Αζνίβ Γεραμιάν
Τεύχος: Oκτώβριος – Δεκέμβριος 2009

Μια από τις σημαντικότερες λυρικές ερμηνεύτριες, άφησε την τελευταία της πνοή σε ηλικία 85 ετών μετά από μακροχρόνια ασθένεια. Οι Αρμένιοι της Ελλάδας μαζί με όλο τον καλλιτεχνικό κόσμο νοιώθει το κενό που μας άφησε η μεγάλη ντίβα της λυρικής.
Η  Άρντα Μαντικιάν καταγόταν από τη Σμύρνη, γεννήθηκε από αρμένιους γονείς και βρέθηκε στην Αθήνα στα πρώτα χρόνια της ζωής της, λίγο μετά την Μικρασιατική καταστροφή. Η σπουδαία λυρική καλλιτέχνης και σημαντική ερμηνεύτρια μεγάλων ρόλων, άφησε την τελευταία της πνοή τα ξημερώματα της Κυριακής 8 Νοεμβρίου 2009, έπειτα από μακροχρόνια ασθένεια.
Υπήρξε πρόεδρος του Σωματείου «Υποτροφίες Μαρία Κάλλας», το οποίο ίδρυσε μαζί με τον Χρήστο Δ. Λαμπράκη και την ίδια την Κάλλας. Πέρα από καλλιτέχνης ήταν μία επί της ουσίας παιδαγωγός, αφού είχε επενδύσει με μεγάλο μόχθο τις προσπάθειές της για την προώθηση της μουσικής τέχνης.

Η Σμυρνιά Άρντα Μαντικιάν (γεννήθηκε το 1924), βρέθηκε μικρή στην Αθήνα και σπούδασε μουσική στο Ωδείο Αθηνών με δασκάλα τη σοπράνο Ελβίρα ντε Ιντάλγκο. Την ίδια δασκάλα είχε και η Μαρία Κάλλας, με την οποία συνδέθηκε φιλικά και αργότερα τραγούδησαν και μαζί. Ανήκαν στην ίδια γενιά, αλλά η Μαρία Κάλλας ήταν ένα χρόνο μεγαλύτερη. Η Άρντα Μαντικιάν τίμησε όσο λίγοι την Ελλάδα στο εξωτερικό, ενώ ήταν πάντα παρούσα στην αρμενική κοινότητα και συνέβαλλε ουσιαστικά για την προβολή του αρμενικού πολιτισμού.
Υπήρξε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου «Οι Φίλοι της Μουσικής»  και πρόεδρος του Σωματείου «Υποτροφίες Μαρία Κάλλας», το οποίο ίδρυσε από κοινού με τον Χρήστο Δ. Λαμπράκη και την ίδια την Κάλλας.
Παράλληλα είχε διατελέσει μέλος επιτροπών διεθνών διαγωνισμών τραγουδιού, ενώ εξαιρετικά πολύτιμη υπήρξε η συνεισφορά της στην προώθηση της μουσικής τέχνης στην Ελλάδα. Στην Αθήνα έκανε το ντεμπούτο της ως υψίφωνος το 1942. Το 1949 πήγε στην Αγγλία, έζησε στο Λονδίνο και διακρίθηκε για πρώτη φορά το 1950 στην Οxford Οpera Society ως Διδώ στους «Τρώες» του Εκτόρα Μπερλιόζ. Τον ίδιο ρόλο τραγούδησε το 1952 στο Τheatre des Champs- Εlysees στο Παρίσι και στο Ηolland Festival στη Χάγη. Στην Οξφόρδη συμμετείχε επίσης στην παγκόσμια πρεμιέρα της όπερας «Ιncognita» του Τζόζεφ Βέλες στις 5 Δεκεμβρίου 1951, ερμηνεύοντας τον πρωταγωνιστικό ρόλο.
Το 1951 εμφανίστηκε στο Mermaid Theatre του Λονδίνου ως μάγισσα στη «Διδώ και Αινείας» του Henry Purcell, ενώ τους πρωταγωνιστικούς ρόλους σε εκείνη την όπερα τραγουδούσαν οι Κίρστεν Φλάγκσταντ και Eλίζαμπεθ Σβάρτσκοπφ.
Το 1953 έκανε το ντεμπούτο της στο Covent Garden Opera ως Μουζέτα στην όπερα «La Βoheme» του Puccini.
Στις 14 Σεπτεμβρίου 1954 συμμετείχε στην παγκόσμια πρεμιέρα της όπερας ««The Turn of the Screw» (Το στρίψιμο της βίδας) του Benjamin Britten στη Βενετία ερμηνεύοντας τη Μις Τζέσελ, ένα ρόλο τον οποίο ο συνθέτης είχε σκεφτεί ειδικά γι’ αυτήν. Η όπερα αυτή πριν από τρία χρόνια ανέβηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, την οποία επιμελήθηκε και σκηνοθέτησε η ίδια η Άρντα Μαντικιάν, ενώ τον πρωταγωνιστικό ρόλο τραγούδησε η φίλη της Ζανέτ Πηλού.
Από το 1954 εμφανιζόταν με τον Αγγλικό Όμιλο Όπερας, κυρίως με έργα του Benjamin Britten. Εκεί ήταν η πρώτη η οποία τραγούδησε σε ρεσιτάλ βυζαντινούς ύμνους όπως και τους έξι σωζόμενους αρχαίους ελληνικούς ύμνους, σε μεταγραφή του Theodor Rainah. Το 1957 ηχογράφησε κύκλους τραγουδιών του Μίκη Θεοδωράκη «Έρως και Θάνατος» και «Κύκλος».
Στους μεγάλους ρόλους της ανήκαν και η Ηλέκτρα στον «Ιδομενέα» του Wolfgang Ama-deus Mozart και ο πρωταγωνιστικός ρόλος στην «Savitri» του Gustav Holst. Κατά τη διάρκεια της καριέρας της προσκλήθηκε και τραγούδησε στις σημαντικότερες αίθουσες συναυλιών.
Από το 1974 έως το 1980 διετέλεσε μέλος του Δ.Σ. της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.

«Kαμαρώνω την καλοσύνη, τη λεβεντιά και την αξιοπρέπειά της»

Μας είπε ο Παναγής Ψωμόπουλος, προσωπικός φίλος της Άρντα Μαντικιάν. Γνωρίζω την Άρντα Μαντικιάν από όταν ήμουν μικρός, την εποχή της κατοχής. Είχα την τύχη να πηγαίνω ελευθέρα στην όπερα με δύο συμμαθητές μου, των οποίων ο θείος ήταν διευθυντής σκηνής.
Έτσι είδα όλες τις παραστάσεις της και αυτές τις οποίες ερμήνευσε μαζί με την Μαρία Κάλλας. Πολλές φορές οι παραστάσεις δίνονταν σε απίθανες ώρες, κυρίως 2-4 το μεσημέρι διότι το βράδυ υπήρχε συσκότιση και απαγόρευση κυκλοφορίας. Σε κάποια από αυτές τις παραστάσεις θυμάμαι τη διάχυτη απαντοχή του μουσόφιλου κοινού, όταν κυκλοφόρησε η φήμη ότι η Άρντα Μαντικιάν θα τραγουδούσε αντί της Κάλλας, ήταν πράγματι εκπληκτική.
Όταν της είχα πει μετά από σαράντα χρόνια ότι την παρακολουθούσα από τα χρόνια της κατοχής, μου είπε «…είσαι ο μόνος εν ζωή που μου μιλάς για εκείνη την εποχή... επειδή ήσουν μικρός…».
Θεωρώ τον εαυτό μου πολύ τυχερό επειδή για πολλές δεκαετίες ήμουν φίλος της. Από αυτή τη φιλία διατηρώ τις καλύτερες αναμνήσεις και καμαρώνω την καλοσύνη, τη λεβεντιά και την αξιοπρέπειά της.

Tweet

Share