O Καρεκίν Νζτέχ Και η μάχη του Ζανκεζούρ Εκτύπωση E-mail

 

Ζακ Νταματιάν

Απρίλιος - Ιούνιος 2013 τεύχος 77

 

1921. Ό­λη η Αρ­με­νί­α εί­ναι υ­πό ξέ­νη κα­το­χή. Ό­λη; Ό­χι.

Μια μι­κρή α­νυ­πό­τακτη πε­ριο­χή α­ντι­στέ­κε­ται α­κό­μη στον κα­τα­κτη­τή. Για πό­σο και­ρό ό­μως;

Στις 2 Δε­κεμ­βρί­ου του 1920 η Δη­μο­κρα­τί­α της Αρ­με­νί­ας, ευ­ρι­σκό­με­νη με­τα­ξύ σφύ­ρας και άκ­μο­νος υ­πο­κύ­πτει. Η κε­μα­λι­κή Τουρ­κί­α προ­ε­λαύ­νει α­πό τα δυ­τι­κά, πα­ρα­βιά­ζο­ντας τη συν­θή­κη των Σε­βρών, ε­νώ πα­ράλ­λη­λα ο Κόκ­κι­νος Στρα­τός έ­χει κα­τα­λά­βει θέ­σεις στα α­να­το­λι­κά σύ­νο­ρα. Η ε­ξαι­ρε­τι­κά πιε­στι­κή κα­τά­στα­ση και η α­που­σί­α ο­ποιασ­δή­πο­τε ου­σια­στι­κής ε­ξω­τε­ρι­κής βο­ή­θειας ο­δη­γεί την κυ­βέρ­νη­ση στην ε­πι­λο­γή της σο­βιε­το­ποίη­σης. Σο­βιε­τι­κοί και Τούρ­κοι συμ­φω­νούν στην πα­ρα­χώ­ρη­ση του Κα­ρα­πάχ, του Να­χι­τσε­βάν, άλ­λα και του Ζαν­κε­ζούρ στο Α­ζερ­μπα­ϊ­τζάν. Η έ­κτα­ση της ή­δη α­κρω­τη­ρια­σμέ­νης Αρ­με­νί­ας πε­ριο­ρί­ζε­ται α­κό­μα πε­ρισ­σό­τε­ρο, ε­νώ η με­θό­δευ­ση αυ­τή θα εί­χε ως α­πο­τέ­λε­σμα η Τουρ­κί­α και το Α­ζερ­μπα­ϊ­τζάν να συ­νο­ρεύ­ουν. Η α­πό­δο­ση και του Ζαν­κε­ζούρ στο Α­ζερ­μπα­ϊ­τζάν θα ο­δη­γού­σε ε­πι­πλέ­ον στην πραγ­μα­το­ποί­η­ση του πα­ντου­ρα­νι­κού σχε­δί­ου. Στο με­τα­ξύ, α­πό την ε­πο­χή της Α­νε­ξαρ­τη­σί­ας, στα βου­νά του Ζαν­κε­ζούρ, ο Στρα­τη­γός Κα­ρε­κίν Νζτέχ εί­χε ή­δη α­να­λά­βει  στρα­τιω­τι­κή δρά­ση, με ε­πι­τυ­χη­μέ­νες ε­πι­χει­ρή­σεις ε­να­ντί­ον των Τα­τά­ρων.

Τον Ιού­λιο του 1920, ο Κόκ­κι­νος Στρα­τός α­φού κα­τα­λαμ­βά­νει το Χα­ρά­πα, προ­ε­λαύ­νει στη νό­τια Αρ­με­νί­α. Με­τά α­πό 70 η­μέ­ρες σκλη­ρών μα­χών, το Ζαν­κε­ζούρ έ­χει σχε­δόν κα­τα­λη­φθεί. Στις 25 Αυ­γού­στου στην εκ­κλη­σί­α  του χω­ριού Γκαρ­ντ, κο­ντά στο Ά­παν, α­πο­φα­σί­ζε­ται α­πό τους Αρ­με­νί­ους ε­πα­νά­στα­ση υ­πό την η­γε­σί­α του Κα­ρε­κίν Νζτέχ. Με­τά α­πό λυσ­σα­λέ­ες μά­χες, το Ζαν­κε­ζουρ το Νο­έμ­βριο α­πε­λευ­θε­ρώ­θη­κε. Στις 25 Δε­κεμ­βρί­ου του 1920 στη μο­νή Ντα­τέβ πραγ­μα­το­ποιεί­ται συ­νέ­δριο, στο ο­ποίο α­να­κη­ρύσ­σε­ται η  α­νε­ξαρ­τη­σί­α του Ζαν­κε­ζούρ, με σκο­πό την έ­νω­ση με τη Σο­βιε­τι­κή Αρ­με­νί­α. Ο Κα­ρε­κίν Νζτέχ μά­λι­στα ο­ρί­ζε­ται αρ­χι­στρά­τη­γος. Σε 2ο Συ­νέ­δριο στις 27 Α­πρι­λί­ου 1921, πά­λι στο Ντα­τέβ, α­να­κη­ρύσ­σε­ται η δη­μιουρ­γί­α της κυ­βέρ­νη­σης της Ο­ρει­νής Αρ­με­νί­ας. Σε αυ­τούς τους μή­νες ορ­γα­νώ­νε­ται η ά­μυ­να ε­νά­ντια στον Κόκ­κι­νο Στρα­τό. Οι μά­χες διαρ­κούν έ­ως τον Ιού­λιο. Ο Κα­ρε­κίν Νζτέχ και η ο­μά­δα του α­φού βρί­σκο­νται α­ντι­μέ­τω­ποι με πο­λυ­πλη­θέ­στε­ρες δυ­νά­μεις και α­φού λά­βουν δια­βε­βαιώ­σεις ό­τι  το Ζαν­κε­ζούρ θα πα­ρα­μεί­νει στα ό­ρια της Σο­βιε­τι­κής Αρ­με­νί­ας, α­πο­σύ­ρο­νται στα  βου­νά της Περ­σί­ας. 

Σύγ­χρο­νοι αρ­μέ­νιοι ι­στο­ρι­κοί συ­γκλί­νουν στην ά­πο­ψη ό­τι αυ­τή η α­δι­κη­μέ­νη, ως προς την προ­βο­λή της, α­πό την ι­στο­ρί­α μά­χη εί­ναι ι­διαί­τε­ρης σπου­δαιό­τη­τας για την ύ­παρ­ξη και ε­πι­βί­ω­ση της ση­με­ρι­νής Αρ­με­νί­ας. Ρί­χνο­ντας κα­νείς μια μά­τια στο χάρ­τη εύ­κο­λα δια­πι­στώ­νει ό­τι αν η ε­ξέ­λι­ξη ή­ταν δια­φο­ρε­τι­κή, η Αρ­με­νί­α θα ή­ταν α­σφυ­κτι­κά πε­ρι­κυ­κλω­μέ­νη α­πό την Τουρ­κί­α και το Α­ζερ­μπα­ϊ­τζάν, πράγ­μα ι­διαί­τε­ρα ε­πι­κίν­δυ­νο, α­φού δε θα εί­χε διέ­ξο­δο στο Νό­το. Ε­πι­πλέ­ον, θα ή­ταν α­κό­μα πιο δύ­σκο­λη η σύν­δε­ση με το Γα­ρα­πάγ.

Σή­με­ρα μπαί­νο­ντας κα­νείς στα ό­ρια της ε­παρ­χίας του Σιου­νίκ (Ζαν­κε­ζούρ) συ­να­ντά έ­να μνη­μεί­ο προς τι­μήν των πε­σό­ντων. Η μά­χη αυ­τή πράγ­μα­τι κα­τέ­χει ξε­χω­ρι­στή θέ­ση στις χρυ­σές σε­λί­δες των η­ρω­ι­κών α­γώ­νων του Έ­θνους μας.

Share
 

Για να εξασφαλίσουμε τη σωστή λειτουργία του ιστότοπου, μερικές φορές τοποθετούμε μικρά αρχεία δεδομένων στον υπολογιστή σας, τα λεγόμενα «cookies». Οι περισσότεροι μεγάλοι ιστότοποι κάνουν το ίδιο. Περισσότερα...

"Δέχομαι"

Kantsaran Banner

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΒΙΒΛΙΩΝ

typografia


διαφήμιση στο αρμενικά

armenian community

Online Επισκέπτες

Έχουμε 15 επισκέπτες συνδεδεμένους