Η έκθεση φωτογραφιών και κειμηλίων με τίτλο «Ζωές Ξεχωριστές - Μαρτυρίες Ελληνο-Αρμενίων για τη Γενοκτονία, τις Θηριωδίες των Ναζί και την Επιβίωση» εγκαινιάστηκε στις 22 Φεβρουαρίου 2023, στο πολιτιστικό κέντρο ΜΕΛΙΝΑ του Δήμου Αθηναίων. Θέμα της έκθεσης το χρονικό του ξεριζωμού των Αρμενίων, που ξεκίνησαν τη ζωή τους στη γενέτειρά τους, σε πόλη ή χωριό της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, υπέστησαν τις διώξεις και την Γενοκτονία το 1915, την προσφυγιά μετά την Μικρασιατική Καταστροφή το 1922 και στη συνέχεια τις θηριωδίες της ναζιστικής κατοχής.

Με πλούσιο φωτογραφικό και αφηγηματικό υλικό, έγγραφα, δημοσιεύσεις και πολύτιμα κειμήλια, σε μια πρώτη ενότητα, η έκθεση πρόβαλε ενδεικτικά την ιστορία τριάντα αρμενικών οικογενειών. Ήταν άνθρωποι που είχαν χάσει πολλά αγαπημένα πρόσωπα, έφθασαν κατατρεγμένοι μαζί με τους Έλληνες, ως πρόσφυγες στην Ελλάδα, όπου παρά τις αντιξοότητες έστησαν με κόπο μια νέα ζωή. Όταν η Ελλάδα αντιμετώπισε τη λαίλαπα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, υπερασπίστηκαν την ελευθερία της πατρίδας και υπέστησαν και αυτοί τις οδυνηρές συνέπειες της ναζιστικής κατοχής.

Εκατοντάδες Ελληνο-Αρμένιοι, κάποιοι ως μέλη της εθνικής αντίστασης και άλλοι πάλι όχι, συνελήφθησαν, τα σπίτια τους κάηκαν ή ισοπεδώθηκαν. Πολλοί μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, σε καταναγκαστική εργασία και έχασαν τη ζωή τους στη Γερμανία.

Για πρώτη φορά, παρουσιάστηκε υλικό από την αρμενόγλωσση εφημερίδα «Νορ Γκιάνκ» (Νέα Ζωή), που εκδιδόταν στην Αθήνα το 1946, με λεπτομερή κατάλογο ονομάτων και στοιχείων Ελληνο-Αρμενίων που έχασαν τη ζωή τους από τους Ναζί κατά τη διάρκεια της Κατοχής.

Μια άλλη ενότητα της έκθεσης αναφερόταν στην ιστορία της μεταφοράς των κειμηλίων του ιερού ναού του Σουρπ Τορός (Αγίου Θεοδώρου) από την Καλλίπολη στον ιερό ναό του Σουρπ Αγκόπ (Αγίου Ιακώβου) στην Κοκκινιά.

Μια τρίτη ενότητα περιελάμβανε την ιστορία των περίπου 700 Αρμενίων προσφύγων της Καλαμάτας, ο προσφυγικός καταυλισμός των οποίων, στα περίχωρα της πόλης, παραδόθηκε στις φλόγες και καταστράφηκε ολοσχερώς από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής.

Στις πραγματικά ξεχωριστές ζωές αυτών των ανθρώπων, λοιπόν, όπως τις διηγήθηκαν οι απόγονοί τους στους συνεργάτες του οργανισμού HOUSHAMADYAN, ήταν αφιερωμένη η έκθεση. Η πρωτοβουλία της διοργάνωσης οφείλεται στην ευτυχή σύμπραξη τριών φορέων: του περιοδικού ΑΡΜΕΝΙΚΑ, με τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό HOUSHAMADYAN¹ και το ίδρυμα EVZ².

Στην εισαγωγική της ομιλία, εκ μέρους του περιοδικού ΑΡΜΕΝΙΚΑ, η κυρία Αραξή Απελιάν – Κολανιάν έκανε μία σύντομη αναδρομή στο χρονικό της έλευσης των Αρμενίων στην Ελλάδα, συνδέοντάς την με το περιεχόμενο της έκθεσης.

Στη συνέχεια ο κ. Βαχέ Ταστσιάν, ιστορικός και διευθυντής του οργανισμού HOUSHAMADYAN παρουσίασε συνοπτικά το έργο του οργανισμού, που καταγράφει τις διηγήσεις των απογόνων των εκτοπισμένων Αρμενίων και φωτογραφίζει κειμήλια και αντικείμενα που έφεραν μαζί τους οι πρόσφυγες. Δημιουργεί έτσι ένα τεράστιο αρχείο, ώστε να διατηρηθεί άσβεστη η μνήμη από τις χαμένες πατρίδες, αλλά και να είναι διαθέσιμο υλικό για όποιον επιθυμεί να το μελετήσει.

Ακολούθησε η κυρία Magdalena Lovrich, συντονίστρια του προγράμματος «Μετανάστευση και Κουλτούρα Μνήμης» του ιδρύματος EVZ, η οποία ανέφερε ότι, στηρίζοντας διάφορα προγράμματα, επιδίωξή τους είναι να μην υπάρξει κενό μνήμης στην ανθρωπότητα σε σχέση με τα δεινά του εθνικοσοσιαλισμού.

Στο καλλιτεχνικό μέρος της εκδήλωσης, το 8μελές σχήμα Armenian Traditional Symphony Orchestra, υπό την διεύθυνση και μουσική επιμέλεια του διακεκριμένου Ελληνο-Αρμένιου συνθέτη Μιράν Τσαλικιάν, ερμήνευσε με παραδοσιακά όργανα ελληνικά και αρμενικά τραγούδια και μελωδίες.

Η έκθεση που διήρκησε έως τις 14 Μαρτίου, συγκέντρωσε το μεγάλο ενδιαφέρον του κοινού, τόσο για την ιδιαίτερη θεματική της όσο και για τον πρωτότυπο τρόπο παρουσίασης των εκθεμάτων. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι η έκθεση μεταφέρθηκε με την ίδια επιτυχία και στο Βερολίνο, από τις 6 Απριλίου έως τις 13 Μαϊου.
 

1. Το HOUSHAMADYAN (βίβλος μνήμης), είναι μη κερδοσκοπικός οργανισμός που ιδρύθηκε στο Βερολίνο το 2010, με βασικό σκοπό την καταγραφή, ανασύσταση και διατήρηση της μνήμης της ζωής των Αρμενίων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Τα στοιχεία συγκεντρώνονται σε ένα αρχείο / βάση δεδομένων και διατίθεται σε κάθε ενδιαφερόμενο μελετητή.
2. Το ίδρυμα EVZ (Μνήμη Ευθύνη Μέλλον) είναι γερμανικό ίδρυμα με έδρα το Βερολίνο και αποστολή του είναι, μέσω διαφόρων προγραμμάτων, να κρατήσει ζωντανή στη μνήμη της ανθρωπότητας τη φρίκη των ναζιστικών διώξεων.

Tweet

Share