Αρμένιοι άσσοι στην Αμερικανική Αεροπορία Ναυτικού |
Κυριάκος Παλουλιάν Απρίλιος-Ιούνιος 2012 Τεύχος 73
Οι αρμενικές οικογένειες ξεκινώντας στη διασπορά τη ζωή τους από την αρχή, αφού εκδιώχτηκαν βιαίως από τις πατρογονικές εστίες τους, συνέχισαν την επιβίωση στη δεύτερη τους πατρίδα. Το αξιοσημείωτο είναι ότι τα παιδιά αυτών των οικογενειών υπηρετήσαν τη δεύτερη πατρίδα τους, δίνοντας τον καλύτερό τους εαυτό. Στις ΗΠΑ όπου μετανάστευσε ένας μεγάλος αριθμός Αρμενίων, η εκεί κοινότητα συμμετείχε ψυχή τε και σώματι στην κινητοποίηση των Ηνωμένων Πολιτειών αμέσως μετά την επίθεση των Αυτοκρατορικών Ιαπωνικών Αεροπορικών δυνάμεων, το πρωινό εκείνο που ταρακούνησε συθέμελα τη χώρα, την Κυριακή 7 Δεκεμβρίου 1941. Με αφορμή την επίθεση των Ιαπώνων στο Πέρλ Χάρμπορ, το Αμερικανικό Ναυτικό και ιδιαίτερα η αεροπορία έθεσε ως προτεραιότητα την καταστροφή των Ιαπωνικών αεροπορικών δυνάμεων στον Ειρηνικό ωκεανό. Ολόκληρος ο κόσμος γνωρίζει σήμερα λεπτομερώς πώς ξεκίνησε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος για τους Αμερικανούς. Αυτό όμως πού δεν γνωρίζει είναι η συνεισφορά των Αρμενίων στην Αμερικανική Αεροπορία Ναυτικού. Η εν λόγω Αεροπορία ήταν και εξακολουθεί να είναι η πιο απαιτητική ιπτάμενη μαχητική δύναμη, καθώς χρησιμοποιεί αεροπλανοφόρα και η προσνήωση σε αυτά απαιτεί λεπτούς χειρισμούς των αεροσκαφών από τους πιλότους. Λόγω αυτού του γεγονότος το προσδόκιμο ζωής των αεροπόρων ήταν και είναι εξαιρετικά χαμηλό σε σχέση με τους συναδέλφους τους που επιχειρούσαν από βάσεις ξηράς.
Χάρολντ Γιερεμιάν Ο Κεβόρκ Κρικορί Γιερεμιάν όταν έφευγε από τις ακτές της Μικράς Ασίας από το πατρογονικό Χαρπούτ το 1904 για μια καλύτερη ζωή, σίγουρα δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι αυτός και η σύζυγός του, η Κάθριν, θα έφερναν στη ζωή έναν μελλοντικό πιλότο του Αμερικανικού Ναυτικού. Ο Χάρολντ γεννήθηκε στις 7 Απριλίου του 1922. Όπως όλοι οι νέοι της εποχής στρατολογήθηκε μετά την είσοδο των ΗΠΑ στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στις αρχές του 1942 μπήκε στο Αμερικανικό Ναυτικό ως Ανθυπασπιστής, ενώ δύο χρόνια αργότερα κατάφερε να εισαχθεί στο απαιτητικό πρόγραμμα εκπαίδευσης χειριστών του Αμερικανικού Ναυτικού ως δόκιμος πιλότος. Μετά από την εκπαίδευσή του στα μαχητικά αεροσκάφη που διήρκησε περίπου ένα χρόνο, ο Χάρολντ γνωστός πια ως «Χαλ», μετατέθηκε στα τέλη του 1944 σε μάχιμη Μοίρα λαμβάνοντας το βαθμό του Σημαιοφόρου! Από τον Ιανουάριο του 1945 υπηρέτησε με τη Μοίρα του πετώντας τον τύπο καταδιωκτικών F6F-5 Hellcat από το κατάστρωμα του Αεροπλανοφόρου «Χόρνετ». Σύντομα πήρε το «βάπτισμα του πυρός» και μάλιστα επιτυχώς. Κατάφερε να επιφέρει ζημιές στο πρώτο ιαπωνικό καταδιωκτικό αεροσκάφος πού μπήκε στο στόχαστρό του! Συγκεκριμένα, στις 25 Φεβρουαρίου 1945, σε μια πρωινή περιπολία, πολυβόλησε το πρώτο του ιαπωνικό καταδιωκτικό, ένα «Ζέρο» πάνω από την Γιατσιμάτα στον Ειρηνικό Ωκεανό. Τον επόμενο μήνα ο Χάρολντ Γιερεμιάν κατάρριψε δύο «Ζέκε» και προκάλεσε ζημιές σε άλλο ένα! Στις 6 Απριλίου ανήμερα των γενεθλίων του σε μια απογευματινή αποστολή κατάφερε να καταρρίψει δύο ακόμη «Ζέκε» και ένα μονοκινητήριο βομβαρδιστικό «Αΐτσι Βαλ» βορειοδυτικά της Οκινάουα. Και κάπως έτσι, κέρδισε τον τίτλο του «άσσου». Τίτλος που αποδίδεται στους πιλότους μαχητικών αεροσκαφών που έχουν καταρρίψει πέντε αντιπάλους. Η Μοίρα του «Χαλ» συμμετείχε στις επιχειρήσεις για την κατάληψη της Οκινάουα από τους πεζοναύτες των ΗΠΑ. Στις 14 Απριλίου ο Γιερεμιάν πέτυχε την τελευταία του κατάρριψη, ένα βομβαρδιστικό τύπου «Judy». Μάλιστα, για τη συμπλήρωση 20 πολεμικών αποστολών και την κατάρριψη έξι ιαπωνικών αεροπλάνων του απονεμήθηκαν τρεις Διακεκριμένοι Σταυροί και τέσσερα ακόμη παράσημα. Ο ίδιος υπηρέτησε στη Μοίρα του και έπειτα από το τέλος του πολέμου, έως τον Ιούνιο του 1945. Ο Γιερεμιάν, μετά τον πόλεμο, προάχθηκε σε Ανθυποπλοίαρχος και έλαβε μέρος σε δοκιμές των νέων ελικοπτέρων και αεροσκαφών. Σκοτώθηκε στις 13 Αυγούστου του 1951 σε ατύχημα με ελικόπτερο μόλις 4 ναυτικά μίλια ανοιχτά του Σάντι της Καλιφόρνια.
Χάικ Κρικορί Ελεζιάν Ο Χάικ Κρικορί Ελεζιάν γεννήθηκε στο Σικάγο του Ιλινόις στις 6 Ιουνίου του 1922. Όταν ξεκίνησε ο πολέμος, το 1941, σπούδαζε στο κολέγιο του Γουίλμπορ Ράιτ στο Σικάγο, ένα από τα προπαρασκευαστικά κέντρα εκπαίδευσης πιλότων του Αμερικανικού Ναυτικού. Τον Αύγουστο του 1942, ως απόφοιτος του κολεγίου ξεκίνησε εκπαίδευση στη βάση του Αμερικανικού Ναυτικού, Γκλένβιου. Τον Οκτώβριο του 1942 πήρε μετάθεση για τη βάση του Κόρπους Κρίστι στο Τέξας όπου και επιλέχθηκε για χειριστής καταδιωκτικού. Αποφοίτησε το Μάρτιο του 1943, λαμβάνοντας τα χρυσά φτερά του Ιπταμένου ως Σημαιοφόρος. Τον Ιούνιο του 1943 μετατέθηκε στη νεοσυσταθείσα Μοίρα Δίωξης VF-43 στο Ατλάντικ Σίτυ. Ο Ελεζιάν πού προήχθη σε Ανθυποπλοίαρχος, ανήκε στο 2ο Σμήνος ως χειριστής F6F-5 «Χέλλκατ». Ο Ελεζιάν συμμετείχε στις επιχειρήσεις άνωθεν των νήσων Μάρσαλ από τις 29 Ιανουαρίου έως τις 8 Φεβρουαρίου 1944 αλλά και σε αντίστοιχες για την κατάληψη των νήσων Καρολίνες και των νήσων Νέας Ολλανδίας. Στις 30 Απριλίου ο Ελεζιάν επιχείρησε καταστολή και βομβαρδισμό του ιαπωνικού αεροδρομίου στη νήσο Ετιάν (γνωστή ως Τρακ Λαγκούν), καταστρέφοντας ιαπωνικά αεροπλάνα. Από τις 6 Ιουνίου μέχρι τις 20 Ιουνίου 1944 έλαβε μέρος στις επιχειρήσεις άνωθεν των νήσων Μαριάννας, όπου και κατέστρεψε ιαπωνικά αεροσκάφη. Στις 4 Ιουλίου το Σμήνος του Ελεζιάν είχε πρωινή έγερση στις 03:45 για ένα γερό πρωινό και την ενημέρωση αποστολής που, εκείνη την ημέρα, αφορούσε περιπολία και αποστολές στην Ιβοτζίμα και τις νήσους Μπονίν που απέχουν 500 μίλια από τις ιαπωνικές ακτές. Στις 05:00 απογειώθηκαν τρεις σχηματισμοί μαχητικών αεροσκαφών από αεροπλανοφόρο «USS Cabot». Τα 12 «Χέλλκατ» περιπολούσαν στα 15000 πόδια με τον Ελεζιάν στο 2ο σχηματισμό. Προσεγγίζοντας την Ιβοτζίμα δέχτηκαν επίθεση από 30 ιαπωνικά αεροσκάφη τύπου «Ζέρο». Εκεί το Σμήνος του Ελεζιάν δέχτηκε πυρά. Η αναφορά ενός από τους τέσσερις χειριστές του έτερου Σμήνους, του Ανθυποπλοίαρχου Νούι ήταν η ακόλουθη: «Πέσαμε σε μια ισχυρή δύναμη ιαπωνικών μαχητικών και γρήγορα η κατάσταση ήταν εκτός ελέγχου. Ο ουρανός είχε γεμίσει από αεροσκάφη και δεν ξέραμε ποια είναι δικά μας και ποια δεν είναι. Κατάφερα να απεμπλακώ και να επιστρέψω πίσω μόνος μου πετώντας χαμηλά, έχοντας πρώτα αδειάσει όλα μου τα πυρομαχικά. Κατά τη διάρκεια της επιστροφής βρήκα τον Σημαιοφόρο Όσμπορν με το αεροσκάφος του σε μαύρα χάλια. Έπειτα εντοπίσαμε ακόμη δύο δικούς μας. Ο Σημαιοφόρος Όσμπορν ήταν ο τελευταίος που είδε τον Χάικ ζωντανό. Οι δυο τους κυνηγούσαν ένα ιαπωνικό αεροπλάνο όταν τροχιοδεικτικά πυρά διέσχισαν τις πτέρυγες τους. Ο Όσμπορν έστριψε προς τα δεξιά ενώ ο Χάικ προς τα αριστερά. Ο Όσμπορν δέχτηκε αρκετά πυρά αλλά κατάφερε να επιστρέψει. Δεν ελπίζουμε να βρεθεί ούτε ο Χάικ ούτε οι άλλοι δύο δικοί μας που χάθηκαν στην περιοχή αυτή με τους Ιάπωνες να βρίσκονται σε τέτοια διάθεση…». Ο Ανθυποπλοίαρχος Ελεζιάν μαζί με άλλους δύο ήταν οι απώλειες της Μοίρας εκείνης της ημέρας, ενώ ο Όσμπορν ήταν ο μόνος που επιβίωσε από τη λυσσαλέα επίθεση των Ιαπώνων. Ο Ελεζιάν χάθηκε και του απονεμήθηκε μόνο ένα αεροπορικό μετάλλιο μετά θάνατον.
Άλμπερτ Μπασματζιάν Ο Άλμπερτ Μπασματζιάν ήταν άλλος ένας Ιπτάμενος του Αμερικανικού Ναυτικού που ως Σημαιοφόρος πέταγε με F6F-5 «Χέλλκατ» από το αεροπλανοφόρο «Γουάσπ». Δυστυχώς, έπειτα από αποστολή στην Φορμόζα, ο Μπασματζιάν χάθηκε στα κρύα νερά του Ειρηνικού ωκεανού. Στις 16 Ιανουαρίου 1945 το «Χέλλκατ» που χειριζόταν ο Ανθυπολοχαγός εβλήθη από ιαπωνικά πυρά. Έκτοτε, θεωρείται αγνοούμενος.
Έντμοντ Σεβαντζιάν Ένας ακόμη Ιπτάμενος της Αεροπο-ρίας του Αμερικανικού Ναυτικού ήταν ο Σημαιοφόρος Έντμοντ Σεβαντζιάν που πέταγε με FM-1 «Ουάιλντκατ». Γεννήθηκε στις 14 Απριλίου του 1919 στην Καλιφόρνια. Αποφοίτησε από το κολέγιο της Πασαντένα στην Καλιφόρνια το καλοκαίρι του 1942 και κατετάγη ως Ιπτάμενος στο Ναυτικό. Επιλέχθηκε για χειριστής καταδιωκτικού αεροσκάφους και πρέπει να είναι ο πρώτος πιλότος αρμενικής καταγωγής που εισήρθε στο Αμερικανικό Ναυτικό. Τα μόνα στοιχεία που μας είναι γνωστά σχετικά με τις δράσεις του είναι, ότι στις 14 Οκτωβρίου 1943 υπέστη ένα ατύχημα κατά τη διάρκεια της απονήωσης από το αεροπλανοφόρο « Coral sea». Το ατύχημα συνέβη στην πιο κρίσιμη φάση καθώς έσπασε ο συσφιγκτήρας του καταπέλτη που σπρώχνει το αεροπλάνο με ορμή κατά μήκος του καταστρώματος για την απονήωση, με αποτέλεσμα το Ουάιλντκατ να μην αποκτήσει την απαιτούμενη ταχύτητα και να βρεθεί στη θάλασσα. Ο Έντμοντ Σεβαντζιάν επέζησε. Παντρεύτηκε στις 28 Σεπτεμβρίου του 1968 στο Φορτ Ουόρθ του Τέξας και ασχολήθηκε με τους αγώνες αυτοκινήτων. Απεβίωσε το Φεβρουάριο του 1986.
Σιμόν Τζαμουζιάν Ακόμη ένας αεροπόρος του Αμερικα-νικού Ναυτικού είναι ο Σιμόν Τζαμουζιάν. Ο Τζαμουζιάν γεννήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 1923 στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης με καταγωγή των γονέων του από την Καισάρεια. Ο Τζαμουζιάν εισήλθε στις τάξεις του Αμερικανικού Ναυτικού ως Σημαιοφόρος και εκπαιδεύτηκε ως χειριστής καταδιωκτικών. Μετατέθηκε στη Μοίρα VF-49 και έδρασε με F-6F3 Hellcat στο χρονικό διάστημα Μαΐου-Αυγούστου 1945 από το αεροπλανοφόρο USS San Jacinto. Επεβίωσε του πολέμου, και ζει στη Μασαχουσέτη.
Ααρόν Ζακαριάν Άλλη μια περίπτωση είναι ο Ααρόν Ζακαριάν. Ο Ζακαριάν γεννήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 1919 στο Μοντέστο της Καλιφόρνια. Ο Ζακ όπως ήταν γνωστός εισήρθε στο Αμερικανικό Ναυτικό το 1938, μετά από σπουδές στο διετές κολέγιο του Μοντέστο. Το 1944 ονομάστηκε υπαξιωματικός-χειριστής (Naval Aviation Pilot) και συμμετείχε στις επιχειρήσεις προστασίας των απέραντων περιοχών του συμπλέγματος νήσων της Αλάσκας. Με το τέλος του πολέμου παρέμεινε στο Αμερικανικό Ναυτικό. Το έτος 1955 προήχθη σε Πλωτάρχη και το 1964 παραιτήθηκε. Συνέχισε να πετάει ερασιτεχνικά από το Ντέηβις της Καλιφόρνια. Απεβίωσε στις 15 Νοεμβρίου του 2005.
Βιβλιογραφία: Aces High Chris, Shores, Richard S.Dann, F4F Wildcat in action, Squadron/signal publications, inc aircraft number 191, 2004. Barrett Tillman, Wildcat aces, Osprey Publishing, Oxford, 1995. Tom Blackburn, The Jolly Rogers, Pocket books, 1989. Ευχαριστίες: Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Γιώργο Χαλκιαδόπουλο για την ευγενική χορηγία των αναφορών ατυχημάτων των Αρμενίων αεροπόρων του Αμερικανικού Ναυτικού. |