη­τες του μου­σεί­ου προ­ϋ­πο­θέ­τουν α­ναμ­φί­βο­λα υ­ψη­λά κον­δύ­λια. Πώς ε­ξα­σφαλί­ζο­νται τα μέ­σα συ­ντή­ρη­σης, λει­τουρ­γί­ας και διεύ­ρυν­σης του μου­σεια­κού χώ­ρου, σε μια ε­πο­χή οι­κο­νο­μι­κά δύ­σκο­λη; Ποια εί­ναι η συμ­με­το­χή του αρ­με­νι­κού κρά­τους; Υ­πάρ­χουν χο­ρη­γοί; Ποια εί­ναι η βο­ή­θεια, αν υ­πάρχει, α­πό τους Αρ­με­νίους της δια­σπο­ράς;

Το μου­σεί­ο α­πο­τε­λεί κρα­τι­κό φο­ρέ­α. Λειτουρ­γεί υ­πό την αι­γί­δα της Α­κα­δη­μί­ας Γραμμά­των, ως Ιν­στι­τού­το, δη­λα­δή ως κρα­τι­κό επι­στη­μο­νι­κό ί­δρυ­μα. Η λει­τουργί­α του είναι ε­νταγ­μέ­νη στα πλαί­σια του Υ­πουρ­γεί­ο Παι­δεί­ας της χώρας. Η κρα­τι­κή υ­πο­στή­ρι­ξη εί­ναι λοι­πόν η βα­σι­κή κι­νη­τή­ριος δύ­να­μή του. Χω­ρι­στή επι­χο­ρή­γη­ση πα­ρέ­χε­ται α­πό το Τα­μεί­ο «Λού­ις», το ο­ποί­ο κα­λύ­πτει τους μι­σθούς. Έχου­με και τη βο­ή­θεια των φί­λων μας της δια­σπο­ράς. Σα­φώς, ο α­ριθ­μός τους δεν εί­ναι τό­σο με­γά­λος ό­σο θα θέ­λα­με, αλ­λά έχουμε και κάποιους ιδιώτες που υ­πο­στη­ρί­ζουν ε­γκάρ­δια τις ερ­γα­σί­ες του μου­σεί­ου ό­πο­τε χρεια­στεί.

Βρι­σκό­μα­στε πλέ­ον με το βλέμ­μα στραμμέ­νο στα 100 χρό­νια α­πό την ε­κτέ­λε­ση του α­πο­τρό­παιου αυ­τού ε­γκλή­μα­τος της γε­νο­κτο­νί­ας του αρμε­νι­κού λα­ού. Σε μια τό­σο σημα­ντι­κή ε­πέ­τειο, το Μου­σεί­ο της Γε­νο­κτο­νί­ας θα κα­τέ­χει πρω­τεύ­ο­ντα ρό­λο, ό­πως α­να­μέ­νε­ται. Ποιο εί­ναι το πρό­γραμμα και οι δρα­στη­ριό­τη­τες που θα α­πο­τε­λέ­σουν τον κορμό των εκ­δη­λώ­σε­ων μνή­μης του μου­σεί­ου;

Το Μου­σεί­ο της Γε­νο­κτο­νί­ας εί­ναι το μό­νο ί­δρυ­μα, που α­πό κά­θε ά­πο­ψη, τό­σο εκ­θε­σια­κή και ε­πι­στη­μο­νι­κή, ό­σο και συ­ντο­νιστι­κή, κα­τέ­χει πρω­ταρ­χι­κό ρό­λο, μα­ζί με το μνη­μεί­ο της Γε­νο­κτο­νί­ας, στην 100η ε­πέ­τειο αυ­τής, ό­πως α­να­μέ­νε­ται.

Υ­πό αυ­τό το πρί­σμα, έ­χου­με την υ­πο­χρέ­ω­ση να εί­μα­στε έ­τοι­μοι τη δε­δο­μέ­νη ε­κεί­νη στιγμή να α­ντα­πε­ξέλ­θου­με σε κά­θε α­νά­γκη ή α­παί­τη­ση. Η δου­λειά μας δεν εί­ναι μό­νο για μας.
Κα­λύ­πτου­με κα­θη­με­ρι­νά αι­τήμα­τα α­πό το ε­ξω­τε­ρι­κό σε σχε­τι­κό υ­λι­κό, εί­τε φω­τογρα­φι­κό, εί­τε κι­νη­μα­το­γρα­φικό. Οι α­παι­τή­σεις εί­ναι υ­ψη­λές και διά­φο­ρες, α­πό χώ­ρες ό­πως η Αγ­γλί­α, η Ελ­βε­τί­α και η Ρω­σί­α, αλ­λά δεν πρέ­πει να δώ­σου­με α­φορ­μή για κα­μί­α δυ­σα­ρέ­σκεια, κα­θό­τι εί­μα­στε οι μό­νοι με τέ­τοιο ό­γκο και ο­λο­έ­να ε­μπλου­τιζό­με­νο, σχε­δόν 75.000 θε­μά­των σχε­τι­κών με τη γε­νο­κτο­νί­α.
Η προ­ε­τοι­μα­σί­α του μου­σεί­ου για το 2015 εί­ναι βα­σι­κό και ζω­τι­κό μας μέ­λη­μα. Η α­πο­στο­λή μας βρί­σκε­ται σε κα­λό δρό­μο, κα­θώς ε­κα­τομ­μύ­ρια άν­θρω­ποι έ­χουν ε­πι­σκε­φθεί το χώ­ρο, πο­λι­τι­κοί, ε­πι­στή­μο­νες, λό­γιοι, πνευμα­τι­κοί η­γέ­τες και άλ­λοι. Σε ε­τή­σια βά­ση, πραγ­ματο­ποιούνται 200-250 ε­πι­σκέψεις α­πό επίσημους κρα­τι­κούς εκ­προ­σώ­πους, στη διάρ­κεια των ο­ποί­ων δί­νε­ται πά­ντα η ευ­και­ρί­α να συ­ζη­τη­θεί το θέ­μα της γε­νο­κτο­νί­ας, με α­ξιό­λο­γα και ση­μα­ντι­κά ά­το­μα.
Μια άλ­λη μας υ­πο­χρέ­ω­ση εί­ναι η ε­τοι­μα­σί­α μιας νέ­ας έκ­θε­σης, με νέ­α εκ­θέ­μα­τα και με τη χρή­ση νέ­ων τε­χνο­λο­γιών και προτά­σε­ων προ­βο­λής για την πα­ρου­σί­α­σή τους. Προ­σπα­θού­με να βελ­τιώ­σου­με το μου­σεί­ο σε ό­τι α­φο­ρά την 100ε­τη­ρί­δα, βά­σει υ­ψη­λών προ­τύ­πων, κα­θι­στώ­ντας το α­ντά­ξιο των πα­γκό­σμιων προ­δια­γρα­φών.
Δεν εί­ναι μό­νο η εκ­θε­σια­κή λει­τουρ­γί­α που μας α­πα­σχο­λεί, αλ­λά και η με­τα­τρο­πή του μου­σεί­ου σε έ­να ε­πι­στη­μο­νικό κέ­ντρο πα­γκο­σμί­ου εν­δια­φέ­ρο­ντος, με ση­μα­ντι­κό βι­βλιο­γρα­φι­κό ό­γκο α­να­φο­ράς, για ο­ποιον­δήποτε ε­πι­θυ­μεί να διε­ξά­γει σχε­τι­κή με­λέτη γύ­ρω α­πό τη γε­νο­κτο­νί­α. Πέ­ρυ­σι, ο με­λε­τη­τής γε­νο­κτο­νιών και συλ­λέ­κτης, Ισ­ραέλ Τσαρ­νύ, δώ­ρι­σε α­πλό­χε­ρα όλο του το αρ­χεί­ο 1000 θε­μά­των στο μου­σεί­ο μας.

Α­πό τα ε­γκαί­νιά του έ­ως και σή­με­ρα, το μου­σεί­ο εμπλουτί­ζε­ται συ­νεχώς με νέ­α εκ­θέ­μα­τα. Ποιες εί­ναι οι πη­γές προ­έ­λευσής τους; Συν­δρά­μουν κά­ποιοι διε­θνείς πο­λι­τι­στι­κοί ορ­γα­νι­σμοί και με ποιον τρό­πο;

Τα εκ­θέ­μα­τα προ­έρ­χο­νται α­πό δύο πη­γές. Η πρώ­τη εί­ναι μέ­σω κα­θη­με­ρι­νών α­γο­ρών. Δεν υ­πάρ­χει μέ­ρα που να μην α­γο­ρά­ζου­με κά­τι. Αυτό βέ­βαια α­παι­τεί στα­θε­ρούς οι­κο­νο­μι­κούς πό­ρους. Ω­στό­σο, ό­σο κι αν κά­ποιες φο­ρές τα πράγ­μα­τα εί­ναι δύ­σκο­λα, δεν παύ­ου­με να προ­βαί­νου­με σε τέ­τοιες α­γο­ρές. Σε ο­ρι­σμέ­νες πε­ρι­πτώ­σεις κά­ποια ι­διαί­τε­ρα εκ­θέ­μα­τα φθά­νουν σε πο­λύ υ­ψηλές τι­μές, πράγ­μα λο­γι­κό, ε­φό­σον μι­λού­με για α­ντι­κεί­με­να μου­σεια­κής α­ξί­ας. Η δεύ­τε­ρη πη­γή είναι κει­μή­λια α­πό οι­κο­γέ­νειες Αρ­με­νί­ων, τό­σο της Αρ­με­νί­ας ό­σο και της δια­σπο­ράς, που μπο­ρεί να εί­ναι η­χο­γρα­φή­σεις, βιο­γρα­φί­ες και χει­ρόγρα­φες μαρ­τυ­ρί­ες ε­πι­ζώ­ντων. Προ­σω­πι­κές δη­λα­δή ι­στο­ρί­ες αν­θρώ­πων, το πε­πρω­μέ­νο του κα­θε­νός α­πό αυ­τούς.
Μο­να­δι­κό υ­λι­κό α­πό φω­το­γρα­φί­ες και προ­σω­πι­κά α­ντι­κεί­με­να, για τα ο­ποί­α εί­μα­στε πε­ρή­φα­νοι, έ­χει φτά­σει και α­πό συλ­λό­γους Αρ­με­νί­ων του ε­ξω­τε­ρι­κού. Αυ­τά δεν υ­πήρ­χαν πριν πέ­ντε χρό­νια. Σε αυ­τήν την πε­ρί­ο­δο έ­χου­με συ­γκεντρώ­σει υ­λι­κό που μπο­ρού­με να πα­ρουσιά­σου­με, ως ι­στο­ρι­κό τεκ­μή­ριο, σε ό­ποιον αμ­φι­σβη­τού­ντα αμε­ρι­κα­νι­κό ορ­γα­νι­σμό το ε­πι­θυ­μεί.
Να το­νί­σω ό­τι, ε­νώ δεν εί­χα­με ού­τε μί­α πρω­τό­τυ­πη φω­το­γρα­φί­α α­πό τη Γε­νο­κτο­νί­α πριν α­πό 6 χρό­νια, τώ­ρα έ­χου­με πε­ρισ­σό­τε­ρες α­πό 50. Σχεδιάζου­με να α­φιε­ρώ­σου­με μί­α έκ­θε­ση σε χω­ρι­στή αί­θου­σα, εξο­πλι­σμέ­νη με τα κα­τάλ­λη­λα ο­πτι­κο­α­κου­στι­κά μέ­σα και ορ­γα­νω­μέ­νη έ­τσι ώ­στε να μπο­ρεί να α­πο­δο­θεί σε βά­θος η βαρ­βα­ρό­τη­τα ε­να­ντίον των Αρμε­νί­ων α­πό τις τουρ­κι­κές Αρ­χές της ε­πο­χής.

Η ι­στο­ρι­κή και ά­νευ προ­η­γου­μέ­νου δή­λω­ση του κυ­ρί­ου Ρε­τζέπ Τα­γίπ Ερ­ντο­γάν, στο τουρ­κι­κό Κοι­νο­βού­λιο την πα­ρα­μο­νή της 99ης ε­πε­τεί­ου της Γε­νο­κτο­νί­ας των Αρ­με­νί­ων, σί­γου­ρα προ­κά­λε­σε την έκ­πλη­ξη ό­λων. Πι­στεύ­ε­τε πως μια τέ­τοια στά­ση σκο­πό έ­χει να λειά­νει το δρό­μο της Τουρ­κί­ας προς την Ευ­ρω­πα­ϊκή Έ­νω­ση, χα­ρί­ζο­ντας της έ­να ε­ξευ­γε­νι­σμέ­νο πρόσω­πο ή εί­ναι μια κα­λά προσχε­δια­σμέ­νη τα­κτι­κή κατά­κτη­σης σκο­τει­νών στό­χων ή μή­πως μπο­ρεί να ση­μαί­νει την αυ­γή μιας νέ­ας ε­πο­χής για τους Αρ­μέ­νιους και την Αρ­με­νί­α;

Οι δη­λώ­σεις του Ερ­ντο­γάν ί­σως μας κά­νουν να σκε­φτού­με ό­τι ναι, κά­τι αλ­λά­ζει, αλ­λά με πό­νο λέ­ω ό­τι αλλά­ζει με τρό­πο ο­πι­σθο­δρο­μι­κό. Δεν υ­πάρ­χει διά­θε­ση συμ­φι­λί­ω­σης.

Η συμ­φι­λίω­ση πρέ­πει να συ­ζη­τη­θεί σε δεύ­τε­ρο χρό­νο και ό­χι με αυ­τόν τον τρό­πο. Ε­νώ ανα­μέ­να­με α­πό την Τουρ­κί­α να κά­νει έ­να πρώ­το βή­μα με­τα­μέ­λειας, ε­νό­ψει της 100ε­τη­ρί­δας, η δή­λω­ση του Ερ­ντογάν πε­ριεί­χε μό­νο προ­σχε­δια­σμέ­νες γλωσ­σι­κές «παγί­δες», πι­θα­νό­τα­τα με την πα­ρα­κί­νη­ση και των συμ­μά­χων της Τουρ­κί­ας, ώ­στε να τύ­χει ευ­ρεί­ας α­πο­δο­χής και θετι­κής απή­χη­σης. Η ά­με­ση και στο­χευμέ­νη α­πά­ντησή μου σε αυ­τήν τη δή­λωσή του σκό­πευε να ε­ξου­δε­τε­ρώ­σει την «ε­πι­κιν­δυ­νό­τητά» της, πριν αυ­τή διαδοθεί στους κύ­κλους των Αρ­με­νί­ων. Και πι­στεύ­ω ό­τι το κα­τά­φε­ρα. Ό,τι πε­ρί­με­ναν οι Τούρκοι η­γέ­τες με αυ­τή τους τη στά­ση, τόσο ο Ερ­ντο­γάν ό­σο και ο Ντα­βούτο­γλου σε κα­το­πι­νή του συ­νέ­ντευ­ξη στην «Γκάρ­ντιαν», πα­ρέ­μει­νε με­τέ­ω­ρο και α­νεκ­πλή­ρω­το.
Δη­λώ­σεις των Τούρ­κων η­γε­τών, ό­πως το ό­τι αν εί­χε γί­νει ό­ντως η Γε­νο­κτο­νί­α των Αρ­με­νί­ων, δε θα υ­πήρ­χαν τό­σοι ε­να­πο­μεί­να­ντες στην Τουρ­κί­α, μπο­ρούν να α­πο­τε­λέ­σουν θέ­μα­τα συ­ζή­τη­σης ε­πι­στη­μο­νι­κού εν­δια­φέ­ρο­ντος και δει ψυ­χια­τρι­κού, κα­θό­τι η άρ­νηση α­πό μό­νη της α­πο­τελεί μια ψυ­χια­τρι­κή διά­γνω­ση. Ά­το­μα που προ­σπα­θούν να α­πο­φύ­γουν μια ε­ξα­κρι­βω­μέ­νη και α­πο­δε­δειγ­μέ­νη ι­στο­ρι­κή α­λή­θεια, δεν μπορεί πα­ρά να α­ντι­με­τω­πί­ζουν σο­βα­ρό πρό­βλη­μα ι­διο­συ­γκρα­σί­ας.
Ευ­τυ­χώς οι κύ­κλοι των Τούρ­κων δια­νο­ού­με­νων δη­μιουρ­γούν έ­να κύ­μα αμ­φι­σβή­τη­σης των ό­σων το κρά­τος τους α­δι­καιο­λό­γη­τα ε­πι­βάλ­λει, ό­πως την α­πα­γό­ρευ­ση του Τwitter, ή σε σχέ­ση με αυ­τό το πο­λύ σο­βα­ρό θέ­μα της άρ­νη­σης της γε­νο­κτο­νί­ας των Αρ­με­νί­ων.

Κα­τά τη γνώ­μη σας, ό­σον α­φο­ρά για την α­να­γνώ­ρι­ση της γε­νο­κτο­νί­ας, οι Αρ­μέ­νιοι οι Έλ­λη­νες και οι Ασσύριοι κά­νουν τις κα­λύ­τε­ρες δυ­να­τές προ­σπά­θειες για να την προ­βάλ­λουν στην πα­γκό­σμια κοι­νό­τη­τα;

Υ­πάρ­χει πλέ­ον ο­μο­φω­νί­α στους σο­βα­ρούς α­κα­δη­μα­ϊ­κούς και ε­πι­στη­μο­νι­κούς κύ­κλους ως προς το α­ναμ­φι­σβή­τη­το της Γε­νοκτο­νί­ας των Αρ­με­νί­ων. Ο Λέμ­κιν έ­χει μι­λή­σει για την α­λή­θεια της γε­νο­κτο­νί­ας κα­θο­ρί­ζο­ντας την ε­γκλη­μα­τι­κή φύ­ση του εγ­χει­ρή­μα­τος αυ­τού. Ε­πί­σης, ο­φεί­λου­με με τρό­πο ε­πι­στη­μο­νι­κό και συ­ντο­νι­σμέ­νο να συ­γκε­ντρώ­νου­με, να κα­τα­χω­ρί­ζου­με και να προ­βάλ­λου­με ο­ποιοδή­πο­τε α­πο­δει­κτι­κό στοι­χεί­ο. Κά­θε προ­σπά­θεια πρέ­πει να ε­ντάσ­σεται στο κα­τάλ­λη­λο πλαί­σιο. Αν, λό­γου χά­ρη, θέ­λου­με να α­πευ­θυν­θού­με στους Έλ­λη­νες, πρέπει να θέ­σου­με το δι­κό μας θέ­μα σε σχέ­ση με την ελ­λη­νι­κή πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, α­να­φε­ρόμε­νοι δη­λα­δή στις ό­ποιες συν­δέ­σεις με την ελλη­νι­κή Ι­στο­ρί­α.
Ύψιστης ση­μα­σί­ας, α­ναμ­φί­βο­λα, είναι η κα­τα­γρα­φή και μνη­μό­νευ­ση της ι­στο­ρί­ας στα σχο­λι­κά βι­βλί­α.
Το θέ­μα αυ­τό πρέπει να με­τα­τρα­πεί σε γε­νι­κευ­μέ­νη πο­λι­τι­κή στά­ση και χαί­ρο­μαι που προς το πα­ρόν, η κυ­βέρ­νη­ση της Αρ­με­νί­ας αλ­λά η δια­σπο­ρά, το υπο­στη­ρί­ζουν α­πο­τε­λε­σμα­τι­κά. Η πα­ρου­σί­α­ση ο­ποιου­δή­πο­τε ζη­τή­μα­τος στο ευ­ρύ α­νε­νη­μέ­ρω­το κοι­νό εί­ναι δύ­σκο­λη και συ­νή­θως έρ­χε­ται α­ντι­μέ­τω­πη με α­ντι­στά­σεις. Μό­νο μέ­σα α­πό τα σχο­λικά βι­βλία μπο­ρεί μί­α ι­στο­ρι­κή πλη­ρο­φο­ρί­α να πε­ρά­σει ε­πί­ση­μα και ε­ξα­σφα­λι­σμέ­να. Κά­θε γραμ­μή και κά­θε τε­λεί­α έ­χουν ση­μα­σί­α. Η τα­κτι­κή αυ­τή πρέ­πει να αρ­χί­σει α­πό μέσα, σω­στά και στα­θε­ρά, πέ­τρα-πέ­τρα, μέ­χρι το οι­κο­δό­μη­μα να ο­λο­κλη­ρω­θεί. Με αυ­τόν τον τρό­πο, οι πι­θα­νό­τη­τες της α­να­γνώ­ρι­σης της Γε­νο­κτο­νί­ας ε­νι­σχύ­ο­νται και μπο­ρού­με να ελ­πί­ζου­με πλέ­ον στη μελλο­ντι­κή ε­πι­τυ­χί­α των στό­χων μας.

Έ­χε­τε να α­πευ­θύ­νε­τε κά­ποια έκ­κληση στους Αρ­με­νίους α­νά τον κό­σμο;

Θα ή­θε­λα να πα­ρα­κα­λέ­σω, όσοι Αρ­μέ­νιοι κατέ­χουν οι­κο­γε­νεια­κά κει­μή­λια α­πό τους ε­πι­βιώ­σα­ντες της γε­νο­κτο­νί­ας, να τα φρο­ντί­σουν, να τα δια­φυλά­ξουν και να τα πα­ρου­σιά­σουν σε ι­δρύμα­τα ή αν­θρώ­πους που μπο­ρούν να τα συ­ντη­ρή­σουν και να τα α­να­δεί­ξουν. Κά­θε τέ­τοιο κει­μή­λιο α­πο­τε­λεί έ­να μι­κρό «μουσεί­ο», που θα ή­ταν για μας ευ­πρόσ­δε­κτο και πο­λύ­τι­μο.

Tweet

Share