Αρμενική κοσμηματοποιία Χρυσή Κληρονομιά 5000 χρόνων Εκτύπωση E-mail

 

Πηγή: Περιοδικό

Armenian Jewellers Association

INTERNATIONAL MAGAZINE

Μετάφραση: Τζοβινάρ Μιχικιάν

Oκτώβριός - Δεκέμβριός 2012 τεύχος 75

 

 

Η τέ­χνη δια­δρα­μα­τί­ζει ση­μα­ντι­κό ρό­λο στη δια­μόρ­φω­ση του πο­λι­τι­σμού ε­νός έ­θνους. Για τους Αρ­μέ­νιους, η τέ­χνη της κα­τερ­γα­σί­ας του χρυ­σού και του α­ση­μιού στην κα­τα­σκευ­ή κο­σμη­μάτων και άλ­λων δια­κο­σμη­τι­κών στοι­χεί­ων, κα­τεί­χε ή­δη α­πό τις αρ­χές της δεύτε­ρης χι­λιε­τί­ας π.Χ. ση­μαί­νου­σα θέ­ση στην ι­στο­ρί­α τους.

 

Ο χρυ­σός και το α­σή­μι ή­ταν σε χρή­ση στην Αρ­με­νί­α ή­δη α­πό την Πα­λαιο­λι­θι­κή ε­πο­χή. Σε έρ­γα ρω­μαί­ων και ελ­λή­νων ιστο­ρι­κών, υ­πάρ­χουν μαρ­τυ­ρί­ες για την ύ­παρ­ξη πλούσιων με­ταλ­λευ­μά­των στα ε­δά­φη της Αρ­με­νί­ας. Αυ­τό α­πο­δει­κνύ­ε­ται και α­πό τα ευ­ρή­μα­τα των αρ­χαιο­λο­γι­κών α­να­σκα­φών. Κα­τά τον 1ο αιώ­να π.Χ., ο Στρά­βων α­να­φέ­ρει ό­τι στο Kharkhdic, οι κά­τοι­κοι δεν α­σχο­λού­νταν μό­νο με την καλ­λιέρ­γεια της γης, αλ­λά και με την εκ­με­τάλ­λευ­ση των πλού­σιων κοι­τα­σμά­των σι­δή­ρου και αρ­γύ­ρου της πε­ριο­χής. Α­κό­μα, ο Προ­κό­πιος της Και­σά­ρειας στο έρ­γο του «οι Περ­σι­κοί Πό­λε­μοι» (6ος αιώ­νας μ.Χ.), α­να­φέ­ρει την ύ­παρ­ξη ο­ρυ­χεί­ων χρυ­σού στα πε­ρί­χω­ρα των ο­χυ­ρών Parandius και Bolon. Ε­πι­στά­της των ο­ρυ­χεί­ων ή­ταν έ­νας Αρ­μένιος, ο Σι­μόν.

Η με­ταλ­λο­τε­χνί­α και η ύ­παρ­ξη ο­ρυ­χεί­ων χρυ­σού και αρ­γύ­ρου ήταν η βά­ση πά­νω στην ο­ποί­α στη­ρί­χθη­κε η α­νά­πτυ­ξη της τέ­χνης των κο­σμη­μά­των στην Αρ­με­νί­α. Εί­ναι γνω­στό, ε­πί­σης, ό­τι α­πό την αρ­χαιό­τη­τα α­κό­μα, η Αρ­με­νία εί­χε ε­μπο­ρι­κές σχέ­σεις με τις γει­το­νι­κές αλ­λά και με μα­κρι­νές χώ­ρες και ει­σή­γα­γε διά­φο­ρα α­κρι­βά προ­ϊ­ό­ντα. Ω­στό­σο, οι πλού­σιοι Αρ­μέ­νιοι πα­ρήγγειλ­λαν κι α­γό­ρα­ζαν στο­λί­δια α­πό α­σή­μι ή χρυ­σό, δια­κο­σμη­τι­κά ή οι­κια­κά εί­δη, κυ­ρί­ως α­πό συμπα­τριώ­τες χρυ­σο­χό­ους.

Υ­πάρ­χουν αρ­κετές α­να­φο­ρές σε κεί­με­να αρ­χαί­ων ι­στορι­κών, σχε­τι­κά με τη δια­κό­σμη­ση δια­φό­ρων σκευών (βά­ζα, λε­κά­νες, κύ­πελ­λα, κ.ά.), ό­πλων κ.λ.π. με τη χρή­ση χρυ­σού και α­ση­μιού. Υ­πάρ­χει έ­νας σχε­τι­κά μι­κρός α­ριθ­μός κει­μη­λί­ων α­πό την αρ­χαιό­τη­τα και τον Με­σαί­ω­να, ω­στό­σο, α­πό τη νε­ώτε­ρη πε­ρί­ο­δο ξε­χω­ρί­ζουν οι πε­ρί­τε­χνα δια­κο­σμη­μέ­νες πα­ρα­δο­σια­κές αρ­με­νι­κές στο­λές. Τα κα­λύ­τε­ρα δείγ­μα­τά τους φυ­λάσσο­νται στο Κρα­τι­κό Μου­σεί­ο Ι­στο­ρί­ας και στο Κρα­τι­κό Ε­θνο­γρα­φι­κό Μου­σεί­ο της Αρ­με­νί­ας.

Η Αρ­με­νί­α ή­ταν έ­να α­πό τα κύ­ρια κέ­ντρα με­ταλ­λοτε­χνί­ας και κα­τα­σκευ­ής κο­σμη­μά­των, με πά­ρα πολ­λά ερ­γα­στή­ρια χρυ­σο­χο­ΐ­ας. Α­πο­τέ­λε­σμα της α­νά­πτυ­ξης αυτής της τέ­χνης ή­ταν η ύ­παρ­ξη δια­φο­ρε­τι­κών κλά­δων χρυ­σοχο­ΐ­ας σε διά­φο­ρες πό­λεις της χώ­ρας. Ό­λα αυ­τά φα­νε­ρώ­νουν ό­τι κα­τά την αρ­χαιό­τη­τα, η Αρ­με­νί­α ή­ταν ση­μα­ντι­κό κέ­ντρο με­ταλ­λο­τε­χνί­ας. Οι τε­χνί­τες α­πέ­δι­δαν έ­να “ε­σω­τε­ρι­κό μυ­στή­ριο” στα πο­λύ­τι­μα μέ­ταλ­λα και τους λί­θους, βλέ­πο­ντας μέ­σα τους σύμ­βο­λα του πα­ρα­δεί­σου, των θε­ών ή σύμ­βολα υ­ψη­λό­τε­ρων πνευ­μα­τι­κών α­ξιών. Στα ι­στο­ρι­κά μου­σεί­α της Αρ­με­νί­ας υ­πάρ­χουν μο­να­δι­κά δείγ­μα­τα της αρ­με­νι­κής   με­ταλ­λο­τε­χνί­ας α­πό την 3η χι­λιε­τί­α π.Χ. μέ­χρι σή­με­ρα: κο­σμή­μα­τα, μι­νια­τού­ρες γλυ­πτών, α­ντι­κεί­με­να τε­λε­τουρ­γί­ας και λα­τρεί­ας, σύμβο­λα ε­ξου­σίας, ό­πλα, σφρα­γί­δες, κε­ντή­μα­τα α­πό χρυ­σό νή­μα. Ε­πί­σης, σχε­δόν ό­λα τα χρυσά, αρ­γυρά και χάλ­κινα νομί­σμα­τα που έ­χουν βρε­θεί ως τώρα, προ­έρ­χο­νται α­πό την πε­ρί­ο­δο με­τα­ξύ του 5ου αιώ­να π.Χ. και του 11ου αιώνα μ.Χ.: νο­μί­σμα­τα της δυ­να­στεί­ας των Αρ­τα­ξι­δών (Τι­γρά­νης ο Μέ­γας, Αρ­τα­βάζ­τ Β΄), ελ­λη­νι­κά, ρω­μα­ϊ­κά, βυ­ζα­ντι­νά και άλ­λα. Η χρυ­σο­χο­ΐ­α και η αρ­γυ­ρο­χο­ΐ­α έ­γι­ναν οι πιο δη­μο­φι­λείς κλά­δοι της δια­κο­σμη­τι­κής τέ­χνης. Διά­φο­ρα δείγ­μα­τα κο­σμη­μά­των, κυ­πέλλων και άλ­λων πα­ρόμοιων ευ­ρη­μά­των α­πό χρυ­σό και α­σή­μι, δια­κρί­νο­νται για τις καλ­λι­τε­χνι­κές συν­θέ­σεις και το στυλ τους. Η αρ­με­νι­κή τέ­χνη κα­τα­σκευ­ής κο­σμη­μά­των έ­φτα­σε σε υ­ψη­λά ε­πί­πε­δα α­νά­πτυ­ξης την πε­ρί­ο­δο του Με­σαί­ω­να. Πολ­λοί κο­σμη­μα­τοποιοί ε­ξα­σκή­θη­καν σε πό­λεις της Αρ­με­νί­ας ό­πως το Ντβιν, Α­νί, Βαν, Γκα­ρίν και άλ­λες, ό­που ί­δρυ­σαν ε­μπο­ρι­κές ε­νώ­σεις. Ως α­πο­τέ­λε­σμα του κα­τα­με­ρι­σμού της ερ­γα­σί­ας στις ε­μπο­ρι­κές ε­νώ­σεις, δη­μιουρ­γήθη­καν πιο ε­ξει­δι­κευ­μέ­νοι κλά­δοι. Έ­τσι, η κα­τερ­γα­σί­α του α­ση­μιού ε­ξε­λί­χθη­κε σε δια­φο­ρε­τι­κή τέ­χνη. Ω­στό­σο, πολ­λοί τε­χνί­τες συ­νέ­χι­σαν να ερ­γά­ζο­νται πα­ράλ­λη­λα με το χρυ­σό και με το α­σή­μι. Οι αρ­χαί­ες αρμε­νι­κές πα­ρα­δό­σεις κα­τα­σκευ­ής κο­σμη­μά­των χρη­σι­μοποι­ή­θη­καν α­νελ­λι­πώς σχε­δόν μέ­χρι σή­με­ρα.

Α­νά­λο­γα με τις τε­χνι­κές με­θό­δους και τις δια­κο­σμη­τι­κές α­πό­ψεις, μπο­ρού­με να δια­κρί­νου­με τις πα­ρα­κά­τω σχο­λές κα­τα­σκευής κο­σμη­μά­των: του Βαν-Βα­σπου­ρα­κάν, του Γκα­ρίν, της Κι­λι­κίας, των Αρμε­νί­ων της Περ­σί­ας, του Σιου­νίκ-Αρτσάχ και του Ε­ρε­βάν.

Η τέ­χνη του κο­σμή­μα­τος ή­ταν δη­μο­φι­λής στις αρμε­νι­κές κοι­νό­τη­τες, ό­πως της Κων­στα­ντι­νού­πο­λης, της Τι­φλίδας, της Κρι­μαί­ας, της Πο­λω­νί­ας και του Α­στρα­χάν. Κά­θε σχο­λή κα­τα­σκευ­ής κο­σμη­μά­των ή­ταν εξει­δι­κευ­μέ­νη σε συ­γκε­κρι­μέ­νες τε­χνι­κές με­θό­δους παρα­γω­γής. Για πα­ρά­δειγ­μα, η σχο­λή Karno ή­ταν γνω­στή για την τε­χνι­κή της στην κα­τασκευ­ή προ­με­τωπί­δων, πε­ρι­δέ­ραιων, ζω­νών, α­ση­μέ­νιων τμη­μά­των ό­πλων και άλ­λων. Α­ντί­στοι­χα, η σχο­λή του Βαν-Βα­σπου­ρα­κάν ή­ταν γνω­στή στην κα­τα­σκευ­ή ε­μα­γιέ ζω­νών και κο­σμη­μά­των, ε­νώ η Σχο­λή Αρ­τσάχ-Σιου­νίκ στις δια­κο­σμη­τικές ζώνες και τα στολί­δια.

Οι αρ­μέ­νιοι κο­σμημα­το­ποιοί χρη­σι­μο­ποιού­σαν πά­νω α­πό 15 τε­χνι­κές με­θό­δους, ό­πως η χύ­τευ­ση σε μο­ντέ­λα α­πό κε­ρί ή α­πό πη­λό, η σφυ­ρη­λά­τηση, η πλέ­ξη με α­ση­μί και χρυ­σές κλω­στές, η χα­ρα­κτι­κή, η ε­πιχρύσω­ση και η ε­παρ­γύ­ρω­ση, η ε­πι­σμάλ­τω­ση και η δη­μιουρ­γί­α κρα­μά­των χρυ­σού ή αρ­γύ­ρου.

Πα­ράλ­λη­λα με τις προ­η­γού­με­νες τέ­χνες, άνθι­σαν και άλ­λες σχε­τι­κές, ό­πως η ε­πε­ξερ­γα­σί­α πο­λύ­τι­μων λί­θων. Η αρ­με­νι­κή τε­χνι­κή στη δια­κό­σμη­ση με τη χρή­ση πο­λύ­τι­μων λί­θων, ή­ταν πα­σί­γνω­στη και χρη­σι­μο­ποιεί­το για το στο­λι­σμό της εν­δυ­μασί­ας των ευ­γε­νών, της Α­να­το­λής και της Δύσης. Οι αρ­μέ­νιοι τε­χνί­τες της Ιν­δί­ας ση­μεί­ω­σαν με­γά­λη ε­πι­τυ­χί­α στη χρή­ση η­μι­πο­λύ­τιμων λίθων και των α­πο­μι­μή­σε­ών τους. Α­πό τον 17ο μέ­χρι και τον 19ο αιώ­να, έ­να στα δύ­ο α­ντι­κεί­με­να με α­πο­μιμή­σεις πο­λύ­τι­μων λί­θων προ­έρ­χο­νταν α­πό αρ­μέ­νιους τεχνί­τες.

Το κα­λύ­τε­ρο δείγ­μα αρμε­νι­κής τέχνης με χρή­ση πο­λύ­τιμων λίθων εί­ναι το δια­μα­ντέ­νιο στέμ­μα του τσά­ρου της Ρω­σί­ας Α­λε­ξέ­ι Μι­χα­ή­λο­βιτ­ς. Πο­λύ­τι­μα α­ντι­κεί­μενα και κο­σμή­μα­τα αρ­μενίων τε­χνι­τών φυ­λάσ­σο­νται σε διά­φο­ρα μου­σεί­α του κό­σμου και σε πολ­λές ι­διω­τι­κές συλ­λο­γές (Βρε­τα­νι­κό Μου­σεί­ο, Λού­βρο, Ερ­μι­τάζ, κλπ). Οι αρ­μέ­νιοι τε­χνί­τες ή­ταν ι­διαι­τέ­ρως γνωστοί για την ι­κα­νό­τη­τά τους να δια­κο­σμούν ό­πλα με πο­λύ­τι­μους λί­θους. Έ­νας α­πό αυ­τούς ή­ταν ο Τα­τσίκ. Έ­να ξί­φος κα­τα­σκευα­σμέ­νο α­πό αυ­τόν, εί­χε πά­νω του 451 λί­θους σε διά­φο­ρα σχή­μα­τα και με­γέ­θη. Σε ι­διαί­τε­ρη ε­κτί­μη­ση ή­ταν ε­πί­σης οι αρ­μένιοι τε­χνί­τες που δια­κο­σμού­σαν ό­πλα με χρυσό, τε­χνι­κή η ο­ποί­α ή­ταν α­κόμα ά­γνω­στη στην Ευ­ρώ­πη. Χά­ρη στη γνώ­ση αυ­τής της τε­χνι­κής, ο αρμέ­νιος Μπε­ντρός Ζα­χά­ρε­βιτ­ς έγι­νε ο προ­σω­πι­κός τε­χνί­της του βα­σι­λιά της Πο­λω­νί­ας Ιω­άν­νη Σο­μπιέ­σκυ Γ΄.

Οι Αρ­μέ­νιοι χρη­σι­μο­ποιού­σαν συ­χνά α­ση­μο­στόλι­στα ή ε­πι­χρυ­σω­μένα α­ντι­κεί­με­να στην κα­θη­με­ρι­νό­τη­τά τους ό­πως ζώ­νες, πόρ­πες, κορ­δέ­λες, δα­χτυ­λί­δια και σκεύ­η (πχ. σετ κα­φέ και τσα­γιού). Σή­με­ρα, αρ­κε­τά α­πό αυ­τά φυ­λάσσο­νται στο Κρα­τι­κό Μου­σεί­ο αρ­μενικής ιστο­ρί­ας στο Ε­ρε­βάν, στο ε­θνο­γρα­φι­κό μου­σεί­ο στο Σαρντα­ρα­μπάτ και στο μου­σεί­ο του κα­θε­δρι­κού να­ού στο Ε­τσμια­τζίν.

Γνω­στά ι­στο­ρικά γε­γο­νό­τα υ­πο­χρέ­ωσαν τους αρ­μέ­νιους τε­χνί­τες να ξε­νι­τευ­τούν και να ερ­γα­στούν στο ε­ξω­τε­ρι­κό, κυ­ρί­ως στην πε­ριο­χή του Καυ­κά­σου και σε πό­λεις της Με­σο­γεί­ου. Γι’ αυ­τόν τον λό­γο πι­θα­νό­τα­τα, έρ­γα αρ­μέ­νιων τε­χνι­τών βρέ­θη­καν σε μου­σεία και ι­διω­τι­κές συλ­λο­γές πολ­λών ευ­ρω­πα­ϊ­κών χω­ρών.

Την ε­πο­χή της Σο­βιε­τι­κής Έ­νω­σης, η Αρ­με­νί­α ε­ξακο­λου­θού­σε να εί­ναι έ­να α­πό τα γνω­στά κέ­ντρα της τέ­χνης των κο­σμη­μά­των. Μια α­πό τις κο­ρυ­φαί­ες ε­πι­χει­ρήσεις κο­πής και ε­πε­ξερ­γα­σί­ας α­κα­τέρ­γα­στων δια­μα­ντιών της Σο­βιε­τι­κής Έ­νω­σης βρι­σκό­ταν στην Αρ­με­νία, ό­που υ­πήρ­χαν και πολ­λά άλ­λα ερ­γα­στή­ρια κο­σμη­μά­των.

Η τέ­χνη αυ­τή αν­θεί μέ­χρι και σή­με­ρα. Αρμέ­νιοι κο­σμη­μα­το­ποιοί συ­νε­χί­ζουν να δη­μιουρ­γούν με­γά­λες ποι­κι­λί­ες έρ­γων α­πό πο­λύ­τι­μα μέ­ταλ­λα και λί­θους. Πολ­λά α­πό αυ­τά δη­μιουρ­γού­νται εν μέ­ρει ή και εξ ο­λο­κλή­ρου με τη χρή­ση της πα­ρα­δο­σια­κής τε­χνι­κής των σχο­λών του Μους, του Μπι­τλίς ή του Βαν, γι’ αυ­τόν το λό­γο τα έρ­γα τους εί­ναι μο­να­δι­κής α­ξί­ας.

 

Share
 

Για να εξασφαλίσουμε τη σωστή λειτουργία του ιστότοπου, μερικές φορές τοποθετούμε μικρά αρχεία δεδομένων στον υπολογιστή σας, τα λεγόμενα «cookies». Οι περισσότεροι μεγάλοι ιστότοποι κάνουν το ίδιο. Περισσότερα...

"Δέχομαι"


ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΒΙΒΛΙΩΝ


διαφήμιση στο αρμενικά

armenian community

Online Επισκέπτες

Έχουμε 67 επισκέπτες συνδεδεμένους