'Ινα Σαχακιάν |
«Η Ανατολή της Ορόρα» (Aurora’s Sunrise) Η ταινία κινουμένων σχεδίων της Ίνα Σαχακιάν: Πηγή: cineuropa.org - Απόδοση : Σουζάνα Απαρτιάν «H Ανατολή της Ορόρα» (Արշալույսի լուսաբացը), βασίζεται στην κινηματογραφική επιτυχία της αρχικής βωβής ταινίας του 1919 με τίτλο «Δημοπρασία Ψυχών» που αφηγείται την ιστορία της Ορόρα Μαρντιγκανιάν -της έφηβης που επέζησε της Γενοκτονίας- με πρωταγωνίστρια την ίδια. Η ταινία σημείωσε τεράστια εισπρακτική επιτυχία και συνέβαλε από τότε στη διεθνή ευαισθητοποίηση για τις φρικαλεότητες της Γενοκτονίας των Αρμενίων. --- - Ανασυνθέσατε την προσωπικότητα τις Ορόρα μέσα από την ταινία; Το 2014 ερευνούσα τα αρχεία του Ινστιτούτου Ζοριάν*. Τότε έτυχε να πέσει στην αντίληψή μου μια συνέντευξή τις. Πριν, λίγα ήξερα για την ιστορία τις μέσω μιας μετάφρασης του βιβλίου τις Ravished Armenia που έγραψε από κοινού με τον Χένρι Γκέιτς. Αλλά καθώς δεν ήταν πολύ γνωστή στην Αρμενία εκείνη την εποχή, ιδέα δεν είχα ότι είχε γυριστεί ταινία για την ιστορία τις. Με γοήτευσε η ανθρωπιά που εξέπεμπε η προσωπικότητά τις, γι΄αυτό και συνέχισα την έρευνά μου και βρήκα στην Ταινιοθήκη του Αρμενικού Κινηματογράφου μια βιντεο-συνέντευξή τις στον Ρουπέν Ανταλιάν στα μέσα τις δεκαετίας του 80. Κατά τη διάρκεια τις συνέντευξης, ο φακός εστίασε σε μια μεγάλη και κιτρινισμένη αφίσα από το 1919, με μια νεαρή Αρμένια στο κέντρο, και ξαφνικά όλα απέκτησαν νόημα για μένα – η γυναίκα αυτή που είχε καταφέρει να επιζήσει τις Γενοκτονίας υπήρξε κάποτε μια μεγάλη πρωταγωνίστρια! Πώς γίνεται λοιπόν να μην έχουμε ακούσει ποτέ γι’ αυτήν; Με γοήτευσε η ιστορία τις: πως διέφυγε επανειλημμένα από τη Γενοκτονία, πως έγινε διάσημη και πως βοήθησε χιλιάδες τις σαν αυτήν. Αμέσως μετά την αποκάλυψη, αποφασίσαμε με τον παραγωγό ότι έπρεπε να γυριστεί μια ταινία για την Ορόρα. Για καλή τις τύχη τα Εθνικά Αρχεία τις Αρμενίας διέθεταν σωζόμενα πλάνα τις ταινίας του 1919: 18 λεπτά από το αρχικό τρίωρο έπος. Παρόλο που η κινηματογραφική εκδοχή τις ιστορίας τις Ορόρα είχε τροποποιηθεί σε πολλά σημεία για να κερδίσει τις εντυπώσεις, οι σκηνές που είχαν διασωθεί αντιστοιχούσαν με τα γεγονότα που αφηγείται στο βίντεο. - Γιατί αποφασίσατε να γυρίσετε ένα ντοκιμαντέρ κινουμένων σχεδίων αντί για μια μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας; Τις πρώτες συζητήσεις τις για το πώς θα μπορούσαμε να ενσωματώσουμε το υλικό τις σε μια ταινία μεγάλου μήκους όπου θα μπορούσαμε να απευθυνθούμε στο κοινό χρησιμοποιώντας αρχειακό υλικό ντοκιμαντέρ, δεν μπορούσαμε να το φανταστούμε διαφορετικά. Για μένα, το κινούμενο σχέδιο είναι ένα σημαντικό μέρος τις ταινίας, καθώς αποτυπώνει την οδύσσεια τις Ορόρα και τις δίνει μια πολύ ευρύτερη απήχηση από ένα τυπικό τηλεοπτικό ντοκιμαντέρ προφορικής αφήγησης. Αποτελεί λοιπόν ένα πολύ ισχυρό μέσο για την απεικόνιση μιας δύσκολης έννοιας τις το τραύμα. Μια ζωντανή απεικόνιση τις βιαιότητας που ορίζει τη Γενοκτονία θα μπορούσε να δημιουργήσει μια κάποια αμυντική απόσταση μεταξύ των θεατών και τις ταινίας και να τις αποσπάσει από την ουσία τις ιστορίας. Αντίθετα, η εικονογράφηση, ως μέσο που πραγματεύεται την αναπαράσταση τις γεγονότος και όχι το ίδιο το γεγονός, γεφυρώνει αυτή την απόσταση και επιτρέπει στον θεατή να αφομοιώσει την αφήγηση και τον θεματικό πυρήνα τις ιστορίας. Ταυτόχρονα, είναι ένα μέσο που μπορεί να εκφράσει τα χρώματα, τις μυρωδιές, τις γεύσεις και τις υφές τις ιστορίας. Παρά τις όποιες δυσκολίες που θέτει η εικονογράφηση σε έναν σκηνοθέτη – αυτή ήταν η πρώτη φορά που σκηνοθετούσα μια ταινία κινουμένων σχεδίων – μια ταινία μεγάλου μήκους θα αποτελούσε μεγαλύτερη πρόκληση για αυτού του είδους την αφήγηση. - Η ταινία παρέχει ένα πολύ πλούσιο αρχειακό υλικό που αφορά τόσο τα βίντεο προφορικής αφήγησης μας Ορόρα όσο και μας ιστορικές φωτογραφίες. ‘Όλο αυτό το υλικό προέρχεται από το Ινστιτούτο Ζοριάν και την Ταινιοθήκη μας Αρμενίας; Λάβαμε μας υποστήριξη από το Ινστιτούτο του Μουσείου μας Γενοκτονίας των Αρμενίων του Γερεβάν. Με βοήθησαν να βρω πηγές για την ιστορία μας Ορόρα, μου παρείχαν σημαντικές φωτογραφίες αλλά μου έδωσαν και τη δυνατότητα πρόσβασης και σε άλλα αρχεία. Το γερμανικό Bundesarchiv έπαιξε μας έναν ιδιαίτερο ρόλο βοηθώντας μας να βρούμε έναν αρχειονόμο/διαχειριστή με σπάνια πλάνα Αρμενίων ορφανών. - Παρά το τραγικό ξεκίνημα της ζωής της, η μοίρα της Ορόρα είναι, με την κυριολεκτική έννοια της λέξης, μια εξιστόρηση επιτυχίας. Αφού γνωρίσατε την προσωπικότητά της κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, σε ποιους παράγοντες πιστεύετε ότι οφείλεται η επιτυχία αυτή; Η Ορόρα αφιέρωσε τη ζωή της στην ευαισθητοποίηση για τη Γενοκτονία. Η εκπληκτική της δύναμη και η αφοσίωσή της στην αποστολή της καθώς και ο τρόπος που ξεπέρασε τα προσωπικά της τραύματα και τον ανείπωτο πόνο για να αφηγηθεί στον κόσμο την ιστορία του λαού της, είναι πηγή έμπνευσης. Το ταξίδι της εξελίχθηκε από έναν απλό αγώνα για επιβίωση σε αγώνα για την ανθρωπότητα. Η Ορόρα απλώς αρνήθηκε να υποβιβαστεί σε θύμα ή σε αντικείμενο της ιστορίας. Ίσως αυτό να είναι και το μυστικό της δύναμής της.
- Ήταν δύσκολη η χρηματοδότηση της ταινίας; Πώς προσεγγίσατε το θέμα της χορηγίας; Ήταν μια τεράστια πρόκληση. Το σύστημα χρηματοδότησης ταινιών στην Αρμενία είναι εξαιρετικά περιορισμένο σε σύγκριση με την Ευρώπη ή τις Ηνωμένες Πολιτείες. Εκτός από την ακαδημαϊκή συνεισφορά του, το Ινστιτούτο Ζοριάν υποστήριξε και οικονομικά την ταινία. Αλλά το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης προήλθε από ευρωπαϊκά προγράμματα συμπαραγωγής, συμπεριλαμβανομένου του Eurimages. Να αναφέρω ωστόσο, πως είναι πολύ δύσκολο να εισχωρήσεις στον κόσμο της συμπαραγωγής όταν οι οικονομικοί πόροι της χώρας σου είναι τόσο περιορισμένοι, γι’ αυτό και ανατρέξαμε σε χορηγίες του εξωτερικού. Ξεκινήσαμε αρχικά τη συνεργασία με τους Γερμανούς συμπαραγωγούς μας Gebrüder Beetz Filmproduktion και αργότερα με την Artbox Laisvalaikio Klubas από τη Λιθουανία, που συμμετείχε σε μεγάλο ποσοστό στην παραγωγή των κινουμένων σχεδίων. Μας πήρε αρκετά χρόνια για να χρηματοδοτήσουμε την ταινία, αλλά στο τέλος έγινε συμπαραγωγή με το ZDF/ARTE Grand Format, τους εθνικούς οργανισμούς κινηματογράφου τόσο από την Αρμενία όσο και από τη Λιθουανία, και τους εθνικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς τους. *Ακαδημαϊκός Οργανισμός που σκοπό έχει την διατήρηση των αμέτρητων μαρτυριών επιζώντων της Γενοκτονίας. |