Σεβάν Νισανιάν |
Ο τουρκο-αρμένιος δημοσιογράφος που καταδικάστηκε για βλασφημία
Μετάφραση από www.ianyanmag.com: Ταλίν Μαρντικιάν Ιούλιος- Σεπτέμβριος 2013, τεύχος 78
“Αμφιβάλλω αν υπό τις παρούσες συνθήκες υπάρχει η θέληση να δημιουργηθεί ένας ακόμη Aρμένιος μάρτυρας” Το Μάιο του 2013, τα Ποινικά Δικαστήρια της Κωνσταντινούπολης καταδίκασαν τον τουρκοαρμένιο δημοσιογράφο Σεβάν Νισανιάν σε 13,5 μήνες φυλάκισης, για ένα άρθρο που έγραψε το Σεπτέμβριο του 2012. Αφορμή στάθηκε η προβολή της ταινίας «Η αθωότητα των Μουσουλμάνων», η οποία όταν μεταγλωττίστηκε προστέθηκαν εν αγνοία των ηθοποιών αντι-ισλαμικά μηνύματα, με αποτέλεσμα να ξεσπάσουν βίαιες διαδηλώσεις, στην Αίγυπτο και σε άλλες χώρες και να βρουν το θάνατο τουλάχιστον 50 άτομα. Έτσι, ο Νισανιάν έγραψε ένα άρθρο όπου υποστήριζε ότι «το να μιλάς ασεβώς για τον Μωάμεθ, δεν αποτελεί «Λόγο Μίσους». Η δημοσίευση του άρθρου στο προσωπικό blog του δημοσιογράφου είχε ως αποτέλεσμα την καταδίκη του. Βάσει του άρθρου 216 του Τουρκικού Ποινικού Κώδικα σχετικά με τη «Δυσφήμιση των θρησκευτικών αξιών μιας ομάδας», ο παραβάτης τιμωρείται με φυλάκιση 6 έως 12 μηνών, ανάλογα με το εάν θεωρείται δυνητικός κίνδυνος για τη δημόσια ειρήνη. Η επίμαχη πρόταση του άρθρου, που οδήγησε στην καταδίκη του είναι η εξής: «Δεν αποτελεί «έγκλημα μίσους» να χλευάσεις έναν Άραβα ηγέτη, ο οποίος εκατοντάδες χρόνια πριν υποστήριξε ότι είχε δημιουργήσει δίαυλο επικοινωνίας με τον Θεό και από αυτό αποκόμισε πολιτικά, οικονομικά και σεξουαλικά οφέλη. Είναι ευκολονόητο ακόμα και σε επίπεδο νηπιαγωγείου τι εννοούμε ως ελευθερία έκφρασης». Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που χρησιμοποιείται το Άρθρο 216. Πρόσφατα, ο διάσημος τούρκος πιανίστας Fazil Say καταδικάστηκε σε 10 μήνες φυλάκιση με αναστολή για σχόλιά του στο Twitter. Ακολουθεί η συνέντευξη του Σεβάν Νισανιάν που έδωσε στo www.ianyanmag.com αναφερόμενος στην πρόσφατη καταδικαστική απόφαση, στην ελευθερία της έκφρασης και στις καταστάσεις που βιώνουν οι Αρμένιοι κι άλλες μειονότητες στην Τουρκία. Η κριτική που δέχεσαι για τα κείμενα και τις σκέψεις σου είναι κάτι που έχει ξανασυμβεί στο παρελθόν. Πώς το αντιμετωπίζεις; Παίρνεις στα σοβαρά αυτές τις απειλές; Σε τρομάζουν; Δέχομαι καθημερινά έναν καταιγισμό ύβρεων και απειλών θανάτου. Το συνηθίζεις ύστερα από λίγο καιρό και δεν σε τρομάζει πραγματικά. Απ’ όσο γνωρίζω δεν έχει γίνει ποτέ καμία πολιτικά υποκινούμενη δολοφονία στην Τουρκία, εκτός κι αν έχει ζητηθεί από υψηλά ιστάμενο πρόσωπο. Αμφιβάλλω αν υπό τις παρούσες συνθήκες υπάρχει η θέληση να δημιουργηθεί ένας ακόμη αρμένιος μάρτυρας. Σε κατηγόρησαν για «υπέρβαση των ορίων ελευθερίας του λόγου και κριτικής». Τι απαντάς σε αυτές τις κατηγορίες; Το επίπεδο της νομικής εκπαίδευσης στην Τουρκία είναι χαμηλό. Προφανώς ο συγκεκριμένος εισαγγελέας είχε την ψευδαίσθηση ότι λέγοντας κάτι «ελαφρώς» δυσάρεστο για την κοινή γνώμη είναι πέρα από τα όρια της ελευθερίας του λόγου. Είχες δηλώσει παλαιότερα: «Είμαι ένας Αρμένιος, κάνοντας κάτι που κανένας Αρμένιος δεν είχε κάνει ποτέ σε μουσουλμανική χώρα. Αυτό είναι πραγματικά το μέγεθος της τόλμης και του θάρρους. Αυτό είναι κάτι που υποτίθεται δεν πρέπει να κάνεις». Πιστεύεις ότι η καταγωγή σου έπαιξε ρόλο στις κατηγορίες και στην ποινή που σου επιβλήθηκε; Πιστεύω ότι έπαιξε βασικό ρόλο. Οι άνθρωποι δεν έχουν συνηθίσει ένα μέλος μη μουσουλμανικής μειονότητας να μιλάει με τόλμη για ευαίσθητα εθνικά ή θρησκευτικά ζητήματα. Αυτό εξοργίζει μερικούς. Ποια είναι η εμπειρία σου ως αρμένιος συγγραφέας στην Τουρκία ή απλά σαν τούρκος πολίτης; Ποιες είναι οι προκλήσεις για τους Αρμενίους ή γενικότερα για τις μειονότητες στην Τουρκία; Η προκατάληψη και η άγνοια είναι ακόμη βαθειά ριζωμένες, αλλά τα πράγματα έχουν βελτιωθεί πολύ την τελευταία δεκαετία. Λαμβάνω πολλά θετικά και ενθαρρυντικά σημάδια από μια μερίδα του τουρκικού κοινού. Αλλά ακόμη κι εκεί θα βρεις την υποκείμενη αίσθηση ότι ένας Αρμένιος δεν πρέπει να ανοίγεται τόσο πολύ. Αυτό πάνω κάτω εκφράζει την κυρίαρχη στάση. Ορισμένα μέλη της αρμενικής διασποράς συγκρίνουν τη δική σου περίπτωση με εκείνη του Χραντ Ντινκ, καλώντας το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών να διαμαρτυρηθεί για την καταδίκη σου. Βρίσκεις ομοιότητες; Μια εκστρατεία μίσους διεξήχθη εναντίον του Χραντ Ντινκ για μια περίοδο δύο ετών. Υπήρξε δικαστική παρενόχληση, απειλές κατά της ζωής του και τρομακτικά πρωτοσέλιδα σε χαμηλού επιπέδου εφημερίδες. Η εμπειρία μου είναι παρόμοια μέχρι στιγμής. Εκτός από το ότι ο Χραντ δέχθηκε επίθεση κυρίως από εθνικιστές, ενώ εγώ δέχομαι κυρίως από το θρησκευτικό στρατόπεδο. Τα στοιχεία αυτά θεωρούνται αντίθετοι πόλοι του πολιτικού σκηνικού της χώρας. Έχεις δηλώσει ότι θα ασκήσεις έφεση. Τι πιστεύεις, τι ελπίζεις ότι θα αλλάξει; Πρόκειται για μια εξωφρενική ετυμηγορία από νομική άποψη, οπότε περιμένω ότι ίσως το ανώτερο δικαστήριο την ακυρώσει. Στο άρθρο σου δήλωσες ότι ο «Λόγος Μίσους» είναι εγκληματικός μόνο εάν θέτει σε πραγματικό κίνδυνο τα δικαιώματα ή την ασφάλεια μιας ευάλωτης ομάδας. Ποιο ήταν το ερέθισμα γι’ αυτό το άρθρο; Περίμενες την αναταραχή που προκάλεσε; Υπήρξε μια αναταραχή την περασμένη χρονιά λόγω της ταινίας και διάφοροι πολιτικοί άρπαξαν την ευκαιρία και προώθησαν έναν νέο νόμο για τον «Λόγο Μίσους», με στόχο να περιοριστεί η «ασέβεια» προς τις ισλαμικές αξίες. Αυτό πιστεύω ότι αποτελεί σοβαρή απειλή για την ελευθερία και με ώθησε να γράψω το συγκεκριμένο άρθρο για τον «Λόγο Μίσους» και τα όριά του. Ποιες είναι οι σκέψεις σου σχετικά με την ελευθερία της έκφρασης ή τη έλλειψη αυτής, στην Τουρκία; Ιστορικά, το στρατιωτικό κατεστημένο είναι η μεγαλύτερη απειλή για τα πολιτικά δικαιώματα και τις ελευθερίες στη χώρα. Η κυβέρνηση του Ταγίπ Ερντογάν έχει κάνει σημαντικά βήματα όσον αφορά στην «αποκαθήλωση» της στρατιωτικής κυριαρχίας. Είναι όμως ανησυχητική η άνοδος του κύματος της ισλαμικής μισαλλοδοξίας. |