Το Houshamadyan είναι πλέον γνωστό στους αναγνώστες μας για την προσπάθειά του, μέσω ερευνών, να «ξαναζωντανέψει» και να διατηρήσει τη μνήμη τής ζωής των Αρμενίων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Τα αποτελέσματα των δράσεων και των ερευνών αυτών δημοσιεύονται, στον ιστότοπό* που συνεχώς εμπλουτίζεται.

Σε αυτό το πλαίσιο, και μετά την επιτυχή συνεργασία μας στην Αθήνα και στην Κοκκινιά πριν από δύο χρόνια, τον Δεκέμβριο του 2019, διοργανώθηκε φέτος αντίστοιχο εργαστήρι και στη Θεσσαλονίκη, πάντα σε συνεργασία με το περιοδικό «Αρμενικά» και το παράρτημα του Πολιτιστικού Συλλόγου «Χαμασκαΐν» Θεσσαλονίκης.

Ομολογουμένως, η αρμενική κοινότητα της Θεσσαλονίκης υποδέχθηκε με ενθουσιασμό τα εργαστήρια. Εξαιτίας του κορονοϊού, η κοινοτική ζωή είχε παγώσει για μεγάλο χρονικό διάστημα και αυτή ήταν η πρώτη δημόσια εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε εδώ και μήνες. Στο τριήμερο συμμετείχαν περισσότερες οικογένειες από ό,τι αναμενόταν, φυσικά τηρώντας όλα τα προβλεπόμενα μέτρα ασφαλείας.

Το βράδυ της Παρασκευής 12 Νοεμβρίου 2021, στον αρμενικό Ιερό Ναό της Παναγίας (Σουρπ Αστβατζατζίν) πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση γνωριμίας, όπου ο συντονιστής και επιμελητής όλου αυτού του ερευνητικού προγράμματος, ο ιστορικός Βαχέ Ταστζιάν, παρουσίασε στα μέλη της κοινότητας το έργο του Houshamadyan. Την ομιλία συνόδευσαν προβολές εικόνων και βίντεο. Το κοινό, μέσα από ερωτήσεις και τοποθετήσεις, έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον, και η πρώτη εκδήλωση στέφθηκε με επιτυχία.

Τις επόμενες δύο ημέρες, Σάββατο 13 και Κυριακή 14 Νοεμβρίου, στην αίθουσα αρχείων δίπλα από το κτήριο της εκκλησίας πραγματοποιήθηκαν τα εργαστήρια, όπου προσήλθαν συνολικά 15 οικογένειες, φέρνοντας μαζί τους παλιές φωτογραφίες, αντικείμενα και έγγραφα. Όλα αυτά φωτογραφήθηκαν επί τόπου και επιστράφηκαν στους ιδιοκτήτες τους. Επιπλέον, διεξήχθησαν συνεντεύξεις με κάθε συμμετέχοντα στο εργαστήριο, με στόχο να ανασυρθεί το οικογενειακό ιστορικό από το χωριό και την πόλη τους μέχρι τις πρώτες δεκαετίες των διωγμών.

Οι προφορικές μαρτυρίες των συμμετεχόντων σχετικά με τους προγόνους τους γράφτηκαν και καταγράφηκαν με πολυμέσα. Οι ιστορίες ήταν ποικίλες, καθεμία μια μοναδική εμπειρία, σαν μικρά και μεγάλα κομμάτια ενός παζλ που ενώνονται για να καλύψουν διαφορετικές πτυχές της ιστορίας των Αρμενίων, από την πατρογονική τους γη μέχρι την προσφυγιά. Οι εν λόγω ιστορίες προέρχονταν από πολλές διαφορετικές περιοχές της αχανούς Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, όπως Σεβάστεια, Ραιδεστό, Τσορλού, Προύσα, Ανταμπαζάρ, Κεσάμπ, Αφιόν Καραχισάρ, Ταλάς (Μουταλάσκη), Τοκάτ, Μάλγαρα, Κωνσταντινούπολη, Άγκυρα, Καισάρεια, Κερεμέκ, Σμύρνη, Ανδριανούπολη, Τσιμισκιτζάκ κλπ.

Ο χαρακτήρας και τα θέματα που συγκεντρώθηκαν στο διήμερο εργαστήριο στην αίθουσα του αρχείου της κοινότητας της Θεσσαλονίκης φαίνεται ότι έδωσαν σε αυτή το ουσιαστικό της νόημα. Ας μην ξεχνάμε ότι η Θεσσαλονίκη ήταν μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μέχρι το 1912. Ο αρμενικός ναός Σουρπ Αστβατζατζίν χτίστηκε το 1903, και η αρμενική κοινότητα της πόλης είχε ήδη αναπτυχθεί κατά τα οθωμανικά χρόνια.

Πολλά, λοιπόν, εκκλησιαστικά αντικείμενα, ημερολόγια, βιβλία και χειρόγραφα που υπάρχουν στο αρχείο αποτελούν κληρονομιές που έχουν απομείνει από εκείνα τα χρόνια. Είναι ακριβώς αυτά τα θέματα που ερευνά το Houshamadyan για να αναρτήσει στην ιστοσελίδα του.

Δεδομένου, μάλιστα, ότι όλο αυτό άπτεται και των ενδιαφερόντων του περιοδικού μας, η ομάδα του Houshamadyan —ο Βαχέ, η Σιλβίνα και η Έμτζι που ήρθαν από το Βερολίνο— φυσικά δεν ήταν μόνη της. Έτσι, ο Μάικ, η Κουήν, η Αναΐς και ο αιδεσιμότατος Βικέν Τσολακιάν κατέφθασαν από την Αθήνα και συμμετείχαν σε όλες τις εργασίες.

Στο μεταξύ, εκ μέρους του Πολιτιστικού Συλλόγου Χαμασκαΐν Θεσσαλονίκης, η Ρόζα, η Νάντια, ο Ντικράν, ο Μπεντρός, ο Χοβίκ, η Ντιρουή και πολλοί ακόμη είχαν προσχεδιάσει και προετοιμάσει σχολαστικά το εργαστήριο και παρείχαν ουσιαστική βοήθεια σε ό,τι χρειάστηκε. Ο ποιμένας της κοινότητας της Θεσσαλονίκης, αρχιμανδρίτης Στεπάν Πασαγιάν και το Συμβούλιο της Ενορίας, πλαισίωσαν με χαρά την όλη δράση, στην επιτυχία τής οποίας συνέβαλαν κοινοτικοί φορείς αλλά και απλοί πολίτες, αποδεικνύοντας για ακόμη μία φορά πόσο φιλόξενοι είναι οι Θεσσαλονικείς!

Ανυπομονούμε για τη δημοσίευση των οικογενειακών συλλογών της Θεσσαλονίκης στον ιστότοπο Housha-madyan, η οποία θα γίνει μέσα στους επόμενους μήνες. Πρόκειται για αξιοσημείωτα ίχνη, μνήμες και μαρτυρίες της καθημερινής ζωής και της οικογενειακής ιστορίας των Οθωμανών Αρμενίων, που με αυτόν τον τρόπο βγαίνουν από την αφάνεια, αποκαθίστανται και διατίθενται σε όλη την ανθρωπότητα (μην ξεχνάμε ότι όλα τα άρθρα του Houshamadyan δημοσιεύονται σε τρεις γλώσσες, αρμενικά, αγγλικά και τουρκικά).

Το περιοδικό μας, σε συνεργασία με το Houshamadyan, προγραμματίζει να επαναλάβει τη δράση της συλλογής οικογενειακών ιστοριών τους πρώτους μήνες του 2022 στην Αθήνα, συμπεριλαμβάνοντας αυτή τη φορά ιστορίες και βιώματα από την περίοδο της κατοχής 1941-1945, και εστιάζοντας στις απώλειες που υπέστησαν οι Αρμένιοι πρόσφυγες από το ναζιστικό καθεστώς.            

Να σημειωθεί ότι χορηγός του εργαστηρίου της Θεσσαλονίκης ήταν το γερμανικό ίδρυμα EVZ («Μνήμη, Ευθύνη, Μέλλον»).

* www.houshamadyan.org

Tweet

Share