Κερόπ Εκιζιάν Οκτώβριος- Δεκέμβριος 2020, τεύχος 105
Ίσως είναι η πιο γνωστή φυσιογνωμία στη σύγχρονη ιστορία του Αρτσάχ. Για πάνω από 30 χρόνια η μορφή του ταυτίστηκε με τον απελευθερωτικό αγώνα, με την ανοικοδόμηση και την άνθιση των απελευθερωμένων εδαφών του Αρτσάχ, καθώς και με την πρόσφατη τραγική κατάληξη του πολέμου που εξαπέλυσαν το Αζερμπαϊτζάν και η Τουρκία. Γεννημένος στην πόλη Σουμγκάιτ του Αζερμπαϊτζάν το 1954, από μικρός έδειξε έκδηλο ενδιαφέρον για τη φιλοσοφία και τις ανθρωπιστικές επιστήμες. Οι αρχικές σπουδές του στράφηκαν στα μαθηματικά και στον ηλεκτρομηχανολογικό κλάδο. Σύντομα όμως, αναζήτησε την πνευματική οδό και έγινε δεκτός στην Ανώτατη Ιερατική Σχολή του Ετσμιατζίν, απ’ όπου αποφοίτησε το 1984, και ένα χρόνο αργότερα χειροτονήθηκε αρχιμανδρίτης. Μετά από μια αξιοσημείωτη πορεία ως μεταπτυχιακός φοιτητής της Θεολογίας στο Πανεπιστήμιο του Σαν Πέτεσμπουργκ (πρώην Λένινγκραντ) και ως καθηγητής στην Ιερατική Σχολή «Κεβορκιάν» του Ετσμιατζίν, έλαβε το χρίσμα του επισκόπου το 1988. Τον Φεβρουάριο του 1988 είχε ήδη ανάψει η φλόγα του απελευθερωτικού αγώνα του Αρτσάχ, ο λαός είχε ξεσηκωθεί στους δρόμους του Στεπανακέρτ και του Γερεβάν ζητώντας την ένωση με την Αρμενία και την αποτίναξη του ζυγού από το Αζερμπαϊτζάν, που τόσα δεινά επέφερε -και συνεχίζει να επιφέρει- στον πολύπαθο λαό του Αρτσάχ. Με απόφαση του Καθολικού Πατριάρχη Βαζκέν Α΄, ο επίσκοπος Μπαρκέβ αναλαμβάνει τη Μητρόπολη του Αρτσάχ, μέσα στη δίνη του ξεσηκωμού των Αρμενίων και των σφαγών που προκάλεσαν οι Αζέροι εναντίον του αρμενικού πληθυσμού της γενέτειρας πόλης του και της πρωτεύουσας Μπακού.
Με τον σταυρό στο ένα χέρι αλλά και το όπλο στο άλλο, ο τότε μαυρογένης ξερακιανός μητροπολίτης στα 35 του χρόνια όργωσε κάθε βουνό, κάθε πεδιάδα και χωριό του Αρτσάχ, για να ξεσηκώσει και να εμψυχώσει κάθε έναν κάτοικο ξεχωριστά και να πολεμήσει για την απελευθέρωση του, ιστορικά, αρμενικού Αρτσάχ. Έπειτα από τέσσερα χρόνια, το 1994, ο πόλεμος έληξε με την απελευθέρωση όλων των εδαφών που επί δεκαετίες καταδυνάστευαν οι Αζέροι. Είναι χαρακτηριστική η σκηνή της προσευχής του επισκόπου Μπαρκέβ με τους απελευθερωτές Αρμένιους μαχητές στην πληγωμένη εκκλησία του Σωτήρος στο Σουσί. «Είμαστε μόνοι μας στον κόσμο, αλλά νικήσαμε με τη βοήθεια του Θεού… Η μόνη μας ελπίδα είναι ο Θεός και ο στρατός μας. Κάνω έκκληση σε κάθε Αρμένιο να δώσει το 1% από τους πόρους που διαθέτει, αρκεί το 1% για τον στρατό μας, και θα δείτε τι θαύματα μπορεί να κάνει…», έλεγε ο σύγχρονος Γεβόντ Γερέτς*. Μετά την απελευθέρωση του Αρτσάχ, το 1999 ο Μπαρκέβ έλαβε τον βαθμό του αρχιεπισκόπου ως ένδειξη της πολύπλευρης προσφοράς του στο δοκιμαζόμενο ποίμνιό του. Η 30χρονη πορεία του στο τιμόνι της Μητρόπολης του Αρτσάχ ήταν μια καρποφόρα περίοδος πνευματικής και ψυχικής άνθησης. Αποκατέστησε το μεσαιωνικό μοναστήρι του «Καντσασάρ» ως κέντρο φιλοσοφικής και πνευματικής παιδείας, αναστήλωσε το σύμβολο της νίκης, την εκκλησία του Σωτήρος στο Σουσί, έδωσε πνοή και υπόσταση στα ιστορικά μοναστήρια του Αμαράς και του Ντατιβάνκ και ανέγειρε εκκλησίες και πνευματικά ιδρύματα, ενώ τα τελευταία χρόνια θεμελίωσε και καθαγίασε τον Μητροπολιτικό Ναό του Στεπανακέρτ. Η προσφορά του αναγνωρίστηκε από την Αρμενία και το Αρτσάχ, καθώς έλαβε πολλά τιμητικά μετάλλια, ενώ το 2014 του απονεμήθηκε ο τίτλος του Επίτιμου Διδάκτορα από την Ακαδημία Επιστημών της Αρμενίας. Ο Μαρντιροσιάν ταξίδεψε σε πολλές χώρες και επισκέφτηκε πολλές κοινότητες της αρμενικής διασποράς. Παντού εξύψωσε το πνεύμα του ελεύθερου Αρτσάχ, ενώ όσοι τον γνώρισαν από κοντά μαγεύτηκαν από τον ηρωισμό και την καλοσύνη που εκπέμπουν τα σπινθηροβόλα μάτια του. Η τραχιά φωνή του σε ταξιδεύει στις ηρωικές μάχες πάνω στα βουνά του Αρτσάχ, εκεί όπου ήταν συμμαχητής και συνοδοιπόρος με τους θεμελιωτές του ελεύθερου Αρτσάχ. Η μοίρα τού επιφύλασσε να ζήσει τον άνισο και καταστροφικό πόλεμο που εξαπέλυσαν η Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν. Όπως και πριν από 30 χρόνια, ο μαχητής ιερωμένος ξεχύθηκε παντού προκειμένου να εμψυχώσει τους στρατιώτες. Μετά από 44 ημέρες σκληρών μαχών, τεράστιων απωλειών, βομβαρδισμών των πόλεων, των χωριών και του άμαχου πληθυσμού, ο αρχιεπίσκοπος Μπαρκέβ βίωσε με πόνο την κατάκτηση των εδαφών από τον αζερικό στρατό. Οι φωτογραφίες που εμφανίστηκαν στον τύπο και στα μέσα έδειχναν μια ξερακιανή φιγούρα, που είχε αδυνατίσει ακόμα περισσότερο, τα άλλοτε σπινθηροβόλα μάτια του ήταν γεμάτα πόνο και αγωνία… Ήταν τα σημάδια της λαβωμένης καρδιάς του, που δεν άντεξε και υπέστη καρδιακή προσβολή. Μεταφέρθηκε εσπευσμένα στις ΗΠΑ, όπου και υποβλήθηκε σε χειρουργική αποκατάσταση των λειτουργιών της καρδιάς του. Στις 19 Δεκεμβρίου ο Μαρντιροσιάν χοροστάτησε στην επιμνημόσυνη δέηση που έγινε στο Γερεβάν, στη μνήμη των πεσόντων του πολέμου στο Αρτσάχ. «Σήμερα, ο επουράνιος στρατός μας αυξήθηκε κατά πέντε χιλιάδες, που έδωσαν τη ζωή τους για την πατρίδα. Πράγματι, βρισκόμαστε σε μια επικίνδυνη κατάσταση, αλλά πάντα στο τέλος νικάει αυτός που δεν υποκύπτει. Πρέπει να καταφέρουμε να πάρουμε σοφές αποφάσεις, να αντισταθούμε στη λογική του άσπρου και του μαύρου, να είμαστε μονοιασμένοι, και με την παλλαϊκή μας δύναμη θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε ξανά το μέλλον μας», ήταν η προτροπή του πνευματικού συμβόλου του Αρτσάχ.
*Ιερέας, συμμετείχε στη μάχη του Αβαράιρ κατά των Περσών το 451 μ.χ. Ο Γερέτς με πύρινους λόγους υποστήριξε τον χριστιανισμό και ενθάρρυνε τους Αρμένιους πολεμιστές. Του αποδόθηκε το προσωνύμιο «Αετός του Αβαράιρ».
|