(Υπουργός Παιδείας του Ναγκόρνο Καραμπάχ)

Στην: Χριψιμέ Χαρουτιουνιάν – Γιαγουπιάν

Τεύχος: Mάιος-Ιούνιος 2009

Ο Βλαντίκ Χατσαντριάν έχει γεννηθεί το 1961 στην περιοχή Μαρντακέρτ, στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. Έχει σπουδάσει στο πανεπιστήμιο του Στεπανακέρτ και είναι καθηγητής φυσικής. Κατά την περίοδο του πολέμου με το Αζερμπαϊτζάν, συμμετείχε στις ομάδες περιφρούρησης και προστασίας της περιοχής του, όπου τραυματίστηκε δυο φορές. Από το 2004 φέρει το βαθμό του στρατηγού. Το 2007 ανέλαβε τη θέση του υπουργού Παιδείας του Ναγκόρνο Καραμπάχ.

Στόχος μας είναι η χάραξη μιας εκπαιδευτικής πολιτικής παράλληλης με αυτές των ευρωπαϊκών χωρών

Το θέμα της εκπαίδευσης στην αυτόνομη δημοκρατία του Ναγκόρνο Καραμπάχ παρουσιάζει σίγουρα μεγάλο ενδιαφέρον. Ας μην ξεχνάμε ότι εκεί το 97% των κατοίκων -ανδρών και γυναικών- έχει λάβει τη στοιχειώδη εκπαίδευση, ενώ ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό της νεολαίας φοιτά στα πανεπιστήμια της πρωτεύουσας Στεπανακέρτ και της Αρμενίας. Ας μη λησμονούμε, ότι το υψηλό αυτό ποσοστό ασφαλώς οφείλεται στην πολύχρονη σοβιετική κηδεμονία, η οποία είχε επιβάλει ένα άριστο και καλά οργανωμένο εκπαιδευτικό σύστημα. Η κατάσταση που επικρατεί σήμερα, όμως, στον τομέα της παιδείας είναι σχετικά υποβαθμισμένη, καθώς το νεοσύστατο κράτος ενεπλάκη επί μακρόν σε πολεμική σύρραξη με το γειτονικό Αζερμπαϊτζάν. Το γεγονός αυτό έχει διαμορφώσει ένα ιδιότυπο μοντέλο στοιχειώδους εκπαίδευσης, όπου σχολείο και στρατιωτικές κατασκηνώσεις συμπορεύονται ομαλά. Με την πάροδο των χρόνων η οργανωτική εμπειρία αυξάνεται το ίδιο και ο προϋπολογισμός που διατίθεται στον τομέα της παιδείας, ενώ οι επαφές του υπουργείου Παιδείας με χώρες και συστήματα ευρωπαϊκά αποφέρουν σταδιακά τους καρπούς τους.

Περισσότερες πληροφορίες για το εκπαιδευτικό σύστημα του Ναγκόρνο Καραμπάχ μάς έδωσε ο υπουργός Παιδείας της αυτόνομης δημοκρατίας Βλαντίκ Χατσαντριάν, ο οποίος έχει υπηρετήσει τη χώρα του με τη διπλή ιδιότητα του καθηγητή και του στρατιωτικού.

Το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας

Η υποχρεωτική εκπαίδευση διαρκεί οκτώ χρόνια, ενώ στη συνέχεια ακολουθούν άλλα τρία χρόνια προαιρετικής εκπαίδευσης. Χαρακτηριστικό της εκπαιδευτικής διαδικασίας της χώρας είναι ότι δεν υπάρχει διάκριση μεταξύ πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, αλλά ολόκληρη η υποχρεωτική παιδεία παρέχεται σε μιας μόνο βαθμίδας σχολεία. Τα παιδιά που δεν επιθυμούν να συνεχίσουν το σχολείο μετά τα χρόνια υποχρεωτικής εκπαίδευσης μπορούν να παρακολουθήσουν τεχνολογικές ή επαγγελματικές σχολές και να καταρτιστούν επαγγελματικά.

Σήμερα οι προσπάθειες της πολιτείας στο Καραμπάχ επικεντρώνονται στα θέματα ανάπτυξης της περιοχής. Γνωρίζουμε όμως ότι το πρώτο και σημαντικό βήμα είναι άρρηκτα δεμένο με την πρόοδο της παιδείας και γενικότερα της εκπαίδευσης. Το 17% του κρατικού προϋπολογισμού διατίθεται στην παιδεία, ενώ για το επόμενο έτος προγραμματίζεται αύξηση του ποσοστού, ώστε να καλυφθούν αυξήσεις σε μισθούς γύρω στο 29%. Είναι οπωσδήποτε πολλά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε, κυρίως σχετικά με ελλείψεις σε κτιριακή, εργαστηριακή υποδομή, όπως επίσης προβλήματα θέρμανσης των σχολείων, ακόμη και ελλείψεις σε πρωταρχικές ανάγκες, όπως θρανία και υπολογιστές. Ένας βασικός παράγοντας αναβάθμισης, λοιπόν, της δημόσιας εκπαίδευσης είναι η βελτίωση της κτιριακής υποδομής. Πολλά σχολεία λειτουργούν ακόμη σε πολύ παλιά και ασυντήρητα κτίρια, άλλα στεγάζονται σε αίθουσες που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις στέγασης ή είναι ακατάλληλα από άποψη υλικοτεχνικής υποδομής.

Είναι σημαντικό να τονιστεί, ότι το εκπαιδευτικό μας σύστημα στο σύνολό του στηρίζεται στους κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά στο εκπαιδευτικό προσωπικό, τον αριθμό των πτυχιούχων, το μέγεθος των τάξεων, τα χαρακτηριστικά των φοιτητών, ακόμη και τη συμμετοχή των ενηλίκων στη δια βίου εκπαίδευση. Στόχος μας είναι η χάραξη μιας εκπαιδευτικής πολιτικής παράλληλης με αυτές των ευρωπαϊκών χωρών.

Ποιες σπουδές επιλέγουν οι νέοι;

Οι επιλογές των νέων αποτελούν ως επί το πλείστον κατάλοιπο άλλων εποχών και κοινωνικών συνταγών. Βλέπουμε δηλαδή μέχρι και σήμερα τις οικογένειες να θέλουν να δουν τα παιδιά τους δικηγόρους ή οικονομολόγους. Έτσι, μια μεγάλη μερίδα της νεολαίας προσανατολίζεται σε αυτούς τους κλάδους. Είμαστε όμως μια μικρή χώρα που αντιμετωπίζει προβλήματα κυρίως σε θέματα ανάπτυξης και νέων πηγών απασχόλησης. Είναι φυσικό ότι όλοι αυτοί οι νέοι που θα αποφοιτήσουν ως δικηγόροι ή οικονομολόγοι δεν θα βρουν απασχόληση στον τομέα της εκπαίδευσής τους, επομένως ή θα ασχοληθούν με άλλες δουλειές ή θα εγκαταλείψουν τη χώρα. Στόχος του υπουργείου μας ήταν και είναι ο επαναπροσδιορισμός των κοινωνικών αναγκών με την παράλληλη ανάπτυξη των καινοτόμων δράσεων, με στόχο τη δημιουργία του κατάλληλου περιβάλλοντος για την ανάπτυξη παραγωγικών δραστηριοτήτων, όπως επίσης και την προώθηση νέων ιδεών και αντιλήψεων στην κοινωνία της δημοκρατίας μας. Ακόμη, στόχος μας είναι η εξασφάλιση ίσων ευκαιριών για όλους στην αγορά εργασίας.

Αξιοποίηση τεχνολογίας και επιστημονική κατάρτιση

Ένα ακόμη σημαντικό στοίχημα είναι η αξιοποίηση τεχνολογίας σε θέματα περιβάλλοντος, γεωθερμίας, χωροταξίας, αγροτικής ανάπτυξης κλπ., που χρειάζονται ανάλογη τεχνογνωσία και προσωπικό το οποίο θα θέσει τα θεμέλια των κλάδων αυτών και θα πείσει την κοινωνία για την ωφέλεια και χρηστικότητά τους, εξασφαλίζοντας μακροπρόθεσμα ένα νέο δυναμικό ανθρώπων με υψηλή επιστημονική κατάρτιση.

Για να προετοιμαστεί σωστά η ανάλογη υποδομή πραγματοποιούνται μελέτες σκοπιμότητας, ώστε η επαγγελματική κατάρτιση να ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες της χώρας. Μεγάλη σημασία δίνεται στην ανάπτυξη και χρήση νέων τεχνολογιών κυρίως στην περιφέρεια, στον αγροτικό τομέα, όπως και στη μέγιστη εκμετάλλευση των δυνατοτήτων τηλεκπαίδευσης σε συνεργασία με τα Πανεπιστήμια της Αρμενίας. Είναι θέμα χρόνου να επιτευχθεί περαιτέρω πρόσβαση στο διαδίκτυο, σε προγράμματα ευρυζωνικών δικτύων, βιβλιοθηκών και άλλων μέσων.

Ένα μεγάλο στοίχημα που καλείται να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση είναι η ανάδειξη και οικονομική ενίσχυση της πρακτικής εργασίας των αποφοίτων, με ιδιαίτερα κίνητρα για απασχόληση στις απομακρυσμένες και παραμεθόριες περιοχές.

Ανάπτυξη μετά τον πόλεμο

Ο πληθυσμός τους Ναγκόρνο Καραμπάχ έχει συνεχώς στη μνήμη του τις ένοπλες συγκρούσεις που ξεκίνησαν το 1986 με τους Αζέρους, ενώ μέχρι σήμερα συνεχίζονται οι προκλήσεις από το Αζερμπαϊτζάν και αποτελούν κοινή πρακτική οι συχνότατες ένοπλες συγκρούσεις παρά τη συμφωνία της εκεχειρίας.

Ο στρατός της χώρας, καλά εκπαιδευμένος και εξοπλισμένος, έλαβε ενεργά μέρος στον πόλεμο κατά του Αζερμπαϊτζάν αποκτώντας παράλληλα μεγάλη πολεμική πείρα. Σήμερα ο στρατός του Καραμπάχ διαθέτει υψηλόβαθμα καλά εκπαιδευμένα στελέχη και άριστο εξοπλισμό. Η συντριπτική πλειοψηφία των αντρών του Καραμπάχ έχει υπηρετήσει στο στρατό κατά τη διάρκεια του πολέμου με το Αζερμπαϊτζάν. Παράλληλα με την ανάπτυξη της χώρας ο λαός του Καραμπάχ συνεχίζει να βρίσκεται σε επιφυλακή, γνωρίζοντας πως η εκεχειρία είναι ρευστή. Γι’ αυτό και οι αρχές φροντίζουν να παρέχουν στη νεολαία τα εφόδια που απαιτούνται, προκειμένου να διακριθούν στην εργασία τους, ενώ συγχρόνως τους εκπαιδεύουν, ώστε να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά οποιαδήποτε ενδεχομένη εδαφική απειλή.

Οι Έλληνες του Καραμπάχ

Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργού Παιδείας του Καραμπάχ, στο στρατό της χώρας εντάχθηκαν και Έλληνες. Υπήρχαν, επίσης, περιπτώσεις Ελλήνων από τη Γεωργία που κατατάχθηκαν εθελοντικά στο στρατό του Καραμπάχ για να βοηθήσουν με αυτό τον τρόπο τον ελληνικό πληθυσμό της περιοχής που κινδύνευε. Από αυτούς αναδείχτηκαν ακόμα και ήρωες πολέμου. Τον Αύγουστο του 1992, σε επιθέσεις των Αζέρων, καταστράφηκαν πολλά χωριά μεταξύ των οποίων και το Μεχμανά, το χωριό όπου μεγάλο μέρος των κατοίκων έχει ελληνική καταγωγή. Για οκτώ μήνες το ελληνικό χωριό μαζί με πολλά αρμενικά ήταν στα χέρια των Αζέρων. Τελικά, Αρμένιοι και Έλληνες κατάφεραν να εκδιώξουν τους επιτιθέμενους. Οι Έλληνες κάτοικοι της περιοχής στην πλειονότητά τους έγιναν πρόσφυγες. Οι περισσότεροι κατέφυγαν στην πρωτεύουσα Στεπανακέρτ, στην Αρμενία και στη νότια Ρωσία. Στο χωριό παραμένει σήμερα μια μικρή κοινότητα.

Tweet

Share