|
Ο Υπουργός Εξωτερικών της Δημοκρατίας του Αρτσάχ (Ναγκόρνο Καραμπάχ) Γκαρέν Μιρζογιάν επισκέφθηκε την Αθήνα με αφορμή την ομιλία του με θέμα «Σταθερότητα και Ασφάλεια στον Καύκασο και το Ναγκόρνο Καραμπάχ» που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 15 Μαρτίου στο Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων. Τα «Αρμενικά» συναντήθηκαν με τον Υπουργό κι είχαν μια πολύ ενδιαφέρουσα συνομιλία.
 Στον Οβαννές Γαζαριάν
Ιανουάριος- Μάρτιος 2017, τεύχος 92
Η κατ’ εξακολούθηση επιθετική πολιτική των Αζέρων στο Καραπάχ σε τι αποσκοπεί και τι κέρδη τους έχει αποφέρει, λαμβάνοντας υπόψη τις συνεχόμενες ήττες τους στα πεδία των μαχών;
Υπάρχουν αρκετοί λόγοι που ωθούν το Αζερμπαϊτζάν στην υιοθέτηση αυτής της κοντόφθαλμης και μη ρεαλιστικής πολιτικής, η οποία εντάσσεται στα πλαίσια της έντασης και της αποσταθεροποίησης που θέλει να δημιουργήσει στην περιοχή.
Βασικός λόγος είναι ότι οι Αζέροι βλέπουν πως η επιδίωξή τους να πείσουν τη διεθνή κοινή γνώμη ότι το Καραπάχ τους ανήκει έχει αποτύχει παταγωδώς. Έτσι, προσπαθούν, αλλάζοντας τους κανόνες του παιχνιδιού, να επιβάλλουν τις δικές τους θέσεις μέσω των απειλών και των όπλων.
Επίσης, να σημειώσουμε ότι η κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν έχει και μεγάλα εσωτερικά προβλήματα.
Το Μπακού ξοδεύει τεράστια ποσά για έργα και αναλήψεις διεθνών αγώνων και εκδηλώσεων, που μοναδικό σκοπό έχουν να ικανοποιήσουν τη μεγαλομανία και την άκρατη φιλοδοξία της ηγεσίας της χώρας, χωρίς να προσφέρουν το παραμικρό στο λαό τους.
Αρκεί να αναφέρουμε ότι ο μέσος μισθός στο «πάμπλουτο» Αζερμπαϊτζάν και στο «μικρό και φτωχό» Καραπάχ είναι ο ίδιος και σε αρκετές περιπτώσεις σε εμάς είναι υψηλότερος.
Έτσι, φαίνεται καθαρά ότι ο Αλίεφ, προσπαθώντας να συγκαλύψει την αδυναμία του να ανεβάσει το βιοτικό επίπεδο του λαού του και προκειμένου να αντιμετωπίσει το συνεχώς αυξανόμενο κύμα οργής, καταφεύγει σε ακραίες αντιδημοκρατικές και αυταρχικές μεθόδους. Προκειμένου να δικαιολογήσει τις μεθόδους αυτές, χρησιμοποιεί τον «μπαμπούλα» του εξωτερικού εχθρού, που στην προκειμένη περίπτωση είναι οι Αρμένιοι και ο πόλεμος.
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα που έχει ο στρατός του Καραπάχ, ο οποίος, αν και μειονεκτεί σε κάποιους τομείς, έχει καταφέρει να οδηγήσει τον αζερικό στρατό σε ταπεινωτικές ήττες σε όλες τις αναμετρήσεις;
Πράγματι, ο αζερικός στρατός είναι και πολυπληθής και καλύτερα οπλισμένος από εμάς. Αυτό, όμως, δεν μας έχει εμποδίσει να είμαστε πάντα εμείς οι νικητές, από την αρχή της ένοπλης σύγκρουσης του ’90 μέχρι και τις τελευταίες μάχες. Συμφωνώ ότι η ποιότητα, η ποσότητα και ο εκσυγχρονισμός των όπλων είναι από τα βασικότερα για ένα στρατό, κι εμείς κάνουμε ό,τι είναι δυνατό για να φτάσουμε στο ανώτερο σημείο σε αυτά τα επίπεδα.
Πιστεύω, όμως, ότι το πιο σημαντικό είναι το ψυχικό σθένος του στρατιώτη, η αυταπάρνηση και η αποφασιστικότητά του να υπερασπιστεί το σπίτι και την πατρίδα του. Οι στρατιώτες μας έχουν αποδείξει ότι έχοντας όλα αυτά τα στοιχεία μπορούν να πραγματοποιήσουν θαύματα στα πεδία των μαχών. Αυτό είναι και το πλεονέκτημά μας, ως προς το οποίο πιστεύω ακράδαντα ότι πάντα θα υπερέχουμε.
Από τον τετραήμερο πόλεμο του περασμένου Απρίλη τι μαθήματα νομίζετε ότι μπορούμε να πάρουμε, ώστε να μας βοηθήσουν στη χάραξη μιας μελλοντικής πολιτικής και στρατηγικής;
Οι άνθρωποι πρέπει να παίρνουν μαθήματα από καθετί που βιώνουν, έτσι κι εμείς πήραμε σημαντικά μαθήματα από τον πόλεμο του Απρίλη. Και το σπουδαιότερο νομίζω είναι πως αποδείξαμε ότι όταν είμαστε ενωμένοι, μπορούμε να καταφέρουμε τα πάντα. Ο τετραήμερος πόλεμος ήταν μια σημαντικότατη πρόκληση για τη βιωσιμότητά μας, για την ασφάλειά μας, κι αυτό που μας έδωσε να καταλάβουμε ήταν το πόσο σημαντική είναι η ενότητά μας. Οι Αρμένιοι απέδειξαν ότι όσο κι αν λέμε πως έχουμε διαφορές μεταξύ μας, μπροστά στον κίνδυνο συσπειρωνόμαστε και πετυχαίνουμε θαύματα. Ήταν το μεγαλύτερο κέρδος που αποκομίσαμε από αυτόν τον πόλεμο.
Η συνεχιζόμενη ανασφάλεια κι αβεβαιότητα στη χώρα τι επιπτώσεις έχουν στην καθημερινότητα του κόσμου και πόσο τον επηρεάζουν σε κοινωνικοπολιτικό και οικονομικό επίπεδο;
Οπωσδήποτε η επικρατούσα κατάσταση δεν μπορεί να αφήσει ανεπηρέαστους τους κατοίκους του Καραπάχ. Όμως, σαν κυβέρνηση καταβάλλουμε μεγάλη προσπάθεια, ώστε ο κόσμος να επηρεάζεται όσο το δυνατόν λιγότερο από την υφιστάμενη κατάσταση, και πιστεύω ότι σε πολύ μεγάλο βαθμό τα έχουμε καταφέρει.
Ακόμα και στη διάρκεια των μαχών, άμα βρισκόσασταν στο Στεπανακέρτ, δε θα καταλαβαίνατε ότι βρίσκεστε στην πρωτεύουσα μιας χώρας που διεξάγει πόλεμο κι έχει δεχθεί επίθεση. Η καθημερινότητα κυλούσε και κυλάει ομαλά, ενώ τα σχολεία δεν έκλεισαν ούτε μια ημέρα. Μόνο στο Ταλίς, που δέχθηκε το μεγαλύτερο βάρος της αζερικής επίθεσης, έκλεισαν για μερικές ημέρες, αλλά προσπαθούμε να βρούμε λύσεις και γι’ αυτό, ώστε να μην επαναληφθεί κάτι τέτοιο. Στο Καραπάχ δεν υπάρχει μετανάστευση, ο κόσμος είναι πολύ δεμένος με την πατρίδα του. Τρανό παράδειγμα αποτελούν οι νέοι που μεταβαίνουν στο εξωτερικό για σπουδές σε ξένα πανεπιστήμια, αλλά ποτέ δε μένουν εκεί, πάντα επιστρέφουν μετά το πέρας των σπουδών τους. Εν κατακλείδι, πράττουμε ό,τι είναι δυνατόν, ώστε ο κόσμος να έχει μια ήρεμη και ασφαλή διαβίωση, και σας διαβεβαιώνω ότι σε πολύ μεγάλο βαθμό το έχουμε καταφέρει.
Τι αποτελέσματα μπορεί να επιφέρει η πολιτική που έχει υιοθετηθεί από τον Αλίεφ, ο οποίος φαίνεται να στοχοποιεί και να προσφεύγει σε ένδικα μέσα εναντίον όποιου επισκέπτεται ή γράφει άρθρα κατά της κυβέρνησης του Αζερμπαϊτζάν;
Είναι ένα πρώτο και μεγάλο δείγμα ότι η πολιτική τους έχει υποστεί βαρύ κλονισμό. Έχουν καταλάβει ότι η αλήθεια είναι εναντίον τους και αντιδρούν σπασμωδικά. Βλέπουν ότι όποιος επισκέπτεται το Καραπάχ καταλαβαίνει ότι το δίκιο είναι με το μέρος των Αρμενίων, κι έτσι αντιδρούν καταστρατηγώντας κάθε έννοια ηθικής και διεθνούς νομιμότητας. Το ότι κατάφεραν να συνεργαστούν με ένα εξίσου αυταρχικό και αντιδημοκρατικό καθεστώς για να συλλάβουν ένα δημοσιογράφο, τον Αλεξάντερ Λάπσιν, δε θεωρείται επιτυχία, το αντίθετο μάλιστα.
Το όλο θέμα προκάλεσε το ενδιαφέρον μεγάλου αριθμού δημοσιογράφων, οι οποίοι εκδήλωσαν την πρόθεση να επισκεφθούν το Καραπάχ για να διαπιστώσουν ιδίοις όμμασι ποια είναι η κατάσταση που επικρατεί στην περιοχή και να ενημερώσουν τη διεθνή κοινή γνώμη. Αυτό σίγουρα δε θα αρέσει καθόλου στο Μπακού. Έφτασαν μάλιστα οι Αζέροι σε τέτοιο βαθμό ανοησίας, ώστε να καταδικάσουν σε βαθμό κακουργήματος ευρωπαίους ευρωβουλευτές που μας υποστήριξαν. Πιθανόν να πιστεύουν ότι βραχυπρόθεσμα θα έχουν κάποια οφέλη, όμως μακροπρόθεσμα σίγουρα θα βγουν χαμένοι.
Η πολιτική των μεγάλων δυνάμεων στο ζήτημα του Καραπάχ, και συγκεκριμένα της Ρωσίας και των Η.Π.Α., ποια είναι; Ποιες ισορροπίες διατηρούνται και σε ποιες αλλαγές υπόκεινται;
Η πολιτική των ξένων δυνάμεων υπόκειται σε αλλαγές. Η Ρωσία, που παρουσιάζεται –και είναι πιστεύω- στενή σύμμαχος της Αρμενίας σε πολλά επίπεδα, είδαμε να πουλάει οπλισμό στο Αζερμπαϊτζάν. Οι Η.Π.Α. και η Γαλλία, μαζί με τη Ρωσία, παρουσιάζονται στην περιοχή μόνο ως συμπροεδρεύοντες της ομάδας του Μινσκ. Οι Αζέροι δείχνουν να μη θέλουν περισσότερη ενεργή συμμετοχή των παραπάνω συμβαλλομένων, να μη θέλουν δηλαδή να επηρεάσουν την ισχύουσα επεμβατική κατάσταση των μεγάλων δυνάμεων.
Αντίθετα, εγώ πιστεύω ότι η συμμετοχή τους πρέπει να γίνει πιο αισθητή, καθώς και οι τρεις διατυπώνουν την ίδια άποψη εδώ και χρόνια, ότι η όποια λύση πρέπει να δοθεί μέσα από ειρηνικές διαδικασίες σε διπλωματικό επίπεδο, κάτι που διαμηνύουν με κάθε ευκαιρία στον Αλίεφ. Αυτό από μόνο του όμως δεν είναι αρκετό. Η διεθνής κοινότητα οφείλει να περάσει στους Αζέρους, με πολύ πιο αποφασιστικό τρόπο, το μήνυμα ότι όσο διατηρούν την ένταση στην περιοχή κι όσο συνεχίζουν τις στρατιωτικές επιχειρήσεις, θα υφίστανται βαρύτατες κυρώσεις.
Πόσο κοντά ή πόσο μακριά πιστεύετε ότι βρίσκεται η λύση του ζητήματος του Καραπάχ και ποια νομίζετε ότι είναι εκείνα τα δεδομένα που θα επιταχύνουν την οριστική λύση;
Η λύση για το ζήτημα του Καραπάχ δόθηκε το 1988, όταν ο λαός ξεσηκώθηκε και απαίτησε την απόσχισή του από το Αζερμπαϊτζάν.
Η λύση δόθηκε το 1991, όταν ο λαός ψήφισε με ποσοστό συντριπτικό υπέρ της ανεξαρτησίας του Καραπάχ. Η λύση δόθηκε στα πεδία των μαχών, όταν οι Αρμένιοι του Καραπάχ, αλλά και της Αρμενίας και της διασποράς, θεμελίωσαν την ανεξαρτησία μας με το αίμα τους. Οπότε αυτό το ζήτημα το έχουμε λύσει.
Το θέμα τώρα είναι να πείσουμε τη διεθνή κοινότητα ότι δεν γίνεται να επιστρέφουμε στο παρελθόν. Δεν γίνεται να παραδοθούμε σε ένα μεσαιωνικό τουρκοκρατούμενο καθεστώς. Έχουμε αποφασίσει την πορεία και τον δρόμο μας, κι αυτός δεν είναι άλλος από την ανεξαρτησία, η οποία, αργά ή γρήγορα, θα αναγνωριστεί από τη διεθνή κοινότητα.
Μια αναγνώριση που θα δημιουργήσει τις συνθήκες ώστε Καραπάχ και Αζερμπαϊτζάν να ζήσουν αρμονικά, σαν καλοί γείτονες. Αυτό είναι το ζητούμενο από εμάς, κι όχι η καταστροφή του Αζερμπαϊτζάν, εάν αυτό πιστεύουν κάποιοι.
Συχνά, έλληνες και ξένοι συνομιλητές συγκρίνουν ή προσπαθούν να βρουν ομοιότητες μεταξύ του ζητήματος του Καραπάχ και άλλων παρόμοιων περιπτώσεων, όπως π.χ. του Κυπριακού. Πιστεύετε ότι έχουν βάση τέτοιες συγκρίσεις;
Καταρχάς, είναι λάθος να ομαδοποιούμε ή να προσπαθούμε να βρούμε ομοιότητες σε διαφορετικές διενέξεις. Κάθε διένεξη έχει την ιδιαιτερότητά της, το δικό της ιστορικό, τα αίτια και τις συγκεκριμένες ιδιομορφίες της. Γι’ αυτόν το λόγο, ούτε μπορούν να ομαδοποιηθούν, ούτε να παρουσιαστούν σαν ενιαίο πρόβλημα που μπορούμε να αντιμετωπίσουμε με μία λύση.
Το ζήτημα του Καραπάχ είναι κατά βάθος μια θεμελιώδης δημοκρατική αρχή, ένα αναφαίρετο δικαίωμα κάθε λαού και κάθε έθνους: η αυτοδιάθεση.
Ο λαός του Καραπάχ έχει ορίσει αυτό του το δικαίωμα. Έχει απαντήσει σε κάθε ενδιαφερόμενο ότι αυτός και μόνο αυτός θα καθορίζει το πώς θέλει να ζήσει, κάτι για το οποίο έχει αγωνιστεί σκληρά και, αν χρειαστεί, θα συνεχίσει να αγωνίζεται. Τον δρόμο τον δικό μας τον έχουν περάσει κι άλλοι λαοί, οι οποίοι έχουν παλέψει σκληρά για να έχουν το δικαίωμα να αποφασίζουν οι ίδιοι το πώς θέλουν να ζήσουν, κάποιοι μάλιστα συνεχίζουν να παλεύουν. Αυτό είναι το μοναδικό σημείο στο οποίο μπορώ να δω ομοιότητες με άλλους λαούς ή έθνη.
Έχοντας υπόψη ότι το Αζερμπαϊτζάν τα τελευταία χρόνια έχει αποκτήσει τεράστιο πλούτο, μέσω του οποίου μπορεί να εξαγοράσει ή να επηρεάσει διεθνείς παράγοντες, πώς μπορούμε να αντιδράσουμε ώστε να εξισορροπήσουμε αυτό το πλεονέκτημα των Αζέρων;
Τα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου κάποια στιγμή θα εξαντληθούν, δεν μπορεί να διαρκέσουν επ’ άπειρον. Αυτό που δεν έχει τέλος είναι η σωστή χρήση του μυαλού, ο πατριωτισμός και το θάρρος μας. Σε όλα αυτά εμείς έχουμε ανεξάντλητα αποθέματα και μπορούμε πανεύκολα να τα χρησιμοποιήσουμε για να πετύχουμε τους στόχους μας. Μπορεί να ζούμε άλλος στο Καραπάχ, άλλος στην Αρμενία κι άλλος στη διασπορά, αλλά ο καθένας δίνει τον αγώνα του, από το δικό του μετερίζι και με όποιον τρόπο μπορεί, ώστε να πετύχουμε τον κοινό μας σκοπό. Αυτός ο κοινός σκοπός είναι που μας ενώνει όλους και που, χρησιμοποιώντας τα δικά μας ανεξάντλητα αποθέματα, θα μας δώσει την τελική νίκη.
Η τελευταία μου ερώτηση έχει σχέση με την κοινότητά μας. Εδώ και 21 χρόνια, κάθε καλοκαίρι, ο Δήμος Άνω Σύρου φιλοξενεί παιδιά από το Καραπάχ, προσφέροντάς τους 20 ημέρες ξέγνοιαστων διακοπών. Αυτό το εγχείρημα τι αντίκτυπο έχει στον κόσμο;
Είναι μια πανέμορφη πρωτοβουλία για την οποία είμαστε ευγνώμονες. Δεν μπορώ να ευχαριστήσω ονομαστικά, γιατί, παρόλο που οι δήμαρχοι αλλάζουν, το εγχείρημα συνεχίζεται. Σε όλο αυτό εγώ βλέπω και τη συμμετοχή της κοινότητας, για την οποία ο λαός του Καραπάχ είναι ευγνώμων.
Θα μπορούσα να πω ότι στο Καραπάχ, αυτήν τη στιγμή, η Σύρος είναι πιο γνωστή ακόμη κι από την Αθήνα, κι αυτό επειδή τα παιδιά που επιστρέφουν και διηγούνται το πόσο όμορφα πέρασαν και το πόσο καλή αντιμετώπιση είχαν από τους ντόπιους, γίνονται οι καλύτεροι πρεσβευτές της Σύρου. Άλλωστε, είναι γνωστή σε όλους η παραδοσιακά αδελφική φιλία μεταξύ Ελλήνων και Αρμενίων, η οποία αποκτά μεγαλύτερη αξία, καθώς ξέρουμε ότι, παρά τη δύσκολη συγκυρία που περνά η χώρα, οι έλληνες αδελφοί μας κάνουν ό,τι είναι δυνατό για να παρέχουν την καλύτερη φιλοξενία στα παιδιά μας.
Εμείς, το Υπουργείο Εξωτερικών, προσπαθούμε να βοηθήσουμε όσο περισσότερο μπορούμε. Επίσης, να προσθέσω ότι κάνουμε ενέργειες, ώστε, μέσω της δημοτικής αρχής του νησιού, οι κάτοικοι του Καραπάχ και της Σύρου να έρθουν ακόμα πιο κοντά.
|
