Στην Λούση Οννικιάν-Σαχινιάν

Τεύχος: Μάρτιος-Απρίλιος 2010

Επικεφαλής της Οργάνωσης Μελέτης Αρμενικής Αρχιτεκτονικής 

Δια­φυ­λάτ­του­με τό­σα ό­σα νοιώ­θου­με δι­κά μας και τό­σο ό­σο εί­μα­στε πι­στοί στις ρί­ζες μας

Σε ποιο βαθ­μό έ­χει δια­φυ­λα­χθεί  η αρ­με­νι­κή πο­λι­τι­στι­κή κλη­ρονο­μιά σή­με­ρα στην Τουρ­κί­α;

Έχει δια­φυ­λα­χθεί  στο βαθ­μό του τι δια­σώ­θη­κε α­πό τη συ­στη­μα­τι­κή και προγραμ­μα­τι­σμέ­νη δια­δι­κα­σί­α α­φα­νι­σμού της κα­τά το διά­στη­μα 1940-1960. Αν θέ­λου­με να μπού­με σε λε­πτο­μέ­ρειες, σας ε­πι­ση­μαί­νω ό­τι στην κα­τά 75% κουρ­δο­κα­τοι­κού­μενη δυ­τι­κή Αρ­με­νί­α έ­χει κα­τα­στρα­φεί ο­λο­σχε­ρώς το 40% πε­ρί­που των μνη­μεί­ων, εί­ναι μι­σο­κα­τε­στραμ­μέ­νο το 40% κι έ­χει δια­σω­θεί το 20%, ε­νώ στο 25% που εί­ναι τουρ­κο­κα­τοι­κού­με­νο, έ­χει κα­τα­στρα­φεί ο­λο­σχε­ρώς το 95% και κα­τά το ή­μι­συ τα 4-5%.

Ποια εί­ναι η γνώ­μη σας για την α­να­στύ­λω­ση της εκ­κλη­σί­ας Α­χτα­μάρ Σουρ­π Χατς α­πό την τουρ­κι­κή πλευ­ρά; Πι­στεύ­ε­τε ό­τι ο να­ός θα λει­τουρ­γή­σει και πά­λι ως εκ­κλη­σί­α;

Η μο­νή Α­χτα­μάρ Σουρ­π Χατ­ς α­να­στυ­λώ­θη­κε αρ­κε­τά κα­λά. Βε­βαί­ως, οποια­δή­πο­τε α­να­στύ­λω­ση χρι­στια­νι­κού μνη­μεί­ου προϋ­πο­θέ­τει και την το­ποθέ­τη­ση σταυ­ρού, αλ­λιώς μπο­ρεί να θε­ω­ρη­θεί η­μι­τε­λής, αλ­λά για να εί­μαι ει­λικρι­νής, αυ­τό το ζή­τη­μα δε με συ­γκι­νεί ι­διαί­τε­ρα.  Θε­ω­ρώ ση­μα­ντι­κό­τε­ρο το να γί­νουν κι άλ­λες α­να­στυ­λώ­σεις εκ­κλη­σιών και μο­να­στη­ριών, έ­στω και χω­ρίς να το­πο­θε­τη­θούν σταυ­ροί.

Κα­τά πό­σο μπο­ρεί να ε­πη­ρε­ά­σει την αρ­με­νι­κή ι­στο­ρι­κή και πο­λιτι­στι­κή συ­νέ­χεια η πο­λι­τι­στι­κή αυ­τή γε­νο­κτο­νί­α- οι βαρ­βα­ρό­τη­τες ε­να­ντίον των πο­λι­τι­στι­κών μας μνη­μεί­ων- που πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε στο πα­ρελ­θόν και συ­νε­χί­ζε­ται α­κό­μα και σή­με­ρα;

Οι Τούρ­κοι έ­χουν α­φα­νί­σει συ­στη­μα­τι­κά και εκ θε­με­λί­ων-και σε κά­ποια μέ­ρη συ­νε­χί­ζουν α­κό­μα ν’α­φα­νί­ζουν-κυ­ρί­ως τη χρι­στια­νι­κή χροιά των αρ­με­νικών μνη­μεί­ων, θε­ω­ρώ­ντας ως μη αρ­με­νι­κά τα αρ­χαιό­τε­ρα εξ’αυ­τών. Α­φού ό­μως α­να­φε­ρό­μα­στε σ’αυ­τό, δεν εί­ναι μό­νον οι Τούρ­κοι που θε­ω­ρούν την τε­ρά­στια πο­λι­τι­στι­κή κλη­ρο­νο­μιά των προ­χρι­στια­νι­κών χρό­νων ε­κτός αρ­με­νι­κού πο­λι­τι­σμού, κι αυ­τό ο­φεί­λε­ται σε δι­κή μας α­νο­η­σί­α. Τέ­λος πά­ντων, το ση­μα­ντικό εί­ναι ό­τι  τα συ­γκε­κρι­μέ­να  μνη­μεί­α δεν α­φα­νί­ζο­νται, κι αυ­τή εί­ναι ί­σως η μο­να­δι­κή φο­ρά  κα­τά την ο­ποί­α η α­νο­η­σί­α μας αυ­τή έ­χει έ­να θε­τι­κό α­πο­τέ­λεσμα.

Τι μπο­ρούν να κά­νουν η αρ­με­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση και η αρ­με­νι­κή διασπο­ρά για να δια­φυ­λά­ξουν τα αρ­με­νι­κά μνη­μεί­α που βρί­σκο­νται στην Τουρ­κί­α;

Για να δια­φυ­λά­ξεις κά­τι, θα πρέ­πει πρώ­τα να το α­να­γνω­ρί­ζεις ως δι­κό σου. Ε­μείς, σε γε­νι­κές γραμ­μές, δεν εί­μα­στε λα­ός που α­να­γνω­ρί­ζει την εθνι­κή κλη­ρο­νο­μιά του.Ε­τσι ε­ξη­γού­νται και οι τρο­με­ρές α­πώ­λειες μας σε πολι­τι­στι­κό ε­πί­πε­δο. Ας πα­ρα­δε­χτού­με ό­τι ε­πί των η­με­ρών μας α­φα­νί­στη­κε το κοι­μη­τή­ρι της πό­λης Τσου­γά. Τό­σο ε­μείς οι ί­διοι, ό­σο κι ο­λό­κλη­ρος ο κό­σμος υπήρ­ξαν μάρ­τυ­ρες της α­πό­λυ­της α­δια­φο­ρί­ας μας. Με δυο λό­για, δια­φυ­λάτ­του­με τό­σα ό­σα νοιώ­θου­με δι­κά μας και τό­σο ό­σο εί­μα­στε πι­στοί στις ρί­ζες μας.

Μπο­ρούν να βο­η­θή­σουν άλ­λα έ­θνη και κρά­τη με κά­ποιον τρό­πο σε αυ­τή μας την προ­σπά­θεια;

Ε­ξαρ­τά­ται α­πό ε­μάς τους ί­διους.

Έχει συμ­βει πο­τέ στα τό­σα χρό­νια ερ­γα­σί­ας σας να κά­νε­τε κά­ποια α­πρό­σμε­νη α­να­κάλυ­ψη; Αν ναι, πως αι­σθαν­θή­κα­τε;

Ί­σως ή­ταν η συ­νά­ντη­ση με τους α­πο­γό­νους του ε­ξι­σλα­μι­σμέ­νου αδερ­φού του πα­τέ­ρα του παπ­πού μου, Γα­ζάρ α­γά, η ο­ποί­α με έ­πει­σε γι’ ακό­μα μια φο­ρά ό­τι οι πνευ­μα­τι­κές και πο­λι­τι­κές ορ­γα­νώ­σεις εί­ναι α­πλά πα­ράγω­γες δια­δι­κα­σί­ες , το ση­μα­ντι­κό­τε­ρο ό­λων εί­ναι η ε­θνι­κό­τη­τα, η ο­ποί­α, δυστυ­χώς σπά­νια υ­πήρ­ξε προ­τε­ραιό­τη­τα για μας στη διάρ­κεια της ι­στο­ρί­ας μας.

Tweet

Share