Το Νοέμβριο του 2017 η διακεκριμένη δημοσιογράφος Μαρία Καρχιλάκη παρουσίασε στο cnn.gr το ντοκιμαντέρ «Ναγκόρνο Καραμπάχ: στον μαύρο κήπο του Καυκάσου». Είναι ένα ντοκιμαντέρ για την σημερινή κατάσταση στην περιοχή που σχοινοβατεί, χρόνια πολλά τώρα ανάμεσα στον πόλεμο και την ειρήνη. Η δημοσιογράφος εκτός από τις επίσημες συναντήσεις με την πολιτική ηγεσία της χώρας, προσέγγισε ζήτημα μέσα από ανθρώπινες ιστορίες και αφηγήσεις δίνοντας μας μια ολοκληρωμένη εικόνα της καθημερινότητας στο Καραμπάχ. Στο ντοκιμαντέρ παρουσιάζεται με αντικειμενικότητα η ιστορία της σύνθετης και περίπλοκης πολυετούς κρίσης στον εύφλεκτο Καύκασο. Εμείς είχαμε μια ενδιαφέρουσα συνομιλία με την δημοσιογράφο για την εμπειρία της στην περιοχή την οποία και σας παρουσιάζουμε.
Στον Μάικ Τσιλιγκιριάν Νοέμβριος 2017-Ιανουάριος 2018, τεύχος 95
Ποιες είναι οι εντυπώσεις σας από την επίσκεψή σας στην περιοχή; Το Ναγκόρνο Καραμπάχ είναι ένας μικρός και ταλαιπωρημένος τόπος. Έχει δομήσει πολύ διακριτή ταυτότητα, η οποία με τη σειρά της αντανακλάται στο λαό του. Οι άνθρωποι στο Καραμπάχ είναι δοτικοί, γενναιόδωροι, ανοιχτόκαρδοι κι ακριβώς εξαιτίας της πολυτάραχης ιστορίας του τόπου τους έχουν -και το λέω με μια δόση ...ζήλειας αυτό- μοναδική ικανότητα να ζουν στο παρόν και να γεύονται το «τώρα».
Το ντοκιμαντέρ σας εστιάζει και στις ανθρώπινες ιστορίες δίνοντας μια διαφορετική προσέγγιση στο ζήτημα. Μπορείτε να μας περιγράψετε την ψυχολογία και το κλίμα που επικρατεί στους πολίτες του Ναγκόρνο Καραμπάχ; Αναζητώντας τρόπο να αποδώσω, στο ντοκιμαντέρ αυτό που έβλεπα και ζούσα τις μέρες που ήμουν εκεί, την έντονη δηλαδή, στρατιωτική παρουσία σ’ ένα, κατ’ τ’ άλλα, πολύβουο αστικό περιβάλλον όπου ο κόσμος ασχολείται με τις δουλειές και την καθημερινότητά του, κατέληξα στη σύνοψη ότι οι άνθρωποι στο Καραμπάχ «ζουν με τον πόλεμο, πορεύονται με την ειρήνη». Αυτό πιστοποιείται και από το γεγονός ότι παρότι το Καραμπάχ είναι μια από τις πιο στρατιωτικοποιημένες περιοχές στη γη, ούτε τεράστιο στρατόπεδο είναι ούτε στρατιωτικός νόμος επικρατεί εκεί. Το «χακί» του στρατού είναι απολύτως ενσωματωμένο στο καθημερινό γίγνεσθαι και υποδηλώνει την ετοιμότητα του πληθυσμού να αντιδράσει αυτοστιγμεί σε οποιαδήποτε απειλή.
Η επίθεση τον Απρίλιο του 2016, και οι ολοένα κλιμακούμενες ανακοινώσεις, που θυμίζουν πολεμικό σάλπισμα εκ μέρους του Αζερμπαϊτζάν έχουν προφανώς αποσταθεροποιητικό χαρακτήρα. Πώς εκλαμβάνεται η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί από την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της χώρας; Θα σας μεταφέρω αυτά που μου είπαν ο επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων και ο πρόεδρος της Βουλής. Όπως μου είπε, λοιπόν, ο αντιστράτηγος Λεβόν Μνατσακανιάν, «από τη στιγμή που υπάρχουν όπλα και στρατοί στην περιοχή και υφίσταται σύγκρουση, ακόμη και μικρή στρατιωτική εμπλοκή μπορεί να πυροδοτήσει επανέναρξη των εχθροπραξιών. Το έχουμε συνειδητοποιήσει και βρισκόμαστε σε ετοιμότητα». Ο δε Πρόεδρος της Βουλής, Ασότ Γκουλιάν, τόνισε ότι τα γεγονότα του ’16 ριζοσπαστικοποίησαν την κοινωνία με αποτέλεσμα να «προσεγγίζει πολύ αυστηρά πλέον τις λύσεις που προτείνονται».
Ποια είναι η γνώμη σας για το μέλλον αυτής της περιοχής; Για να έχει μέλλον πρέπει να επιλυθεί οριστικά η διαμάχη. Διαφορετικά οι άνθρωποι θα επιβιώνουν μεν αλλά δεν θα μεγαλουργούν.
Τι ανταπόκριση είχε το ντοκιμαντέρ στον κόσμο; Πολύ μεγάλη. Κι αυτό που μου έκανε εντύπωση είναι η απήχησή του και στο εξωτερικό, παρότι η αφήγηση είναι στα ελληνικά.
Ποια ήταν η αντίδραση του Μπακού μετά την προβολή του ντοκιμαντέρ σας; O εκπρόσωπος τύπου του ΥΠΕΞ του Αζερμπαϊτζάν κατήγγειλε ότι το ρεπορτάζ μου είναι μεροληπτικό, μονόπλευρο, διαστρεβλώνει την ουσία της σύγκρουσης και πως έγινε επί τη βάσει εμπορικών όρων κατά παραγγελία του Υπουργείου Άμυνας της Αρμενίας. Δεν ξέρω αν πράγματι πιστεύει αυτά που είπε. Αν όντως τα πιστεύει μάλλον πρέπει να ξαναδεί το ντοκιμαντέρ πιο προσεκτικά.
Σε τι θεωρείτε ότι στοχεύει η κυβέρνηση του Μπακού και τι κατάφερε; Πιθανολογώ ότι δεν επιθυμεί να επισκέπτονται οι δημοσιογράφοι το Καραμπάχ. Αν πράγματι αυτή είναι η επιδίωξη, δεν νομίζω ότι θα τα καταφέρει.
Υπήρξε κάτι που σας εντυπωσίασε κατά την επίσκεψή σας στο Ναγκόρνο Καραμπάχ; Η μικρή Ελλάδα που συνάντησα στο διαμέρισμα της Νίνας στο Σουσί. Μας καλωσόρισε στα ποντιακά, μας αποχαιρέτησε τραγουδιστά με Μίκη Θεοδωράκη. Αφήστε δε που την περισσότερη ώρα που ήμαστε μαζί έπρεπε να καταβάλλουμε μεγάλη προσπάθεια να την πείσουμε ότι δεν χρειάζεται να μας ετοιμάσει μεσημεριανό. Συμβιβάστηκε, τελικώς, αλλά τα φρούτα δεν τα γλυτώσαμε...
|