Nα απαλλαγούμε από το σύνδρομο της υποτέλειας... |
Του Σαρκίς Αγαμπατιάν Oκτώβριός - Δεκέμβριός 2012 τεύχος 75
Με αφορμή τη μεταφορά του αζέρου κατάδικου Ραμίλ Σαφάροφ, που αποκεφάλισε μ’ ένα τσεκούρι τον αρμένιο υπολοχαγό Κουρκέν Μαρκαριάν στον ύπνο του στη διάρκεια ενός σεμιναρίου που είχε οργανώσει το ΝΑΤΟ στη Βουδαπέστη το 2004 για τη μετεκπαίδευση συμμάχων στρατιωτικών, από τις ουγγρικές φυλακές στο Αζερμπαϊτζάν για να «εκτίσει» την ποινή του και την υποτονική αντίδραση του Ερεβάν*.
Θύματα πολυάριθμων κατακτητών στη διάρκεια της ιστορίας, οι Αρμένιοι ανέπτυξαν ένα ισχυρό ένστικτο επιβίωσης. Για ν’ αντιμετωπίσουν τα προβλήματα και τις δυσκολίες, έμαθαν να είναι πιστοί στους εκάστοτε κατακτητές. Αν και κατήγαγαν πολλές «ηθικές νίκες», οι πραγματικές επιτυχίες τους στα πεδία των μαχών ήταν ελάχιστες. Θα πρέπει να ανατρέξουμε δυο χιλιάδες χρόνια πριν, την περίοδο της βασιλείας του Τιγράνη Β΄ του Μέγα (95-55 π.Χ.) για να βρούμε ένα σπάνιο παράδειγμα ενός αρμένιου ηγέτη κατακτητή, η αυτοκρατορία του οποίου εκτεινόταν από την Κασπία μέχρι τη Μεσόγειο θάλασσα. Στα νεώτερα χρόνια, πριν από την περίοδο της Γενοκτονίας, οι αρμένιοι φενταΐδες ανέπτυξαν στρατιωτική δράση εναντίον των τούρκων δολοφόνων και των κούρδων μισθοφόρων τους. Στη διάρκεια της Γενοκτονίας, οι Αρμένιοι του Σασούν, του Βαν, του Ζεϊτούν, του Μούσα Νταγ αντιστάθηκαν σθεναρά για να μην έχουν την ίδια τύχη με το 1,5 εκατομμύριο ομοεθνείς τους που σφαγιάστηκαν σαν τα πρόβατα. Η ηρωική μάχη του Σαρνταραμπάντ έδωσε τη δυνατότητα στον αρμενικό πληθυσμό της ανατολικής Αρμενίας να διασωθεί και να δημιουργήσει κυριολεκτικά μέσα από τις στάχτες και τα ερείπια την πρώτη Αρμενική Δημοκρατία το 1918. Τέλος, από το 1988 και μετά, οι θαρραλέοι κάτοικοι του Καραμπάχ μετά από σκληρές μάχες κατάφεραν να απελευθερώσουν τη χώρα τους από τις υπέρτερες αριθμητικά δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν. Στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ού αιώνα πολυάριθμοι δυτικοί ιεραπόστολοι, έμποροι, συγγραφείς και ταξιδιώτες περιέγραφαν τους Αρμένιους που συναντούσαν στην Οθωμανική αυτοκρατορία ως άτομα με «δουλική» συμπεριφορά και νοοτροπία. Η αρμενο-καναδική διαδικτυακή ιστοσελίδα Keghart.com δημοσίευσε πρόσφατα ένα άρθρο που αναφερόταν σε μια περιγραφή που είχε κάνει ο Δρ. Ουίλιαμ Γκουντέλ για τους Αρμένιους της Κωνσταντινούπολης το 1871: «Τέσσερις αιώνες καταπίεσης, βασάνων και αβεβαιότητας διαπότισαν μια ολόκληρη κοινότητα μ’ ένα διαρκή φόβο, ένα διαρκή βάσανο και μια ταπείνωση που έσβησαν κάθε ίχνος αντρειοσύνης και παλληκαριάς, σε τέτοιο βαθμό που τα μέλη της να συμπεριφέρονται δουλικά και μοιρολατρικά, μια αξιοκαταφρόνητη φυλή. Μόνο μετά από από πολλές γενιές οι απόγονοί τους που θα ζήσουν πιο ελεύθερα και ευτυχισμένα θα μπορέσουν να εξαλείψουν τα ψυχολογικά τραύματα που απέκτησαν στη διάρκεια της μακραίωνης υποτέλειας». Δυστυχώς, πολλοί Αρμένιοι πρέπει να ξεπεράσουν αυτή τη «δουλική συμπεριφορά» που έχει ριζωθεί βαθιά στον ψυχισμό τους και κληρονόμησαν από τους προγόνους τους, έχοντας ζήσει επί αιώνες κάτω από ξένο ζυγό. Πολυάριθμα παραδείγματα τέτοιας συμπεριφοράς συναντάμε στις παροικίες της διασποράς αλλά και στην ίδια την Αρμενία, όπου πολίτες υφίστανται αδικίες και προσβολές χωρίς να διαμαρτύρονται. Είναι πλέον καιρός οι Αρμένιοι ν’ αποτινάξουν αυτή τη νοοτροπία και να υπερασπιστούν τα δικαιώματά τους. Δεν πρέπει να παραμείνουν σιωπηλοί απέναντι στην αδικία, την κατάχρηση εξουσίας ή τις επιθέσεις που υφίστανται, αλλά ν’ απαντήσουν με κατάλληλο τρόπο χωρίς να προσφύγουν σε απερίσκεπτες πράξεις που θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τις παροικίες ή την πατρίδα. Αν για παράδειγμα κάποιοι δημοσιογράφοι παραποιούν τα γεγονότα της Γενοκτονίας, θα πρέπει να υπάρξει άμεση απάντηση και δυσφήμισή τους στον Τύπο, ώστε να μην επαναληφθούν φαινόμενα άρνησης ή αμφισβήτησης της Γενοκτονίας από άλλους στο μέλλον. Τα συνοριακά επεισόδια και οι απρόκλητες επιθέσεις των Αζέρων στο Καραμπάχ πριν από μερικούς μήνες που προκάλεσαν το θάνατο Αρμενίων στρατιωτών, έδειξαν την υποτονική αντίδραση των αρμενικών αρχών που εκτός από κάποιες φραστικές επιθέσεις δεν έπραξαν το αυτονόητο, δηλαδή να προειδοποιήσουν και να στείλουν ένα σαφές μήνυμα ότι σε περίπτωση που επαναληφθούν στο μέλλον παρόμοιες αναιτιολόγητες επιθέσεις η Αρμενία : -Θα αναγκαστεί να διακόψει τις συνομιλίες με το Αζερμπαϊτζάν καθυστερώντας έτσι την επίλυση του προβλήματος του Καραμπάχ. -Θα εγκαταλείψει κάθε είδους διαπραγμάτευση καθώς δεν έχει να κερδίσει και πολλά πράγματα, παρά μόνο να κάνει παραχωρήσεις. -Θα δείξει στον κόσμο ότι η κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν δεν ενδιαφέρεται να βρει μια ειρηνική λύση στο πρόβλημα του Καραμπάχ και ότι είναι υπεύθυνη για την αποτυχία. -Θα υποχρεωθεί ν’ αναλάβει στρατιωτική δράση, πράγμα που θα μπορούσε να προκαλέσει τεράστιες καταστροφές στις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις και στον εξοπλισμό δισεκατομμυρίων δολαρίων που έχουν επενδύσει οι ξένες εταιρίες, αποθαρρύνοντας έτσι το Αζερμπαϊτζάν να κάνει καινούργιες επιθέσεις. Οι Αρμένιοι δεν ζουν πλέον στην Οθωμανική αυτοκρατορία και δεν είναι σκλάβοι κανενός. Η νοοτροπία της υποτέλειας έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. Πρέπει ν’ απαλλαγούν από τα ψυχολογικά συμπλέγματα που τους βαραίνουν και να λάβουν όλα τα αναγκαία μέτρα για να υπερασπιστούν το εθνικό τους συμφέρον. *Η Αρμενία ανακοίνωσε ότι αναστέλλει τις διπλωματικές σχέσεις και τις επίσημες επαφές της με την Ουγγαρία. Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Σαρκισιάν παρέδωσε ένα λακωνικό μήνυμα στους ξένους πρέσβεις στο Ερεβάν, προειδοποιώντας τους ότι οι μελλοντικές σχέσεις της Αρμενίας με τις αντίστοιχες κυβερνήσεις τους θα εξαρτηθούν από την αντίδρασή τους σ’ αυτό το συμβάν. Ήδη Ρωσία και Ηνωμένες Πολιτείες αντέδρασαν εκφράζοντας την ανησυχία τους για την απελευθέρωση του Σαφάροφ και ζήτησαν εξηγήσεις από την Ουγγαρία και το Αζερμπαϊτζάν. |