Επιμέλεια: Σαρκίς Αγαμπατιάν

Όταν το 1950, διορίστηκε στην αυλή του παλατιού «Προμηθευτής του Παλατιού», ο χρυσοχόος Μπεντρός Σεβατζιάν προμήθευε στην αρχή στολίδια για στρατιωτικές στολές και κατόπιν χρυσούς και ασημένιους σταυρούς που φορέθηκαν ως κοσμήματα ή προσφέρθηκαν σε ξένους αξιωματούχους. Το σημαντικότερο έργο του είναι το ασημένιο στέμμα που φιλοτέχνησε για τον αυτοκράτορα Χαϊλέ Σελασιέ Α΄.

Τον Οκτώβριο του 1963, κατά τη διάρκεια της επίσημης επίσκεψής του στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Χαϊλέ Σελασιέ πρόσφερε αυτό το υπέροχο ασημένιο στέμμα, που είχε φτιάξει ο Σεβατζιάν, στο LincolnMemorial, προς τιμήν του προέδρου Αβραάμ Λίνκολν. Πριν από τον Σεβατζιάν, υπηρέτησαν κι άλλοι Αρμένιοι χρυσοχόοι όπως ο Ντικράν Εμπεγιάν και ο αδελφός του Βαρτάν που είχαν έρθει από την Ελλάδα και εγκαταστάθηκαν στο Γκοντάρ, σε μια από τις παλαιότερες πρωτεύουσες της Αιθιοπίας, όπου άνοιξαν εργαστήριο χρυσοχοΐας. Η πρώτη τους μεγάλη παραγγελία ήταν ένα στέμμα για τον αυτοκράτορα Γιοχάνες V (1872-1889) το 1881.² Στη συνέχεια διορίζονται κοσμηματοπώλες στην αυτοκρατορική αυλή. Λίγα χρόνια αργότερα, ο Ντικράν Εμπεγιάν φιλοτεχνεί το στέμμα της στέψης του αυτοκράτορα Γιοχάνες Μενελίκ II το 1889. Επόμενος χρυσοχόος ήταν ο Αγκόπ Μπαγντασαριάν, στον οποίο ανατέθηκε η κοπή του πρώτου αιθιοπικού νομίσματος. Στη συνέχεια ήταν η σειρά του Νιγκογός Τζιντετζιάν, χρυσοχόου στην αυλή του Χαϊλέ Σελασιέ Α΄, ο οποίος ήταν δεξιοτέχνης στο φιλιγκράν. Ο Μπεντρός Σεβατζιάν θα γίνει μαθητευόμενός του. Είναι γιος του Αβεντίς Σεβατζιάν, ενός πλούσιου εμπόρου και βιομήχανου που εγκαταστάθηκε στην Αιθιοπία το 1900, αφού διέφυγε από τις σφαγές του σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ το 1896. Το 1916, επιστρέφει στο Αϊντάμπ για να βρει την οικογένειά του και κατόπιν εγκαθίστανται στην Αντίς Αμπέμπα.

Μετά τις σπουδές του, ο Μπεντρός Σεβατζιάν εργάζεται στο εργαστήριο του Νιγκογός Τζιντετζιάν. Ο τελευταίος, βρισκόμενος σε προχωρημένη ηλικία, πουλάει στον Μπεντρός το εργαστήριό του και εκείνος δημιουργεί το δικό του, το 1946. «Τότε λοιπόν, αποφάσισε να ασχοληθεί με κάτι διαφορετικό από τα συνηθισμένα κοσμήματα και συμφώνησε με την κυβέρνηση να κατασκευάζει κουμπιά, σύμβολα, κορώνες και αστεράκια που χρησιμοποιούνται στις στρατιωτικές στολές, καθώς και μικρά νομίσματα».³ Για την κατασκευή τους φέρνει πρέσες από το Ηνωμένο Βασίλειο, την Τσεχοσλοβακία και την Ιταλία. Το 1950 γίνεται «Προμηθευτής του Αυτοκρατορικού Παλατιού» και το 1960 αρχίζει να εργάζεται πάνω σε ασημένιους και χρυσούς σταυρούς που χρησιμοποιούνταν ως κοσμήματα. Δημιουργεί επίσης εμβλήματα όπως το Τάγμα του Μεγάλου Σταυρού της Σφραγίδας του Σολομώντα, τον Μεγάλο Σταυρό του Άστρου της Αιθιοπίας, το Τάγμα του Άστρου της Αιθιοπίας και το Τάγμα της Βασίλισσας του Σαβά. Κατασκευάζει επίσης αναμνηστικά μετάλλια: το μετάλλιο του Αστεριού της Νίκης, μετά την ήττα των Ιταλών το 1941.

Η εγγονή του Ρουμπίνα Σεβατζιάν, συγγραφέας και δημοσιογράφος, έγραψε εκτενώς στην ArmenianWeekly, για τον παππού της. Αναφέρει ότι φιλοτέχνησε έναν χρυσό δίσκο για τη βασίλισσα της Αγγλίας κατά την επίσημη επίσκεψή της στην Αιθιοπία το 1965:⁴ «Ο Χαϊλέ Σελασιέ τον παρήγγειλε στον παππού μου Μπεντρός Σεβατζιάν ως δώρο στη βασίλισσα Ελισάβετ κατά την επίσκεψή της στην Αιθιοπία. Θυμάμαι τότε ότι ήμουν 10 χρονών και εκείνη την ημέρα τα σχολεία έμειναν κλειστά. Οι μαθητές παρατάχθηκαν στις άκρες των δρόμων και ζητωκραύγαζαν τον ερχομό της βασίλισσας με μικρές αιθιοπικές και βρετανικές σημαίες. Μάλιστα, κάποιες Αρμενοπούλες από το αγγλικό σχολείο, είχαν ντυθεί με την αρμενική παραδοσιακή εθνική μας ενδυμασία (νταράζ)».

Το 2017, το Κέντρο Μουσειακών Πόρων της Ουάσιγκτον (MuseumResourceCenter), διοργάνωσε μια δεξίωση προς τιμήν του παππού της: «Εκεί, τελικά, είδαμε το πανέμορφο ασημένιο στέμμα που είχε φιλοτεχνήσει για τον αυτοκράτορα το 1963. Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, κατά τη διάρκεια μιας επίσημης επίσκεψης στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Χαϊλέ Σελασιέ Α΄ το είχε εναποθέσει στο LincolnMemorial προς τιμήν του προέδρου Αβραάμ Λίνκολν, ο οποίος είχε καταργήσει τη δουλεία».

Η Ρουμπίνα Σεβατζιάν δημιούργησε μια σελίδα στο φέισμπουκ το 2016 που την αφιέρωσε στη ζωή και το έργο του παππού της. Το 2021, κυκλοφόρησε το τελευταίο της βιβλίο Η Μακριά Σκιά (The Long Shadow), τελευταίο τόμο της τριλογίας Στη Σκιά του Σουλτάνου (IntheShadowoftheSultan) και Η πιο Σκοτεινή Σκιά (TheDarkerShadow). Το έργο διαδραματίζεται στα χρόνια 1915-1922 και αφηγείται την ιστορία της Γενοκτονίας των Αρμενίων.

Σημειώσεις:

1. Σύνοψη ενός άρθρου της Marie-AnneThil που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό France-Arménie, τεύχος Νοεμβρίου 2022.
2. Από το 1855 ως τις αρχές του 20ού αιώνα, τρεις σημαντικοί ηγεμόνες ανέβηκαν στον θρόνο της Αιθιοπίας. Πρώτος ήταν ο Τεβόντρος (Tewodros), η στέψη του οποίου το 1855 σηματοδοτεί την αρχή της σύγχρονης ιστορίας της χώρας. Αυτοκτόνησε το 1868. Μετά τη σύντομη βασιλεία του TekleGiyorgis (1868-1871), τον διαδέχονται ο Γιοχάνες V (1872-1881) και ο Γιοχάνες Μεμελίκ II, ο οποίος συνέχισε τη διαδικασία επέκτασης, ενοποίησης και εκσυγχρονισμού της χώρας. Στις αρχές του 20ού αιώνα, κατά τα έτη 1910-1920, ακολούθησαν δύο ηγεμόνες, ο LedjEyassou και ο Zewditou. Κατά τη βασιλεία τους αναδείχθηκε ο TafariMakonnen, ο οποίος διορίστηκε αντιβασιλέας και πρίγκιπας στη διάρκεια ενός πραξικοπήματος. Στέφθηκε στις 2 Νοεμβρίου 1930 ως Χαϊλέ Σελασιέ (1892-1975). Ήταν ο τελευταίος αυτοκράτορας της Αιθιοπίας.
3. Jeweler to an Emperor: Bedros A. Sevadjian (1918-1977) – Armenian National Committee of America (anca.org) (Source Armenian Weekly).
4. Στο ίδιο.

Tweet

Share