Οι 10 αρχαιότερες ανακαλύψεις που έγιναν στην Αρμενία

Δερμάτινο Υπόδημα - 5.500 ετών

Ενα τέλεια διατηρημένο υπόδημα, 1.000 χρόνια παλαιότερο από τη Μεγάλη Πυραμίδα στη Γκίζα της Αιγύπτου και 400 χρόνια παλαιότερο από το Στόουνχεντζ στο Ηνωμένο Βασίλειο, βρέθηκε σε μια σπηλιά στην Αρμενία. Το παλαιότερο δερμάτινο παπούτσι του κόσμου είναι κατασκευασμένο από ένα ενιαίο κομμάτι τομάρι αγελάδας (βακέτα), σε δύο στρώσεις, βαμμένο και με κορδόνια και είναι 5.500 χιλιάδων χρόνων. Περιείχε άχυρο, αν και οι αρχαιολόγοι δεν είναι βέβαιοι αν αποσκοπούσε στη διατήρηση του ποδιού ζεστού ή στη διατήρηση του σχήματος του παπουτσιού. «Δεν είναι γνωστό αν το υπόδημα ανήκε σε άνδρα ή γυναίκα», είπε ο επικεφαλής της έρευνας, Δρ. Πινχάζι. «Νομίζαμε, αρχικά, ότι το παπούτσι και τα λοιπά ευρήματα ήταν περίπου 600-700 ετών, λόγω της πολύ καλής τους κατάστασης. Μόνο όταν το υλικό χρονολογήθηκε από τα δύο εργαστήρια ραδιενεργού άνθρακα, στην Οξφόρδη και στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ, συνειδητοποιήσαμε ότι το παπούτσι ήταν μερικές εκατοντάδες χρόνια παλαιότερο από αυτά που φορούσε ο Ότζι, ο άνθρωπος των πάγων¹». Τρία δείγματα λήφθηκαν για να προσδιοριστεί η ακριβής ηλικία του υποδήματος και όλες οι μετρήσεις έδωσαν το ίδιο αποτέλεσμα. Είναι αρκετά ενδιαφέρον το γεγονός ότι το παπούτσι μοιάζει πολύ με το παραδοσιακό παπούτσι «Τσαρόχ», ένα είδος μοκασινιού που είναι ακόμα δημοφιλές στην Αρμενία.

¹: Ο Ότζι, γνωστός ως «ο άνθρωπος των πάγων», είναι η αρχαιότερη μούμια της Ευρώπης, που βρέθηκε μέσα σε έναν παγετώνα στις Άλπεις το 1991. Έζησε πριν από 5.000 χρόνια.

Αστεροσκοπείο - 7.500 ετών

Το «Καραχούντζ» ή «Ζοράτς Καρέρ», γνωστό και ως το Αρμενικό Στόουνχεντζ, είναι ένα μεγαλιθικό κυκλικό δόμημα, 200 χλμ περίπου από την πρωτεύουσα Ερεβάν, όχι μακριά από την πόλη Σισιάν. Το όνομα προέρχεται από το «Καρ», που σημαίνει λίθος, και το «Χουντζ», που σημαίνει ήχος ή φωνή, και εννοεί «οι πέτρες που τραγουδούν». Η κατασκευή θεωρείται ότι ήταν ένα παρατηρητήριο του ουρανού, λόγω των αινιγματικών οπών που είναι ανοιγμένες στην πέτρα και δείχνουν ουράνια σώματα, όπως τον ήλιο, τη Σελήνη και τα άστρα. Είναι ιδιαίτερα ευθυγραμμισμένο με τον αστερισμό του Κύκνου και το λαμπρότερό του αστέρι, Ντενέμπ. Όντας πάνω από 2000 χρόνια παλαιότερο από το Στόουνχεντζ, πιστεύεται ότι είναι μέχρι σήμερα το παλαιότερο γνωστό παρατηρητήριο του ουρανού. Ωστόσο, το «Καραχούντζ» θεωρήθηκε ένα αρχαίο αστρονομικό μνημείο για πρώτη φορά στα μέσα της δεκαετίας του ΄80 και μελετήθηκε από τους καθηγητές Ε. Σ. Παρσαμιάν (1999) και Π. Μ. Χερουνί (1998), που το χρονολόγησαν γύρω στο 5.500 π.Χ. Υπάρχουν 222 λίθοι με συνολικό μήκος πάνω από 250 μέτρα, συμπεριλαμβανομένων και των 84 με τις οπές, διαμέτρου 4-5 εκ. εκάστη.

Ανθρώπινος εγκέφαλος - 6.000 ετών

Σε ένα σπήλαιο που υψώνεται πάνω από τον ποταμό Αρπά, στη Νοτιοανατολική Αρμενία, μία διεθνής ομάδα επιστημόνων ανακάλυψε τρία ανθρώπινα κρανία από την Εποχή του Χαλκού, καθένα θαμμένο σε χωριστό διαμέρισμα. Τα κρανία ανήκαν σε κορίτσια ηλικίας 12-14 ετών. Η ομάδα, που αποτελούνταν από 26 ειδικούς από την Ιρλανδία, τις ΗΠΑ και την Αρμενία, είχε αρχίσει τις ανασκαφές στο σπήλαιο όπου βρέθηκε ο εγκέφαλος, από το 2007. «Τα πρώτα αποτελέσματα της εργαστηριακής ανάλυσης αποδεικνύουν ότι είναι ο παλαιότερος ανθρώπινος εγκέφαλος του κόσμου που έχει βρεθεί», είπε ο Μπόρις Κασπαριάν, ένας από τους υπεύθυνους της ανασκαφής και αρχαιολόγος της Εθνικής Ακαδημίας Αρχαιολογίας και Εθνολογίας στο Ερεβάν. «Ασφαλώς, οι μούμιες της φαραωνικής Αιγύπτου περιελάμβαναν τον εγκέφαλο, αλλά ο συγκεκριμένος είναι παλαιότερος από τους αιγυπτιακούς, κατά περίπου 1.000 με 1.200 χρόνια». Οι συνθήκες υγρασίας μέσα στο σπήλαιο βοήθησαν στη διατήρηση ερυθρών και λευκών αιμοσφαιρίων στα κατάλοιπα του εγκεφάλου.

Άμαξες - 4.000 ετών

Στην Αρμενία έχουν ανασκαφεί πάνω από 12 τάφοι πλουσίων. Οι πιο θεαματικοί ήταν αυτοί που βρέθηκαν στο Λεχασέν, στις όχθες της λίμνης Σεβάν, όπου ανακαλύφθηκαν πάνω από μία δωδεκάδα σχεδόν ολόκληρων τετράτροχων και δίτροχων αμαξών με ακτινωτούς τροχούς. Δύο από αυτές αποτελούν θεαματικά εκθέματα στο Εθνικό Μουσείο της Αρμενίας. Οι τέσσερις συμπαγείς τροχοί είναι κατασκευασμένοι από σανίδες βελανιδιάς, ενώ το εσωτερικό μέρος είναι επιστρωμένο από βέργες ιτιάς. Ο Μπέβερλι Ντέιβις, στο χρονικό «Timeline of the Development of the Horse» του 2007, περιγράφει τα βαγόνια αυτά ως ακολούθως: «Πρωτόγονα βαγονέτα της εποχής εκείνης (2.000 π.Χ.) έχουν βρεθεί σε έξοχη κατάσταση στην Αρμενία. Αυτά είναι και τα παλαιότερα γνωστά σε όλον τον κόσμο».

Ένδυμα - 5.900 ετών

Ενα κομμάτι από φούστα φτιαγμένη από καλαμιές βρέθηκε στη διάρκεια ανασκαφών στη σπηλιά Αρενί στη νότια Αρμενία. Ο Πάβελ Αβεντισιάν, πρόεδρος του Ινστιτούτου Αρχαιολογίας και Εθνολογίας στο Ερεβάν, δήλωσε ότι το χειροτέχνημα ανακαλύφθηκε το 2010 και ενώ είχε ήδη ανακοινωθεί εκείνη την εποχή, το ενδιαφέρον γύρω του μεγάλωσε μόλις πρόσφατα. «Το γυναικείο αυτό ρούχο χρονολογείται από το 39ο αιώνα π.Χ. Έως τώρα έχουμε ανακαλύψει μόνο κομμάτια της φούστας που είναι τέλεια διατηρημένα. Είναι ένα καταπληκτικό υλικό, σε ρυθμικές αποχρώσεις. Τέτοια ανακάλυψη καταγράφεται για πρώτη φορά στην Αρμενία» σημείωσε ο Αβεντισιάν. Θεωρείται το παλαιότερο κομμάτι αχυρόπλεκτου ρουχισμού.

Οινοποιείο - 6.100 ετών

Σε μια σπηλιά στη νότια Αρμενία, μια διεθνής ομάδα αρχαιολόγων ανέσκαψε ένα πατητήρι, μαζί με αγγεία για τη ζύμωση και τη φύλαξη του κρασιού, κούπες και πατημένα (withered) τσαμπιά, φλοιούς και κουκούτσια. Από την εγκατάσταση συμπεραίνεται ότι οι οινοποιοί της Εποχής του Χαλκού πίεζαν το σταφύλι παραδοσιακά, με τα πόδια. Ο χυμός από τα πατημένα σταφύλια έρεε σε έναν κάδο, όπου παρέμενε για να ζυμωθεί. Κατόπιν, το κρασί αποθηκευόταν σε δοχεία. Η δροσερή και ξηρή ατμόσφαιρα της σπηλιάς πρέπει να αποτελούσε το τέλειο κελάρι. Ο Πάτρικ Ε. Μακ Γκόβερν, ειδικός στην αρχαία οινοποιία και βιομοριακός αρχαιολόγος στο Μουσείο του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια στη Φιλαδέλφεια, αποκάλεσε την ανακάλυψη «σημαντική και μοναδική, διότι αποκαλύπτει την παραγωγή κρασιού σε μεγάλη κλίμακα εκείνη την εποχή, πράγμα που, κατά τη γνώμη μου, θα σήμαινε ότι το σταφύλι είχε ήδη εξημερωθεί και καλλιεργούνταν». Και επιπρόσθετα ανέφερε: «Το προφανές συμπέρασμα ότι η πιθανή χρήση εξημερωμένων σταφυλιών για την παραγωγή οίνου γινόταν εκεί που σήμερα είναι η Αρμενία φαίνεται να συμπληρώνει προηγούμενες μελέτες γενετικού υλικού από καλλιεργημένες ποικιλίες σταφυλιού». Τα υψίπεδα της Αρμενίας θεωρούνται ο τόπος γέννησης της αμπελουργίας. Λέγεται ότι το κρασί χρησιμοποιούνταν για θρησκευτικούς και τελετουργικούς σκοπούς. Η ομάδα μελέτης θεωρεί σπουδαία την ανακάλυψη, διότι η οινοπαραγωγή είναι μια σημαντική καμπή στις προϊστορικές κοινωνίες, τόσο κοινωνικά όσο και τεχνολογικά. Η καλλιέργεια του σταφυλιού, για παράδειγμα, προανήγγειλε την εμφάνιση νέων, εξελιγμένων μορφών καλλιέργειας. Έπρεπε να μάθουν και να κατανοήσουν τον κύκλο ανάπτυξης του φυτού, να καταλάβουν πόσο νερό χρειάζεται, να αποτρέψουν την καταστροφή της σοδειάς από μύκητες, να αντιμετωπίσουν τις μύγες που ζουν στα σταφύλια. Η χημική ανάλυση των υπολειμμάτων τοποθέτησε την εγκατάσταση στο 4.100 π.Χ. «Αυτή είναι η παλαιότερη, πιο αξιόπιστη μαρτυρία παραγωγής οίνου», εξήγησε ο αρχαιολόγος Γκρέγκορυ Αρεσιάν του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, στο Λος Άντζελες (UCLA).

Χυτήριο - 6.000 ετών

Η ανασκαφή ερειπίων στον αρχαιολογικό χώρο του Μετσαμόρ, στην κεντρική Αρμενία, που χρονολογείται από την Εποχή του Μπρούντζου, έφερε στο φως μία μεγάλη μονάδα επεξεργασίας μετάλλου και ένα χυτήριο με δύο υψικαμίνους. Ήταν γνωστό ότι εκεί γινόταν εξόρυξη και επεξεργασία χρυσού, χαλκού και πολλών τύπων μαγγανίου, ψευδαργύρου, στρυχνίνης, υδραργύρου και σιδήρου. Έχουν ανακαλυφθεί πολλές υπόγειες σπηλιές, που εικάζεται ότι χρησίμευαν ως αποθήκες για τη μεταλλική πρώτη ύλη. Ίσως ο πρώτος χυτός σίδηρος στον κόσμο να παρασκευάστηκε εδώ, αν και όχι με τη συχνότητα του μπρούντζου. Μέταλλα από το Μετσαμόρ ακολουθούσαν το δρόμο προς την Αίγυπτο, την Κεντρική Ασία και την Κίνα.

Καινοτόμα Εργαλεία της Λίθινης Εποχής - 325.000 ετών

Μια ομάδα αρχαιολόγων και ανθρωπολόγων από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη, υπό την καθοδήγηση του Δρ. Ντάνιελ Άντλερ του Πανεπιστημίου του Κονέκτικατ, ανακάλυψε χιλιάδες λίθινα εργαλεία «Λεβαλουά» στον αρμενικό αρχαιολογικό χώρο του Νορ Κεγί, ηλικίας μεταξύ 325.000 και 335.000 ετών. Προτάθηκε ότι οι τοπικοί πληθυσμοί τα κατασκεύασαν, εξελίσσοντας την παλαιότερη ακόμα τεχνική λάξευσης διπλής όψης (biface technique), που επίσης έχει βρεθεί στον ίδιο χώρο. Έχοντας πάρει το όνομά της από τα εργαλεία από πυρόλιθο που ανακαλύφθηκαν το 19ο αιώνα στο προάστιο Λεβαλουά-Περέ του Παρισιού, στη Γαλλία, η τεχνική «Λεβαλουά» συνίσταται στη διακριτή μέθοδο της λάξευσης του πυρόλιθου που αναπτύχθηκε από τους πρώιμους ανθρώπους της Παλαιολιθικής Εποχής. Η ανακάλυψη δημοσιεύτηκε στο «Science Journal» και αμφισβητεί την κοινή θεωρία της εξέλιξης που πιστεύει ότι κάθε καινοτομία προήλθε από την Αφρική. Αυτά τα εργαλεία είναι τα παλαιότερα που έχουν βρεθεί εκτός Αφρικής, σύμφωνα με τη δημοσιευμένη μελέτη: «Οι πληροφορίες μας από το Νορ Κεγί καταγράφουν την πρωιμότερη σύγχρονη χρήση των τεχνικών διπλής όψης και «Λεβαλουά», έξω από την Αφρική».

Γεωργικές απεικονίσεις - 7.500 ετών

Στην Αρμενία συναντώνται πολυάριθμα σημεία με αρχαία πετρογλυφικά, που απεικονίζουν σκηνές από τη γεωργία και την εξημέρωση ζώων. Στις ηφαιστιογενείς πλαγιές της χώρας, 3.000 μέτρα πάνω από το επίπεδο της θάλασσας, μπορεί κανείς να βρει ολόκληρες σειρές από γεωργικά σχέδια και μοτίβα πάνω στους σκούρους καφέ-μαύρους ηφαιστειακούς βράχους ενός παλαιού ηφαιστείου. Μερικά από αυτά χρονολογούνται από τη 12η με 11η χιλιετία π.Χ.. Τα περισσότερα εγχάρακτα χρονολογούνται από αυτήν την εποχή και την πρώιμη Εποχή του Σιδήρου. Οι πρώτοι αγρότες απεικόνιζαν στα πετρογλυφικά αυτά σχέδια τη μακρά ιστορία της καλλιέργειας της γης. Η συμμετρική τοποθέτηση ζωόμορφων κυρίως ηρώων ήταν μια ωδή στη νέα εποχή. Αν και τα σχέδια αυτά ανακαλύφθηκαν τον πρώιμο 20ο αιώνα, δε μελετήθηκαν σε βάθος παρά το 1920 και ξανά στα τέλη της δεκαετίας του ΄60, αλλά ακόμα δεν είναι πλήρως κατανοητά σήμερα. Στο χρονικό «Timeline of the Development of the Horse» του 2007, ο Μπέβερλι Ντέιβις περιγράφει: «Τα πετρογλυφικά που βρέθηκαν στην Αρμενία (πιθανή πατρίδα των Ινδο-Ευρωπαίων) είναι οι παλαιότερες απεικονίσεις ανθρώπων να επιβαίνουν σε ιππήλατο άρμα, άμαξες και άροτρα».

Πολεμικά άλογα - 4.500 ετών

Αρμένιοι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν έναν αρχαίο χώρο ταφής που περιείχε μεγάλο αριθμό υπολειμμάτων από θυσιασμένα ζώα, μεταξύ τους και άλογα. Ο επικεφαλής του Κέντρου Έρευνας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Αρμενίας, Αγκόπ Σιμονιάν, εξήγησε ότι τα οστά αλόγων που βρέθηκαν στο «Νερκίν Ναβέρ» είναι τα παλαιότερα έως τώρα και ανήκουν σε ένα εξημερωμένο είδος αλόγου που χρησιμοποιούταν για πολεμικούς- στρατιωτικούς σκοπούς. «Αυτό το εύρημα χρονολογείται στους αιώνες 26ο-25ο π.Χ. και είναι το παλαιότερο σημείο ταφής αλόγων που έχει ανακαλυφθεί μέχρι τις μέρες μας. Είναι άκρως σημαντικό, όχι μόνο για την Αρμενία, αλλά και για όλη τη Δυτική Ασία» είπε ο Σιμονιάν. Η εξημέρωση και η εκτροφή αλόγων έχει επί μακρών συσχετιστεί με την αρχαία Αρμενία. Οι κλασικοί συγγραφείς αναφέρονταν συχνά στους Αρμενίους, ως λαό με εξέχουσα ικανότητα χειρισμού των αλόγων. Ο Στράβωνας περιγράφει τα αρμενικά πολεμικά άλογα σε αρκετά από τα κείμενά του. «Ο Αρταβάστης, βασιλιάς των Αρμενίων, τον καιρό που εισέβαλε στη Μήδεια, εκτός από το υπόλοιπο ιππικό, είχε και έξι χιλιάδες άλογα που οδηγήθηκαν στη μάχη διατεταγμένα και καλυμμένα με πλήρη πανοπλία». Τα άλογα θεωρούνταν ιερά ζώα για τους αρχαίους Αρμενίους και σχετίζονταν με τη θεότητα του Ηλίου.

Tweet

Share