Πηγή: ARMENIANWEEKLY
Νανόρ Μπαρσουμιάν

Mετάφραση:Ραζμίκ Αγαμπατιάν

Τεύχος: Μάιος-Ιούνιος 2010

Στις 10 Μαρτίου, η Αμερικανική Πρεσβεία της Αρμενίας, βράβευσε και τίμησε για πρώτη φορά την Μαριάμ Σουχουντιάν ως μια ξεχωριστή και θαρραλέα γυναίκα. Στο λόγο που εκφώνησε η πρέσβειρα των Η.Π.Α. Μαρί Λ. Γιοβάνοβιτς εξήρε την Μαριάμ για τον πολιτικό ακτιβισμό της και τις περιβαλλοντικές ευαισθησίες της, διότι «…έχει αγωνιστεί υπέρ της προστασίας των δασών, του φυσικού περιβάλλοντος και της πανίδας της Αρμενίας. Παράλληλα, έχει εργαστεί εθελοντικά σε πολλά σχολεία για παιδιά με ειδικές ανάγκες. Όταν δε, βρέθηκε αντιμέτωπη με την παιδική κακοποίηση στο εκπαιδευτήριο της περιοχής Νουμπαρασέν και τη σύσσωμη αδιαφορία ολόκληρης της κοινωνίας, δεν δίστασε να καταγγείλει την ειδεχθή κατάσταση που επικρατούσε. Και δεν το έκανε μόνο για τα συγκεκριμένα κακοποιημένα παιδιά και σίγουρα ούτε για προσωπικό της όφελος, αλλά για χάρη της δικαιοσύνης, για τα δικαιώματα των παιδιών, για το μέλλον της Αρμενίας και για να ζει σε μια χώρα η οποία θα χαρακτηρίζεται από δικαιοκρατία».

Παρ’ όλα αυτά, ο δρόμος της Σουχουντιάν δεν ήταν ποτέ εύκολος. Όλα ξεκίνησαν το Νοέμβριο του 2008, όταν πήρε την πρωτοβουλία να δημοσιεύσει τις καταγγελίες μερικών μαθητών του 11ου σχολείου του Νουμπαρασέν, ότι είχαν κακοποιηθεί σεξουαλικά από ένα δάσκαλο.

Η συνέχεια, δυστυχώς ήταν πολύ απογοητευτική για την 29χρονη ακτιβίστρια.

Τον Αύγουστο του 2009 κατηγορήθηκε για εσκεμμένη συκοφαντική δυσφήμιση με σκοπό να αποκομίσει προσωπικά οφέλη εις βάρος του δασκάλου.

Δυστυχώς, τη στιγμή, που παραλάμβανε το βραβείο από τα χέρια της πρέσβειρας των Η.Π.Α. οι κατηγορίες δεν είχαν ακόμη αναιρεθεί. Μόλις μια μέρα μετά, στις 11 Μαρτίου, οι δικαστικές αρχές ανακοίνωσαν ότι η υπόθεση της Μαριάμ Σουχουντιάν έχει μπει, και επισήμως πλέον, στο αρχείο σημειώνοντας ότι οι κατηγορίες εναντίον της δεν ευσταθούν!

Δυστυχώς στην Αρμενία - όπως και σε πολλά μέρη του κόσμου - είναι σύνηθες τα θύματα που έχουν υποστεί σεξουαλική κακοποίηση να μην ενθαρρύνονται να μιλήσουν για την τραυματική εμπειρία τους ή ακόμη και να τρομοκρατούνται από το γεγονός ότι θα τους απορρίψει όλη η κοινωνία και ότι θα «αυτο-αμαυρώσουν» την τιμή τους. Σε αυτό το ευρύτερα ασφυκτικό περιβάλλον έπρεπε η Σουχουντιάν να σπάσει τη συνενοχή της σιωπής και μέσω της Αρμενικής Δημόσιας Τηλεόρασης διέδωσε τις σοκαριστικές ανακαλύψεις, που είχε την «τύχη» να κάνει σε ένα από τα σχολεία της Αρμενίας.

Το Χρονικό

Η Σουχουντιάν ήταν μέλος ομάδας εθελοντών που εργαζόταν στο 11ο Σχολείο του Νουμπαρασέν - για παιδιά με ειδικές ανάγκες - στα πλαίσια του προγράμματος «10 Καλύτερα Σχολεία» των Ηνωμένων Εθνών. Σκοπός του ήταν η βελτίωση της εκπαίδευσης και των συνθηκών υγιεινής των σχολείων, και η ουσιαστικότερη φροντίδα των μαθητών. Το λυπηρό της υπόθεσης είναι ότι οι εθελοντές διαπίστωσαν, πέραν των πολλών παρατυπιών, πως πολλοί από τους μαθητές δεν αντιμετώπιζαν κάποιο πρόβλημα και ότι είχαν εντολές να παριστάνουν ψευδώς ότι έχρηζαν ειδικής μεταχείρισης και περίθαλψης. Επίσης παρατηρήθηκε, ότι πολλά παιδιά υποχρεώνονταν να δουλεύουν παράνομα και αμισθί ως υπηρέτες στα σπίτια του διευθυντή και μελών του προσωπικού.

Κατά το παρελθόν, ο ψυχίατρος Χαρουτιούν Μινασιάν είχε ήδη αναφέρει στην Αρμενική Δημόσια Τηλεόραση πως όσο εργαζόταν στο εκπαιδευτήριο του Νουμπαρασέν, είχε επανειλημμένα λάβει εντολές να «βαφτίσει» κάποια παιδιά ως ψυχικά ασθενή, καθώς ο διευθυντής φοβόταν ότι ο αριθμός των μαθητών θα μειωνόταν και πως έτσι θα κινδύνευε να κλείσει το σχολείο. Είναι χαρακτηριστικό, ότι ο αριθμός των μαθητών που εγγράφεται σε σχολεία για παιδιά με ειδικές ανάγκες, τα τελευταία χρόνια έχει μειωθεί από 12.000 σε 5.000. Επίσης, είθισται παιδιά φτωχών οικογενειών να φοιτούν σε τέτοιου είδους εκπαιδευτήρια προκειμένου να επωφελούνται από τα τρόφιμα και τον ρουχισμό που παρέχονται από τα συγκεκριμένα σχολεία στους μαθητές. Για παράδειγμα, σε ένα σχολείο που αναλάμβανε παιδιά τυφλά ή με προβλήματα όρασης, το 60% των μαθητών ήταν απολύτως υγιές. Αν συνυπολογιστεί και το γεγονός, ότι στα ειδικά αυτά εκπαιδευτικά ιδρύματα, το κράτος επιχορηγεί με 5.000 δολάρια το χρόνο κάθε μαθητή, τότε μπορεί να καταλάβει κανείς για ποιο λόγο διαιωνίζεται αυτός ο ανορθολογισμός από τους εκάστοτε υπεύθυνους.

Το πιο σοκαριστικό όμως απ’ όλα ήταν οι αποκαλύψεις για σεξουαλική παρενόχληση μαθητριών από ένα δάσκαλο του σχολείου. Όταν οι εθελοντές ενημέρωσαν τη διεύθυνση για το γεγονός ότι πολλά κορίτσια επανειλημμένα ανέφεραν το όνομα του δάσκαλου Λεβόν Αβακιάν, όχι όμως για καλό, απλά βρέθηκαν αντιμέτωποι με το τοίχος της αδιαφορίας. Οπότε η Σουχουντιάν πήρε την απόφαση να βιντεοσκοπήσει τις μαρτυρίες των μαθητριών και να απευθυνθεί στα ΜΜΕ.

Άρνηση

Σε μια συνέντευξή του στο τηλεοπτικό κανάλι «Χάιλουρ» διευθυντής του σχολείου απέδωσε τις κατηγορίες των παιδιών στην καλπάζουσα φαντασία τους. Τα λόγια που χρησιμοποίησε ήταν: «Η φαντασία τους δεν έχει όρια», «Δεν είναι απαραίτητο να λένε ψέματα, απλά φαντάζονται πράγματα και μετά διαδίδουν ιστορίες. Ούτε οι συγγραφείς δεν θα κατασκεύαζαν τέτοιο σενάριο».

Στη γενικότερη αναισθησία των υπευθύνων προστέθηκε και ο εκφοβισμός μιας μαθήτριας από τον κοινωνικό της περίγυρο. Υποχρεώθηκε, υπό την απειλή βίας από τη μητέρα της, να αλλάξει την αρχική της κατάθεση στο αστυνομικό τμήμα και να δηλώσει ότι η Σουχουντιάν την πίεσε «να πει αυτά τα ψεύδη». Ευτυχώς οι καταθέσεις τεσσάρων άλλων μαθητριών εναντίον του ίδιου δασκάλου διέσωσαν την κατάσταση. Το αποτέλεσμα ήταν ο Αβακιάν να υποχωρήσει από την αρχική του στάση και να παραδεχτεί την ανάμιξή του στην υπόθεση των κοριτσιών.

Τον Αύγουστο του 2009, ύστερα από εικονικές έρευνες τις αστυνομίας, προσάφθηκαν κατηγορίες στην Σουχουντιάν για «ψευδείς καταγγελίες με σκοπό το παράνομο ίδιον όφελος» με συνέπεια να βρεθεί αντιμέτωπη με το ενδεχόμενο πενταετούς φυλάκισης. Όμως τον Οκτώβριο το κατηγορητήριο άλλαξε σε «συκοφαντική δυσφήμιση», βάση του άρθρου 135 του ποινικού κώδικα που επισύρει χρηματικό πρόστιμο και μέχρι τρία χρόνια φυλάκιση. Δεν πέρασαν λίγες μέρες και η αστυνομία προσπάθησε να εξαγοράσει τη σιωπή της Σουχουντιάν και προσφέρθηκε να βάλει την υπόθεση στο αρχείο με την προϋπόθεση να παραιτούνταν από την υπόθεση των μαθητριών.

Δικαίωση

Το βραβείο της Αμερικανικής Πρεσβείας ήρθε την κατάλληλη στιγμή και ήταν το στήριγμα που τόσο καιρό χρειαζόταν η νεαρή ακτιβίστρια. Παράλληλα η εισαγγελία ανακοίνωσε ότι η αστυνομία «είχε ερμηνεύσει τα στοιχεία που είχε συγκεντρώσει με περίεργο τρόπο» και διέταξε τη διενέργεια νέας έρευνας για να εξεταστούν όλες οι πτυχές της υπόθεσης που ενδεχομένως παραβλέφθηκαν.

Η Σουχουντιάν είναι ένα από τα πιο δραστήρια μέλη της οργάνωσης «SOS Teghut» που αγωνίζεται για την προστασία του περιβάλλοντος της περιοχής Τεγκούτ. Οι υποστηρικτές της πιστεύουν ότι η πολεμική εναντίον της οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις δραστηριότητές της - οι οποίες ενοχλούν τα οικονομικά συμφέροντα εταιρειών που σκοπεύουν να αποψιλώσουν το δάσος του Τεγκούτ για να εκμεταλλευτούν τα κοιτάσματα χαλκού και μολύβδου της περιοχής.

Μόνο η ίδια η Σουχουντιάν όμως γνωρίζει πραγματικά το πως βιώνει το γεγονός ότι η αρμενική κοινότητα κρίνει τη φωνή της από «διαφορετική» οπτική. «Τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα» και «πρέπει κανείς να είναι πολύ καλά ενημερωμένος για να αποφύγει την παραπληροφόρηση. Έπειτα πρέπει να αξιολογήσει τα δεδομένα που έχει συγκεντρώσει και να βρει έναν τρόπο για να τα παρουσιάσει την κατάλληλη στιγμή. Από συναισθηματικής άποψης, οι άνθρωποι που οικιοθελώς αναλαμβάνουν αυτό το βάρος της ευθύνης θα πρέπει να ενθαρρύνουν και να στηρίξουν όσους υποφέρουν από την αδικία για να αγωνιστούν συλλογικά και να διεκδικήσουν το δίκιο τους με περισσότερες αξιώσεις».

Παρ’ όλα αυτά, δεν μπορεί κανείς να αρνηθεί το γεγονός, ότι αρκετές φορές τα ίδια τα θύματα διστάζουν να παλέψουν - ειδικά αν ο αντίπαλός τους δεν είναι συγκεκριμένα φυσικά πρόσωπα, αλλά το κοινωνικό κατεστημένο. Όπως συνέβη δηλαδή και με τις μαθήτριες του Νουμπαρασέν και «…το πιο απογοητευτικό απ’ όλα δεν ήταν η στάση των αρχών, αλλά η άρνηση των δύστυχων κοριτσιών…» τα οποία η Σουχουντιάν ήθελε ουσιαστικά να προστατεύσει.

Ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο

Τα αίτια αυτή της ανελευθερίας στη διακίνηση ιδεών και απόψεων κατά τη Μαρία Τιτιζιάν - που είναι ιδρυτικό μέλος της οργάνωσης «Συνασπισμός Γυναικών της Αρμενίας» - μπορούν να αναζητηθούν στις κληρονομημένες αγκυλώσεις του πρώην σοβιετικού καθεστώτος. «Στην περίπτωση της Σουχουντιάν όχι μόνο η πλειονότητα της κοινωνίας επέκρινε τους αγώνες της και τη σωστή άσκηση των πολιτικών ευθυνών της, αλλά και οι αρχές επιχείρησαν να της κλείσουν το στόμα διώκοντάς την ποινικά. Είναι άτυπος κανόνας, να ασκείται ψυχολογική τρομοκρατία σε οποιονδήποτε θέλει να πει την αλήθεια ή να καταγγείλει ενδεχόμενες εγκληματικές δραστηριότητες. Όσο για τα ΜΜΕ, δεν ασκούν το λειτούργημά τους με υπευθυνότητα απέναντι στην κοινωνία. Σπάνια διασταυρώνονται οι πληροφορίες, δεν γίνονται σωστές έρευνες και απουσιάζει το αντικειμενικό κριτήριο».

Από την άλλη, η Λάρα Αχαρονιάν, ιδρύτρια του Κέντρου Προστασίας Γυναικών του Ερεβάν, αναφέρει ότι «οι Αρμένιοι αποφεύγουν να συζητήσουν τέτοιου είδους θέματα και σιωπούν διότι είναι «ντροπή» να μιλάνε γι’ αυτά. Το τελευταίο διάστημα έχει αρχίσει να αλλάζει το σκηνικό και σταδιακά αρχίζουν να αποκαλύπτονται φαινόμενα παιδικής κακοποίησης, αιμομιξίες, βιασμοί… Επίσης, πρέπει να τονιστεί, ότι οι περισσότερες οικογένειες και οι πλειονότητα των γονιών δεν θέλουν να δοθεί δημοσιότητα σε περιπτώσεις που αφορούν τα παιδιά τους - ειδικά αν πρόκειται για κορίτσια - για να μην «αμαυρωθεί» το όνομά τους. Ενώ πολύ σοβαρή είναι και η έλλειψη φορέων που είτε θα παρέχουν ψυχολογική στήριξη στα θύματα είτε θα αγωνίζονται για την καταπολέμηση και πρόληψη αντίστοιχων προβληματικών εγκληματικών καταστάσεων».

Η κοινωνία όμως εξελίσσεται. Εμφανίζονται άνθρωποι σαν την Μαριάμ και παρ’ όλα τα εμπόδια η Αρμενία κάνει βήματα προς τα μπρος. Όταν ρωτήθηκε η Σουχουντιάν τι την εμπνέει, η απάντησή της ήταν: «Η φύση. Όταν αισθάνομαι εξαντλημένη, νιώθω ότι πρέπει να βγω έξω από την πόλη και γίνω μέρος του Όλου. Εμπνέομαι από τους φίλους μου, από τις «μικρές» μας νίκες, από τους ανθρώπους που μας ευχαριστούν για την προσφορά μας…».

Tweet

Share