|
Ασχολήθηκε με τη μουσική από μικρός, τελείωσε το Μουσικό Γυμνάσιο και Λύκειο Πειραιά, στη συνέχεια πέρασε στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπου ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών. Είναι κάτοχος δύο μεταπτυχιακών τίτλων. Μετά από 23 χρόνια θεωρητικών και πρακτικών σπουδών στα ωδεία, αρίστευσε στη θεωρία λαμβάνοντας με άριστα πτυχίο αρμονίας, πτυχίο αντίστιξης και πτυχίο φούγκας. Παράλληλα, ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο μπουζούκι κι έλαβε το πτυχίο του στο πιάνο.
Πολυταξιδεμένος, ανήσυχο πνεύμα, πολυσχιδής προσωπικότητα, επηρεασμένος από τις σπουδές του στη σύνθεση και τον δάσκαλό του Δ. Συκιά, αρχίζει να καταπιάνεται με τη σύγχρονη κλασική μουσική. Τότε ξεκινάει επίμονα να συνθέτει δική του μουσική και να δημιουργεί παρτιτούρες για μεγάλες ορχήστρες.
O Μιράν Τσαλικιάν αποτελεί άξιο πρεσβευτή της ελληνικής μουσικής και έχει χαρίσει στη Ελλάδα σπουδαίες διακρίσεις. Με υποτροφία στην τάξη σύνθεσης έλαβε το πτυχίο μουσικής σύνθεσης με άριστα παμψηφεί καθώς και το πρώτο βραβείο. Σταθμός στην καριέρα του αποτέλεσε η συμμετοχή του στην ελληνική αποστολή της τελετής παράδοσης της Ολυμπιακής φλόγας των Ολυμπιακών αγώνων του Πεκίνου το 2008.
Τα τελευταία χρόνια, ως ιδρυτής του συγκροτήματος «Χαμάτ», μαζί με τον αδελφό του Ατάμ και μια παρέα μουσικών δίνει συναυλίες σε όλον τον κόσμο -από το Κουβέιτ και τη Συρία μέχρι το θέατρο «Bobigny» της Γαλλίας- και διηγείται, μέσα από τους ήχους των μπουζουκιών και της λαϊκής μουσικής, ανθρώπινες, πονεμένες ιστορίες...
Τον Οκτώβριο του 2018, εκπροσωπώντας την Ελλάδα, ο μουσικός, ενορχηστρωτής, συνθέτης και μέλος της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας Μιράν Τσαλικιάν κέρδισε το πρώτο βραβείο -μαζί με χρηματικό έπαθλο- στον παγκόσμιο μουσικό διαγωνισμό συνθετών που διοργανώθηκε από κρατικό φορέα στη Νότια Κορέα. Θέμα του διαγωνισμού ήταν η εξέγερση που συγκλόνισε τη Νότια Κορέα στις 18 Μαΐου του 1980, γνωστό και ως η «εξέγερση του Γκουάνγκτζου».
Το κίνημα για τον εκδημοκρατισμό της πόλης Γκουάνγκτζου, ή αλλιώς η «εξέγερση του Γκουάνγκτζου», ήταν μια λαϊκή, φοιτητική και συνδικαλιστική εξέγερση που ξεκίνησε στις 18 Μαΐου 1980 και διαδραματίστηκε στο κέντρο της πόλης. Κατά τη διάρκεια αυτής της εξέγερσης, οι πολίτες ξεσηκώθηκαν κατά της δικτατορίας του Τσουν Ντου-χουάν, ο οποίος ανέβηκε στην εξουσία μετά τη δολοφονία του προέδρου Παρκ Τζονγκ-χούι το 1979. Οι εξεγερμένοι πήραν τον έλεγχο του κέντρου της πόλης, μέχρις ότου ο στρατός κατέστειλε βίαια το κίνημα και επανέκτησε τον έλεγχο στις 27 Μαΐου. Το γεγονός αυτό, που στα κορεάτικα αναφέρεται συμβολικά ως «5-1-8» από τον μήνα και την ημερομηνία της εξέγερσης, είχε καταλυτική επίδραση στην κουλτούρα της χώρας, εμπνέοντας συγγραφείς, μουσικοσυνθέτες και σκηνοθέτες. Οι συμμετέχοντες στο διαγωνισμό κλήθηκαν να συνθέσουν ένα συμφωνικό έργο αφιερωμένο στα θύματα της εθνικής αυτής τραγωδίας. Πρόκειται, δηλαδή, για έναν μουσικό διαγωνισμό με ξεκάθαρα εθνικές διαστάσεις.
Ο Μιράν, επηρεασμένος από τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν κατά τη διάρκεια της χούντας των συνταγματαρχών στην Ελλάδα το 1974 και θέλοντας να αποτίσει φόρο τιμής στα θύματα του τότε αυταρχικού καθεστώτος, συνέθεσε ένα έργο το οποίο αναγνωρίστηκε σε παγκόσμιο επίπεδο και κατέκτησε την πρώτη θέση ανάμεσα σε έργα άλλων σπουδαίων διεθνών αλλά και Νοτιοκορεατών συνθετών.
Την Παρασκευή 31 Μαΐου, ο Μιράν Τσαλικιάν, μαζί με τον αδελφό του Ατάμ, έφτασε στην πρωτεύουσα Σεούλ - την πόλη που φιλοξένησε τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1988 και μία από τις δέκα μεγαλύτερες πόλεις στον κόσμο- ως επίσημος προσκεκλημένος της κυβέρνησης της ασιατικής χώρας.
Μετά από τη συναυλία της ορχήστρας που ερμήνευσε το συμφωνικό του έργο σε μία ξεχωριστή τελετή στο «Bitgeul Citizen’s Cultural Center» της πόλης Γκουάνγκτζου -παρουσία του προέδρου Μουν Τζέι Ιν, επίσημων πολιτικών προσώπων της χώρας και κοινού- ο Μιράν βραβεύτηκε για την πρώτη θέση και με περίσσια περηφάνια πήρε στα χέρια του την τιμητική πλακέτα Certificate από τους ιθύνοντες του διαγωνισμού.
Όπως ο ίδιος επισήμανε στη συνάντηση που είχαμε μαζί του:
«Η μουσική γίνεται παγκόσμια γλώσσα, ξυπνά μνήμες σε έναν λαό, σε κάθε λαό, που δεν πρέπει να ξεχάσει, συνδέει την ιστορία με τους σύγχρονους ανθρώπους. Η μουσική εξελίσσει τις σχέσεις των χωρών, διευρύνει τα συναισθήματα, μεταφέρει κοινά βιώματα και σπάει τα όρια των συνόρων...»
Στον Μάικ Τσιλιγκιριάν
Ιούλιος- Σεπτέμβριος 2019, τεύχος 101
Είναι η πρώτη φορά που συμμετείχες σε έναν διεθνή διαγωνισμό;
Όχι, δεν είναι η πρώτη φορά, είναι η τέταρτη ή η πέμπτη. Πέρσι, τον Αύγουστο του 2018, είχε γίνει κάτι αντίστοιχο στις Φιλιππίνες και είχα έρθει τέταρτος μεταξύ 800 διαγωνιζόμενων μουσικών. Ο διαγωνισμός ήταν για ένα συμφωνικό έργο διάρκειας 10 λεπτών με θέμα το τοπίο του Μπανάουι. Το Μπανάουι -η ομορφιά του οποίου χαρακτηρίζεται από πολλούς ως το όγδοο θαύμα του κόσμου- μια απομακρισμένη περιοχή στις Φιλιππίνες, 15 ώρες μακριά από τη Μανίλα, είναι γεμάτο ορυζώνες και είναι προσβάσιμο μόνο με αμάξι. Έμπνευσή μου ήταν το τοπίο και ο πολιτισμός της περιοχής, ενώ είχα πάρει και κάποια στοιχεία από ένα μουσικό τραγούδι των ιθαγενών.
Όσον αφορά στο βραβείο που πήρες πρόσφατα στη Νότια Κορέα, είναι εμπνευσμένο από σχετικά πρόσφατα πολιτικά γεγονότα στη χώρα. Μπορείς να μας πεις κάποια πράγματα γι’ αυτήν την ιστορία;
Ο διαγωνισμός ήταν για την «εξέγερση στην Γκουάνγκτζου», το κίνημα δημοκρατίας που ξεκίνησε στη Νότια Κορέα στις 18 Μαΐου του 1980, στην ομώνυμη πόλη, από φοιτητές και πολίτες που διαδήλωναν ενάντια στην χούντα, με σκοπό να την ανατρέψουν ώστε να επανέλθει η δημοκρατία στη χώρα. Είναι τόσο σημαντικό γεγονός που όλα τα λεωφορεία κυκλοφορούν με την ημερομηνία αυτή γραμμένη επάνω τους. Πολλά πράγματα μέσα στην πόλη θύμιζαν αυτό το γεγονός. Οι Κορεάτες ήθελαν να προβάλουν την ιστορική αυτή εξέγερση, για την οποία είναι υπερήφανοι και στο εξωτερικό. Έτσι και έγινε αυτός ο διεθνής διαγωνισμός.
Πέρυσι είχε έρθει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και έκαναν μια μεγάλη συναυλία στον χώρο του μνημείου που έχει στηθεί στο μέρος όπου θυσιάστηκαν πολλοί αγωνιστές. Εκεί ανακοίνωσαν τον φετινό διαγωνισμό. Το ζητούμενο ήταν να δημιουργηθεί ένα συμφωνικό έργο που θα χαρακτηρίζει και θα συμβολίζει αυτήν την εξέγερση, ώστε να γίνει ο ύμνος της δημοκρατίας.
Πώς αποφάσισες να συμμετάσχεις σ’ αυτόν τον διαγωνισμό; Εμπνεύστηκες από κάτι;
Όταν συμμετέχω σε κάποιο διαγωνισμό, κάνω αρχικά μια επιτόπια έρευνα πάνω στο συγκεκριμένο θέμα. Με βάση τη μουσικολογία που έχω σπουδάσει, πρέπει να μελετήσω τον λαό, τον πολιτισμό, φωτογραφίες, οτιδήποτε μπορεί να μου δώσει έμπνευση. Έτσι έκανα και σε αυτόν τον διαγωνισμό αλλά και στις Φιλιππίνες, φυσικά πάντα μέσω του διαδικτύου. Βέβαια, τώρα που πήγα, έχω μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα και «πήρα» πολλά νέα πράγματα από εκεί.
Προσπάθησες να δημιουργήσεις ένα μουσικό κομμάτι στα μέτρα τους και όχι στα δικά σου μέτρα;
Θα προσπαθήσω να το περιγράψω. Για το συγκεκριμένο έργο υπάρχει ένα κομμάτι, το «March for our beloved» του 1980, που έγινε ο ύμνος του κινήματος της δημοκρατίας της Νότιας Κορέας και χαρακτηρίζει εκείνη την εποχή. Ανήκε στον Νοτιοκορεάτη διεθνούς φήμης συνθέτη Kim Jong-ryul, ο οποίος είναι ένας θρύλος, κάτι σαν τον Θοδωράκη εδώ, τον οποίο και γνώρισα.
Χρησιμοποίησα κάποια στοιχεία από αυτό το κομμάτι στο δικό μου συμφωνικό έργο.
Δυστυχώς ή ευτυχώς, η επιστήμη της μουσικής είναι ένας κλάδος όπου δεν σταματάς να μαθαίνεις καινούρια πράγματα. Και σαν μουσικός αλλά και σαν συνθέτης δεν σταματάω να μελετάω σε καθημερινή βάση, καθώς, για το κάθε όργανο που γράφω νότες πρέπει να διαβάζω πολύ, να μαθαίνω τις τεχνικές και τις δυνατότητές του.
Πόσο καιρό σου πήρε για να δημιουργήσεις αυτό το έργο; Την ενορχήστρωση την έκανες εσύ;
Ναι, φυσικά. Ο συνθέτης είναι και ο ενορχηστρωτής. Μου πήρε περίπου ενάμιση μήνα. Βγήκε πολύ γρήγορα, είχα την έμπνευση και δούλεψα τακτικά και έτσι τελείωσε γρήγορα.
Πες μας για την εμπειρία σου στη Νότια Κορέα. Πόσες μέρες έμεινες; Τι σου έκανε εντύπωση;
Έμεινα δέκα μέρες. Ήρθα σε επαφή με τον πολιτισμό της. Πριν πάω εκεί, με είχε καλέσει ο πρέσβης της Νοτίου Κορέας στην Ελλάδα για να με συγχαρεί, καθώς είχε μάθει από τα κορεάτικα μέσα ενημέρωσης για την πρωτιά μου μεταξύ 920 πολύ αξιόλογων συμμετεχόντων συνθετών. Ο πρέσβης, ένας άνθρωπος ευγενικός, όπως και όλοι στην πρεσβεία, με υποδέχτηκε σαν ήρωα, κάτι για το οποίο δεν ήμουν προετοιμασμένος. Είχα κατανοήσει, βέβαια, τη σπουδαιότητα του γεγονότος, αλλά και στην Ελλάδα κάνεις σπουδαία πράγματα και δεν σου δίνουν σημασία.
Εδώ στην Ελλάδα δεν έχουμε συνηθίσει να επιβραβεύουμε. Αυτοί οι άνθρωποι ξέρουν να εκτιμούν, και στις Φιλιππίνες και στη Νότια Κορέα. Όταν φτάσαμε στο αεροδρόμιο της Κορέας, εξεπλάγην με ένα περιστατικό που μου έτυχε. Ένας Ιρανός πανεπιστημιακός μου είπε ότι ταξίδεψε στην Κορέα για να με δει. Με συνεχάρη και μου ζήτησε αυτόγραφο!
Από τη Σεούλ με πήγαν στην πόλη Τζαντζού, όπου υπήρχαν παντού αφίσες με τη φωτογραφία μου. Στους δρόμους οι περαστικοί με σταματούσαν για αυτόγραφα. Η διοργάνωση ήταν από τον κυβερνητικό φορέα «Tzantzou cultural foundation» και μας είχαν ετοιμάσει θερμή υποδοχή σε μένα και στους άλλους τρεις συνθέτες που πήραν τα επόμενα τρία βραβεία. Καθημερινά είχα πρόβες με την ορχήστρα.
Τη διεύθυνση της ορχήστρας την είχες εσύ;
Όχι, αυτό είναι έργο του μαέστρου. Η ορχήστρα ήταν εκατό άτομα. Γυναίκες και μόνο δυο άντρες. Η συναυλία έγινε σε έναν χώρο σαν το Μέγαρο Μουσικής. Ήταν μικρός χώρος, αλλά ασφυκτικά γεμάτος. Μου είπαν ότι του χρόνου μπορεί να γίνει σε μεγαλύτερο και ανοιχτό μέρος, ίσως εκεί που βρίσκεται το μνημείο. Μετά τη συναυλία έγινε ένα πάρτι με τους συντελεστές, όπου τους κάναμε μια έκπληξη και παίξαμε ελληνική μουσική με τον μπαγλαμά μου και μια κιθάρα που ζητήσαμε να μας φέρουν.
Με την αρμενική μουσική έχεις ασχοληθεί;
Πιο πολύ με την εκκλησιαστική αρμενική μουσική, καθώς ήμασταν με τον αδελφό μου ψάλτες στην αρμενική εκκλησία Σουρπ Αγκόπ της Κοκκινιάς και έχουμε πολλά ακούσματα.
Πολλές φορές αντλώ έμπνευση και μπορεί να τα χρησιμοποιώ και χωρίς να το καταλαβαίνω. Βάζω μέσα στα κομμάτια μου στοιχεία από αυτήν την μουσική. Δεν έχω κάνει κάτι εξειδικευμένο. Έχω κάποιους στόχους για το μέλλον, αλλά θέλουν χρόνο.
|
