Στον Μίκυ Μοβσεσιάν

Μάιος- Αύγουστος 2021, τεύχος 107

Ο Αρτούρ Χατσατριάν γεννήθηκε τον Μάρτιο του 1984 στην Αρμενία, στο Αρντασάντ. Στα 16 του χρόνια έμαθε κομμωτική, με την οποία και ασχολήθηκε έως τα 18 του χρόνια, οπότε πήγε στρατιώτης. Μετά την ολοκλήρωση της διετούς στρατιωτικής του θητείας το 2004 στο Μανταγίς, στα περίχωρα του Αρτσάχ, μαθήτευσε και έπειτα δούλεψε ως σιδηρουργός μέχρι το 2005, οπότε και ήρθε στην Ελλάδα, κοντά στη μητέρα του, η οποία ήταν εδώ από το 1996. Εδώ γεννήθηκε και ο γιος του το 2010.

Κατά την παραμονή του στην Ελλάδα δούλεψε σε ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις στην Πάρο μέχρι το 2011, και ύστερα επέστρεψαν οικογενειακώς στην Αρμενία. Το 2015 διέμενε στη Ρωσία, όπου διατηρούσε ιδιωτικό συνεργείο σιδηρουργίας και, όταν γύρισε στην Αρμενία το 2016, κατατάχθηκε στον στρατό. Μετά τον πόλεμο στο Αρτσάχ, έχει πλέον επιστρέψει στην Ελλάδα και εργάζεται σε μια εταιρεία επιπλοποιίας στη Μήλο.

Η ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Αρτσάχ από το Αζερμπαϊτζάν το 1991 έθεσε το σημείο εκκίνησης μιας μακράς σειράς ενόπλων συγκρούσεων μεταξύ της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν. Η τελευταία από αυτές, στα τέλη Σεπτεμβρίου του 2020, σηματοδότησε την κορύφωση των εντάσεων στην περιοχή, που οδήγησε στη θέσπιση στρατιωτικού νόμου στις δύο χώρες. Μετά τους πρώτους βομβαρδισμούς της πρωτεύουσας Στεπανακέρτ, ο πρωθυπουργός της Αρμενίας ανακοίνωσε πλήρη επιστράτευση. Η σύρραξη έληξε με ειρηνευτική συμφωνία και παράδοση εδαφών του Αρτσάχ στο Αζερμπαϊτζάν, έκβαση που δεν ικανοποιεί καθόλου τους Αρμένιους, οι οποίοι κάνουν λόγο για προδοσία.

Ο Αρτούρ Χατσατριάν, που βρέθηκε στην καρδιά των πολεμικών επιχειρήσεων, παραχώρησε συνέντευξη στο περιοδικό μας.

Ήσουν ένας από τους Αρμένιους που βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή στο Αρτσάχ τον φθινόπωρο του 2020. Πώς έφτασες να συμμετέχεις σε αυτόν τον πόλεμο;

Το 2020, όταν ξέσπασε ο πόλεμος μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν, το συμβόλαιό μου με τον αρμενικό στρατό δεν είχε λήξει ακόμα. Αν και μπορούσα να επιλέξω να μην συμμετάσχω, η επιθυμία μου να βοηθήσω την πατρίδα μου σε αυτή τη δύσκολη καμπή ήταν πολύ μεγάλη. Έτσι, παρέμεινα και ζήτησα να πάω στο μέτωπο, όπως έκαναν και όλοι οι συνάδελφοί μου.

Από μικρό παιδί γοητευόμουν με την ιδέα να συμμετέχω σε οτιδήποτε υπέρ της πατρίδας μου. Ήμουν μικρό παιδί όταν είχε γίνει ο πόλεμος του Αρτσάχ, και αργότερα θυμάμαι πόσο θαύμαζα τον Μόντε Μελκονιάν, για τον οποίο είχα ακούσει τόσα και τόσα που διαδίδονταν στόμα με στόμα από τον λαό αλλά και από τους θείους μου, που υπήρξαν σύντροφοί του στον πόλεμο. Μάλιστα, πολλοί μου έχουν πει ότι μοιάζουμε με τον Μόντε, ότι η συμπεριφορά μου τον θυμίζει…

Η συμμετοχή στον πόλεμο ήταν συγκινητική, τόσο από τους νέους της Αρμενίας όσο και από εθελοντές από πολλές χώρες της αρμενικής διασποράς. Γνώρισα και έναν Ελληνοαρμένιο που ήρθε στην πρώτη γραμμή (το όνομα αποσιωπάται για λόγους προστασίας προσωπικών δεδομένων).

Η διασπορά συνέδραμε με διάφορους τρόπους και έκανε αισθητή την παρουσία της στέλνοντας προμήθειες και οικονομική ενίσχυση. Η βοήθεια από την Ελλάδα σε προμήθειες ήταν επίσης σημαντική.

Με ποιον τρόπο μπορούν οι νέοι Αρμένιοι να υποστηρίξουν την Αρμενία; Είναι κάτι τέτοιο δυνατό να γίνει από μακριά;

Συσπείρωση! Αυτή είναι η καλύτερη λέξη που μπορώ να βρω. Πρέπει να γινόμαστε μια γροθιά, μια ενωμένη ομάδα ανθρώπων με κοινές αξίες, πεποιθήσεις και οράματα. Πρέπει να καταλάβουμε ότι εμείς είμαστε οι υπεύθυνοι να διαφυλάξουμε τη γη και το νερό μας.

Η βοήθεια μπορεί να έχει διάφορες μορφές. Μπορεί να είναι υλική, μπορεί να είναι ψυχική ακόμα και πνευματική. Βοήθεια είναι και ο λόγος που διασπείρεται, η γνώση που απλώνεται, οι δράσεις κάθε είδους, οι διαδηλώσεις και οι διαμαρτυρίες, η ευαισθητοποίηση της παγκόσμιας κοινής γνώμης. Η απήχηση! Έχω αρκετούς φίλους Ελληνοαρμένιους που είναι πολύ ενεργοί και παραστέκονται με κάθε τρόπο στον αγώνα της πατρίδας μας. Πρέπει, όμως, η βοήθεια να τύχει και ορθής και διαφανούς διαχείρισης. Οι κυβερνήσεις πρέπει να παραμένουν «καθαρές», μακριά από διαπλοκές και εκφυλισμούς.

Οι πόροι που υπάρχουν στη χώρα αλλά και όσοι προέρχονται από εξωτερική βοήθεια και δωρεές πρέπει να χρησιμοποιούνται σοφά και έντιμα για την οχύρωση του κράτους. Τώρα, για παράδειγμα, φάνηκε ακόμα μια φορά πόσο σημαντική είναι η διανομή των πόρων για την ενίσχυση του στρατού και του υλικοτεχνικού εξοπλισμού.

Μπορεί να υπάρξει σοβαρή λύση στο αρμενοτουρκικό ζήτημα;

Όσον αφορά τη σχέση των δύο αυτών χωρών δεν νομίζω ότι μπορεί να αλλάξει κάτι στο μέλλον, πόσο μάλλον να βρεθεί μια λύση… Οι Τούρκοι ήταν και είναι πεισματικά εναντίον των Αρμενίων. Φοβάμαι ότι η πλειονότητα του τουρκικού λαού κατά βάθος συμφωνεί με την κυβερνητική γραμμή. Είναι δύσκολο να γίνει αλλιώς, αφού συνιστά το αποτέλεσμα μιας μακράς προπαγάνδας που αρχίζει από το σχολείο. Οι Τούρκοι μαθαίνουν από παιδιά ότι οι Αρμένιοι είναι εχθροί.

Είναι ο πόλεμος η λύση;

Κάποιες φορές, δυστυχώς, ο πόλεμος φαίνεται να είναι μονόδρομος, φαίνεται να είναι η μόνη σοβαρή λύση. Δεν θα ήθελα με τίποτα να ξαναγίνει, αλλά φοβάμαι ότι θα ξαναγίνει. Άλλωστε, παρά τις όποιες διπλωματικές ή πολιτικές απόπειρες, τα εδάφη μας εξακολουθούν να είναι καταπατημένα. Στην περίοδο του πολέμου 1988-1994 αποδείχθηκε ότι ο εχθρός είναι ξύπνιος και πανέτοιμος. Πρέπει και ανάμεσά μας, ανάμεσα στους Αρμένιους, να υπάρχει σύμπνοια. Πρέπει να σκεφτούμε και να τιμήσουμε κι εμείς τα εδάφη αυτά που μας ανήκουν και που τότε οι πρόγονοί μας πότισαν με το αίμα τους. Το Αρτσάχ είναι αρμενικό! Δεν είναι ούτε αζερικό ούτε τουρκικό. Θεός φυλάξοι, αλλά αν για οποιονδήποτε λόγο με χρειαζόταν ξανά η Αρμενία, θα ξαναπήγαινα.

Τι συναισθήματα σου γεννήθηκαν όσο βρισκόσουν στο πεδίο της μάχης;

Τα συναισθήματά μου ήταν ανάμεικτα. Ναι… Αυτό ακριβώς ήταν! Από τη μία μεριά με καταλάμβανε η θλίψη και η απελπισία όταν έχανα φίλους στη μάχη. Υπήρχε όμως και η αγωνία του τι θα συνέβαινε με την οικογένειά μου αν εγώ σκοτωνόμουν.

Ποιος θα τους φρόντιζε; Αλλά κυρίως η πικρή αίσθηση ότι δεν θα ξαναέβλεπα τον γιο μου. Όταν τα πράγματα γίνονταν δύσκολα, περνούσαν αστραπιαία μπροστά από τα μάτια μου όλες αυτές οι σκέψεις και οι εικόνες των δικών μου ανθρώπων...

Αυτή ακριβώς όμως η λαχτάρα για την οικογένειά μου με βοήθησε να σκέφτομαι ότι δεν θα το βάλω κάτω, δεν θα αφήσω κανέναν εχθρό να πλησιάσει και θα μείνω ζωντανός για να ξαναδώ το παιδί μου! Παράλληλα, όμως, είχα και μια αίσθηση δύναμης και αισιοδοξίας ότι κάνω το καλύτερο που μπορώ για να βοηθήσω την πατρίδα μου. Υπήρχε αυτή η ομοψυχία που μας τόνωνε να προωθήσουμε το αρμενικό στοιχείο και να τοποθετήσουμε τη σημαία μας εκεί όπου ανήκει!

Η απέναντι πλευρά των Αζέρων έφερε Τούρκους και μισθοφόρους φανατικούς ισλαμιστές από τη Συρία να πολεμήσουν μαζί τους. Ήμασταν πεζοί, πρόσωπο με πρόσωπο, 10 Αρμένιοι εναντίον 100 και 200 Αζέρων, αλλά υπήρχε μία διαφορά. Δεν πολεμάς με την ψυχή σου όταν δεν πρόκειται για τη δική σου γη. Μετατρέπεται σε ένα θέμα ψυχρά επαγγελματικό. Δεν περίμεναν να αντικρίσουν τόσο σθεναρή αντίσταση από εμάς. Ωστόσο, η έκβαση ήταν αποκαρδιωτική. Ήμασταν λιγότεροι. Το ίδιο και ο εξοπλισμός μας. Ο πόλεμος αυτός ξεπουλήθηκε. Βασικά, είχε αρχίσει να ξεπουλιέται ήδη από το 2010, για όσους καταλαβαίνουν…

Είχες, λοιπόν, φίλους που έχασες στο μέτωπο. Θέλεις να μιλήσεις γι’ αυτό;

Έχασα πολλούς. Σε τέτοιες συνθήκες δένεσαι εύκολα, κάνεις πολλούς φίλους. Το χειρότερο για μένα ήταν όταν έμαθα ότι σκοτώθηκε ο κολλητός μου, ο Αρά. Τον φωνάζαμε Αρά φερσέρ, επειδή ήταν τραυματιοφορέας. Είχε πάει σε άλλο μέτωπο να περισυλλέξει τραυματίες, όταν σημειώθηκε μια επίθεση εναντίον τους. Έμεινε στη θέση του υπερασπίζοντας τους υπόλοιπους τραυματιοφορείς όσο απομάκρυναν τους τραυματίες, ώσπου τελείωσαν οι σφαίρες του και υπέκυψε. Ο Αρά θυσιάστηκε! Ήταν η κόλασή μας εκεί…

Τι εύχεσαι για το μέλλον της Αρμενίας και ποιο είναι το όραμά σου για την πατρίδα;

Ευχή για την πατρίδα… Ειρήνη, ναι ειρήνη! Να μην κλάψει άλλη μάνα για τον χαμό του παιδιού της. Να παραμείνουμε δυνατοί και μονιασμένοι, ώστε να βελτιώσουμε και να εξελίξουμε την πατρίδα μας. Να της επιτρέψουμε πρώτα να ανθίσει και ύστερα να τη χαρούμε. Να εκπληρώσουμε το χρέος μας απέναντι στους προγόνους μας, το χρέος του αίματος των αδερφών μας. Να μάθει ο κόσμος όλος ότι ο Αρμένιος δεν «σπάει».

Θα δεις, θα έρθει η μέρα που θα βγούμε νικητές!

Tweet

Share