Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στη Λεμεσό Εκτύπωση E-mail

Α­λέ­ξαν­δρος-Μιχα­ήλ Χα­τζη­λύ­ρας

Απρίλιος - Ιούνιος 2013 τεύχος 77

 

Στη Λε­με­σό κα­τέφυ­γαν αρ­κε­τοί αρμέ­νιοι πρό­σφυ­γες έ­πει­τα α­πό τις χα­μι­τι­κές σφα­γές του 1894-1896 και τη Γε­νο­κτο­νί­α (1915-1923). Η κοι­νό­τη­τα που δη­μιουρ­γή­θη­κε ω­στό­σο, ε­πει­δή ή­ταν μι­κρή και σε ά­σχη­μη οι­κο­νο­μι­κή κα­τά­στα­ση δεν διέ­θε­τε εκ­κλη­σί­α.

Αρ­γό­τε­ρα το 1928, με πρω­το­βου­λί­α του Αρ­χιε­πι­σκό­που Πέ­τρου Σα­ρα­τζιάν ι­δρύ­θηκε αρ­με­νι­κό σχο­λεί­ο στο σπί­τι της Σι­ρα­νούς Α­βε­ντι­κιάν στη ση­με­ρι­νή ο­δό Ζή­νας Κάν­θερ. Ε­κεί τε­λεί­το Θεί­α Λει­τουρ­γί­α δύ­ο φο­ρές το χρό­νο, τα Χρι­στούγεν­να και το Πά­σχα. Στα μέ­σα της δε­κα­ε­τί­ας του 1930, η Σα­τε­νίκ Σουλ­τα­νιάν αγό­ρα­σε έ­να κομ­μά­τι γης στην ο­δό Βα­σί­λη Μι­χα­η­λί­δη (τό­τε Πλά­τω­νος), το ο­ποί­ο δώ­ρι­σε στην αρ­με­νι­κή Μη­τρό­πο­λη εις μνή­μην του ε­κλι­πό­ντος πε­θε­ρού της, Κεβόρ­κ, με την ε­πι­θυ­μί­α να κτι­στεί εκ­κλη­σί­α. Ω­στό­σο, η α­νέ­χεια της κοι­νό­τη­τας και η έλ­λει­ψη ευερ­γέ­τη κα­θι­στού­σαν δύ­σκο­λη την ε­πί­τευ­ξη αυ­τού του έρ­γου.

Έ­τσι, με πρω­το­βου­λί­α του φω­το­γρά­φου Αρ­ντα­σές Μπα­στα­τζιάν, διορ­γα­νώ­θη­κε έ­νας πε­ριο­δεύ­ων θί­α­σος, ο ο­ποί­ος έ­δω­σε θε­α­τρι­κές πα­ρα­στά­σεις στη Λε­με­σό, τη Λευ­κω­σί­α και τη Λάρ­να­κα. Ό­λα τα μέ­λη ή­ταν άν­δρες (Αρ­ντα­σές Μπα­στα­τζιάν, Κα­λού­στ Εκ­με­κτζιάν, Μπο­γός Χαμπαρ­τσου­μιάν, Σε­τράκ Κε­σι­σιάν, Σε­τράκ Κε­στερ­λιάν, Αρ­με­νάκ Να­σι­μπιάν, Μελκόν Παρ­σε­γιάν και Σα­χάκ Παρ­σε­γιάν), διό­τι αρ­γό­τε­ρα θα γί­νο­νταν «νο­νοί» της εκ­κλη­σί­ας και ε­πει­δή τό­τε δεν ή­ταν κοι­νω­νικά α­πο­δε­κτό οι γυ­ναί­κες να συμ­με­τέ­χουν σε θε­α­τρι­κές ο­μά­δες ή/και να τα­ξιδεύ­ουν με άν­δρες. Οι πα­ρα­στά­σεις φαί­νε­ται ό­τι ά­ρε­σαν στο φι­λο­θε­ά­μον κοινό και σύ­ντο­μα μα­ζεύ­τη­καν αρ­κε­τά χρή­μα­τα, στα ο­ποί­α συ­νει­σέ­φε­ρε ο Κων­σταντι­νου­πο­λί­της Στε­πάν Κα­βα­φιάν. Ι­διαί­τε­ρα ση­μα­ντι­κός ή­ταν ο ρό­λος του ιερέ­α της Λευ­κω­σί­ας, π. Χο­ρέν Κου­λι­γκιάν, κα­θώς και η συμ­βο­λή των Μι­χράν Μπα­στα­τζιάν, Κα­ρα­μπέτ Κε­σι­σιάν και Α­λε­ξάν και Καρ­μπίς Κε­σι­σιάν.

Η εκ­κλη­σί­α τε­λι­κά α­νε­γέρ­θη­κε με­τα­ξύ 1939 - 1940, ε­νώ τα θυ­ρα­νοί­ξια τέ­λε­σε στις 11 Απρι­λί­ου 1948 ο Μη­τρο­πο­λί­της Γε­βό­ντ Τσε­μπε­γιάν. Εί­ναι πε­τρό­χτι­στη και το ι­διαί­τε­ρο αρ­χι­τε­κτο­νι­κό χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό της εί­ναι οι α­ψι­δω­τές θύ­ρες και τα κα­φε­τιά πα­ρά­θυ­ρα, τα ο­ποί­α δί­νουν την ε­ντύ­πω­ση ε­νός μι­κρού ο­χυ­ρού. Ε­πί­σης γρα­φι­κό­τη­τα προσ­δί­δει και η πρό­σο­ψη, η ο­ποί­α στη­ρί­ζε­ται σε κο­λώ­νες και κα­μά­ρες, ε­νώ στο πά­νω μέ­ρος υ­πάρ­χει έ­νας μαύ­ρος με­ταλ­λι­κός αρ­με­νι­κός σταυ­ρός και η ο­νο­μα­σί­α της εκ­κλη­σί­ας. Πά­νω α­πό την πρό­σο­ψη βρί­σκε­ται το θο­λωτό κα­μπα­να­ριό με έ­ναν με­ταλ­λι­κό σταυ­ρό: ό­πως μαρ­τυ­ρεί η α­να­μνη­στι­κή ε­πιγρα­φή πα­ρά το α­πο­θε­τή­ριο, η κα­μπά­να έ­γι­νε η­λε­κτρο­νι­κή το 1989 με δω­ρε­ά των α­δελφών Κα­ρα­μπέτ και Νισάν Α­ρακ­τσι­ντζιάν.

Μπαί­νο­ντας στην εκ­κλη­σί­α, στη δε­ξιά πλευ­ρά βρί­σκε­ται το μαρ­μά­ρι­νο μα­νουά­λι, δω­ρε­ά του Κα­λού­στ Εκ­με­κτζιάν (1985), ε­νώ στην α­ρι­στε­ρή υ­πάρ­χει ξύ­λι­νο παγκά­ρι.

Στον δυ­τι­κό τοί­χο, στα δε­ξιά, βρί­σκε­ται μια μι­κρή ει­κό­να της Σταύ­ρωσης (Ε­πί­σκο­πος Γε­βό­ντ, 1925). Στον νό­τιο τοί­χο υ­πάρ­χει μια με­γά­λη ει­κό­να του Αγί­ου Γε­ωρ­γί­ου, έ­φιπ­που, ο ο­ποί­ος σκο­τώ­νει τον δρά­κο, έρ­γο της Ιε­ράς Μο­νής Απο­στό­λου Βαρ­νά­βα (1948), μια μι­κρή ει­κό­να με το ί­διο θέ­μα (Jeepovig, 1994) και μια με­γά­λη ει­κό­να με τον Ά­γιο Γρη­γό­ριο τον Φω­τι­στή να ευ­λο­γεί πλαι­σιω­μέ­νος α­πό τον α­γκα­θο­στε­φα­νω­μέ­νο Ι­η­σού και έ­να ρα­βδο­φό­ρο άγ­γε­λο (Ζο­χράπ Κε­σι­σιάν, 1998).

Στο α­να­το­λι­κό τμή­μα βρί­σκε­ται ο σο­λέ­ας. Στην α­να­το­λι­κή κόγ­χη και σε υ­περυ­ψω­μέ­νη θέ­ση βρί­σκε­ται το ιε­ρό βή­μα, στο κέ­ντρο του ο­ποί­ου α­να­δύ­ε­ται η μαρμά­ρι­νη Α­γί­α Τρά­πε­ζα φι­λο­τε­χνη­μέ­νη α­πό τον γνω­στό αρ­χι­τέ­κτο­να Τζων Γκεβε­ριάν, κα­τά πα­ραγ­γε­λί­α των Κε­γάμ και Να­ζε­νίκ Γε­για­γιάν το 1997 και η ο­ποί­α αντι­κα­τέ­στη­σε την πα­λαιό­τε­ρη ξύ­λι­νη.

Δε­ξιά και α­ρι­στε­ρά υ­πάρ­χουν δύ­ο δευ­τε­ρεύ­ου­σες τρά­πε­ζες, με ε­λαιο­γρα­φί­ες του Σαμ­βέλ Σαρ­κι­σιάν (2003), οι ο­ποί­ες α­πει­κο­νί­ζουν τον Ε­σταυ­ρω­μέ­νο με την Πα­να­γί­α, την α­δελ­φή της Μάρ­θας και του Λα­ζά­ρου και τον Ευαγ­γε­λι­στή Ιω­άν­νη, τη βά­φτι­ση του Ι­η­σού στον Ιορ­δά­νη πο­τα­μό α­πό τον Ά­γιο Ιω­άν­νη τον Πρό­δρομο, με την εμ­φά­νι­ση του Α­γί­ου Πνεύ­μα­τος σε μορ­φή πε­ρι­στε­ριού. Στα βό­ρεια βρί­σκε­ται το α­πο­θε­τή­ριο, με το ε­ντοι­χι­σμέ­νο βα­πτι­στή­ριο α­πό γκρι­ζω­πό μω­σαϊ­κό, δω­ρε­ά εις μνή­μην του Α­σότ Ντερ Μι­γκιρ­δι­τσιάν (1937-1939). Στο α­πο­θε­τή­ριο πραγμα­το­ποιού­νταν μα­θή­μα­τα με­τα­ξύ 1951-1954, ε­νώ η ί­δια η εκ­κλη­σί­α χρη­σι­μο­ποιού­νταν ως σχο­λεί­ο πριν αυ­τό κτι­στεί το 1951. Στον βό­ρειο τοί­χο βρί­σκε­ται μια με­γά­λη ει­κό­να της βρε­φο­κρα­τού­σας Πα­ναγί­ας (Faddios), μια μι­κρή ει­κό­να του έ­φιπ­που Α­γί­ου Γε­ωρ­γί­ου (1999) και μια με­γά­λη ει­κό­να της εν­θρο­νι­σμέ­νης Πα­ναγί­ας που κρα­τά τον Ι­η­σού, πλαι­σιω­μέ­νοι α­πό τους Α­πό­στο­λους Πέ­τρο και Παύλο. Η ει­κό­να αυ­τή βρι­σκό­ταν στην πα­λαιό­τε­ρη Α­γί­α Τρά­πε­ζα. Το 2010, ο Ρο­μπέρ­τ Βο­σκε­ρι­τσιάν δώ­ρι­σε την ει­κό­να της Πα­να­γί­ας η ο­ποί­α εί­ναι το­πο­θε­τη­μέ­νη στη νέ­α Α­γί­α Τρά­πε­ζα.

Με­τα­ξύ των ε­τών 1975-1976, ύ­στε­ρα α­πό έ­ρα­νο με λα­χειο­φό­ρο α­γο­ρά, πραγ­μα­το­ποι­ή­θηκε ε­σω­τε­ρι­κή α­να­καί­νι­ση (σο­βά­τι­σμα), ε­νώ με τη γε­νι­κή α­να­καί­νι­ση του 2006 (Κεβόρ­κ Ντερ Κα­ρα­μπε­τιάν) το­πο­θε­τή­θη­καν τα ση­με­ρι­νά μω­σα­ϊ­κά, το πα­γκά­ρι, η μοκέ­τα και οι πο­λυέ­λαιοι. Κα­τά την πρώ­τη α­να­καί­νι­ση, το κα­μπα­να­ριό με­τα­φέρθη­κε α­πό το α­πο­θε­τή­ριο στη ση­με­ρι­νή του θέ­ση. Το 2007 ο Γκά­ρο Ντερ Κα­ρα­μπε­τιάν δώ­ρι­σε το εκ­κρε­μές και το 2009 ο γιος του Κε­βόρ­κ το αρ­μό­νιο. Δί­πλα και πί­σω από το πα­γκά­ρι υ­πάρ­χει υ­φα­σμά­τι­νη ει­κό­να του α­γκα­θο­στε­φα­νω­μέ­νου Ι­η­σού, κο­ντά­κιο του Κα­θό­λι­κου (Πα­τριάρ­χη) Α­ράμ Α’ για τα 40χρο­να της εκ­κλη­σί­ας (02/12/1999), α­ση­μέ­νιο ει­κό­νι­σμα του Α­γί­ου Γε­ωρ­γί­ου και η προ­σευ­χή Πά­τερ Η­μών. Ο κλι­μα­τι­σμός ε­γκα­τα­στά­θη­κε το 1998 (δω­ρε­ά Καρ­μπίς και Α­λίς Κι­ρι­κιάν). Η πύ­λη και τα κά­γκε­λα του συ­μπλέγ­μα­τος εί­ναι δω­ρε­ά της Ζι­ζέλ Τε­μπε­κι­τζιάν (2004).

Μπρο­στά α­πό την εκ­κλη­σί­α βρί­σκε­ται έ­να χα­τσκάρ (σταυ­ρό­πε­τρα) α­πό σκού­ρα κα­φε­τιά πέ­τρα τουφ, κα­τα­σκευα­σμέ­νο στο Γκιουμ­ρί, δω­ρε­ά της οι­κο­γέ­νειας Αρα­κε­λιάν α­πό την Αρ­με­νί­α, τα α­πο­κα­λυ­πτή­ρια του ο­ποί­ου έ­γι­ναν στις 28 Σε­πτεμβρί­ου 2008 α­πό τον Αρ­χιε­πί­σκο­πο Βα­ρου­ζάν Χερ­γκε­λιάν. Στα βό­ρεια της εκ­κλησί­ας βρί­σκε­ται το σχο­λεί­ο Να­ρέκ, το ση­με­ρι­νό κτί­ριο του ο­ποί­ου κτί­στη­κε με­τα­ξύ 2006-2007 και ε­γκαι­νιά­στη­κε στις 5 Νο­εμ­βρί­ου 2008 α­πό τον τό­τε Πρό­ε­δρο Δη­μή­τρη Χρι­στό­φια.

Πί­σω α­πό την εκ­κλη­σί­α βρί­σκε­ται η αί­θου­σα εκ­δη­λώ­σε­ων, την οποί­α ε­γκαι­νί­α­σαν στις 8 Μα­ΐ­ου 2010 ο Αρ­χιε­πί­σκο­πος Βα­ρου­ζάν Χερ­γκε­λιάν και ο Εκ­πρό­σω­πος Βαρ­τκές Μα­χτε­σιάν: στα τέ­λη του 1959, με φρο­ντί­δα του Βαρ­τάν Μα­λιάν, αυ­τή η πα­ρά­γκα με­τα­φέρ­θη­κε α­πό το βρε­τα­νι­κό στρα­τό­πε­δο Wayne’s Keep στον Ά­γιο Δο­μέ­τιο και συ­ναρ­μο­λο­γή­θη­κε α­πό τον ερ­γο­λά­βο Ευα­γό­ρα Κων­στα­ντί­νου. Α­να­και­νί­στη­κε στις αρ­χές της δε­κα­ε­τί­ας του 1970 με φρο­ντί­δα του Τζωρ­τζ Ντι­το­νιάν και χρη­σι­μο­ποιεί­το α­πό το AGBU μέ­χρι το 2002. Το 2009, με έ­ξο­δα της Μη­τρό­πο­λης, έ­γι­νε ρι­ζι­κή α­να­στή­λω­ση της αί­θου­σας.

Η εκ­κλη­σί­α αρ­χι­κά λει­τουρ­γού­σε δύ­ο φο­ρές το χρό­νο (Χρι­στού­γεν­να και Πά­σχα), με­τα­ξύ 1949-1970 μί­α φο­ρά το μή­να α­πό τον ιε­ρέ­α της Λευ­κω­σί­ας, με­τα­ξύ 1970-1974 κά­θε Κυ­ρια­κή α­πό τον Αρ­χι­μαν­δρί­τη Βα­ρου­ζάν Χερ­γκε­λιάν και έ­κτο­τε κά­θε δεύ­τερη Κυ­ρια­κή, ε­ναλ­λάξ με την εκ­κλη­σί­α της Λάρ­να­κας. Α­πό το 1992 ε­φη­μέ­ριος και των δύ­ο εκ­κλη­σιών εί­ναι ο π. Μα­στότ­ς Α­σκα­ριάν. Ε­ορ­τά­ζει την τε­λευ­ταί­α ε­βδο­μάδα του Σε­πτέμ­βρη.

Share
 

Για να εξασφαλίσουμε τη σωστή λειτουργία του ιστότοπου, μερικές φορές τοποθετούμε μικρά αρχεία δεδομένων στον υπολογιστή σας, τα λεγόμενα «cookies». Οι περισσότεροι μεγάλοι ιστότοποι κάνουν το ίδιο. Περισσότερα...

"Δέχομαι"


ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΒΙΒΛΙΩΝ


διαφήμιση στο αρμενικά

armenian community

Online Επισκέπτες

Έχουμε 16 επισκέπτες συνδεδεμένους